رانندگان با خودروهای قدیمی بخوانند! قانون جدید معاینه فنی خودروها در سال ۱۴۰۴

بر اساس اعلام ستاد معاینه فنی خودروهای تهران، خودروهایی که در بازه سنی ۱۵ تا ۲۰ سال قرار دارند، باید سالانه دو بار برای دریافت معاینه فنی اقدام کنند. همچنین برای خودروهای بالای ۲۰ سال، این تعداد به سه نوبت در سال افزایش یافته است. هدف از این تغییرات، کنترل آلایندگی و افزایش ایمنی خودروهای در حال تردد در سطح شهرها عنوان شده است.

شادی مالکی، مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران، درخصوص تعاریف قانونی فرسودگی خودرو در سال ۱۴۰۴ توضیح داد: «با استناد به ماده ۸ قانون هوای پاک، در سال ۱۳۹۷ آیین‌نامه‌ای با پیشنهاد مشترک سازمان محیط زیست، وزارت صمت، سازمان ملی استاندارد و بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران به تصویب هیئت وزیران رسید که مبنای تعیین فرسودگی خودروها را بر اساس سن مشخص کرده بود.»

اما این آیین‌نامه در سال ۱۳۹۹ پس از طرح شکایت‌هایی، با رأی دیوان عدالت اداری و تأیید فقهای شورای نگهبان، باطل اعلام شد. مطابق رأی دیوان، صرف رسیدن خودرو به سن مشخص‌شده برای خارج شدن از رده، «از جهت اسراف و تضییع حقوق مالکان» مغایر با شرع شناخته شد؛ چرا که ابزارهای دقیق‌تری برای تشخیص وضعیت خودرو مانند میزان آلایندگی وجود دارد.

در پی این تصمیم، آیین‌نامه‌ای تازه در خرداد ماه ۱۴۰۰ تصویب شد که معیار سن را در کنار نتایج معاینه فنی در نظر می‌گیرد. طبق این مقررات جدید، هر خودرویی که به سن مرز فرسودگی برسد، باید دفعات بیشتری در سال برای معاینه فنی اقدام کند. در صورتی که خودرویی دو دوره متوالی موفق به دریافت معاینه فنی نشود، به عنوان خودروی فرسوده شناخته خواهد شد.

در این آیین‌نامه، سن فرسودگی برای خودروهای شخصی ۱۵ سال تعیین شده است. بنابراین خودروهای ۱۵ تا ۲۰ ساله باید دوبار در سال و خودروهای بالای ۲۰ سال، سه بار در سال برای معاینه فنی مراجعه کنند. همچنین تعداد دفعات مجاز برای انجام این تست‌ها برای دیگر وسایل نقلیه نیز تعیین شده و در مواد ۶، ۷ و ۸ آیین‌نامه، وظایف وزارت کشور و نیروی انتظامی برای فراهم کردن زیرساخت‌ها و سازوکارهای اجرایی این طرح، به‌صراحت مشخص شده است.

علاوه بر این، پلیس راهنمایی و رانندگی نیز وظیفه دارد خودروهای فرسوده را که در معابر، محدوده‌ها و مناطق ممنوعه تردد می‌کنند، بابت هر روز عبور و مرور غیرمجاز، مشمول جریمه کند.

این تغییرات در قوانین، نشان‌دهنده تلاشی جدی برای مدیریت هوای پاک و به‌روزرسانی ناوگان خودرویی کشور است؛ موضوعی که برای بسیاری از مالکان خودروهای قدیمی، مستقیماً بر هزینه‌ها و الزامات نگهداری خودرو تأثیر می‌گذارد.