پیش‌بینی بازار مسکن در دوران پساتوافق
پس از توافق احتمالی ایران و آمریکا، سوالی که ذهن بسیاری از مردم را به خود مشغول کرده این است که آیا وضعیت بازار مسکن به گونه‌ای تغییر خواهد کرد که رویای خانه‌دار شدن برای اقشار مختلف جامعه، به ویژه اقشار متوسط و ضعیف، قابل دسترسی شود؟
بازار مسکن در طول سال‌های اخیر، چه در دوران برجام و چه در دوره‌های پس از آن، روندهای متفاوتی را تجربه کرده است. به رغم اینکه توافقات سیاسی ممکن است به ثبات اقتصادی منجر شود، اما به نظر نمی‌رسد که این ثبات به طور مستقیم به بهبود وضعیت قدرت خرید خانه‌داران و آسان‌تر شدن خرید مسکن برای اقشار متوسط و ضعیف منتهی شود.
در سال‌های اخیر، بازار مسکن شاهد افزایش قیمت‌های بی‌سابقه بود که بسیاری از خریداران مصرفی را از این بازار دور کرد. در حالی که سایر بازارهای سرمایه‌گذاری نظیر دلار، طلا و سکه رشد چشمگیری داشتند، بازار مسکن در سایه رکود فرو رفت و بسیاری از خریداران از ورود به این بازار بازماندند. حالا با توجه به اخبار سیاسی و احتمال توافق میان ایران و آمریکا، شرایط بازار مسکن چه تغییری خواهد کرد؟
تجربه برجام و تأثیر آن بر بازار مسکن
برای درک نحوه تأثیرگذاری توافق احتمالی بر بازار مسکن، مروری بر دوران برجام و اثرات آن بر این بازار می‌تواند مفید باشد. در سال ۱۳۹۴ که مذاکرات برجام آغاز شده بود، قیمت هر متر مسکن در تهران حدود ۴ میلیون و ۵۰ هزار تومان بود. در سال‌های اولیه برجام، قیمت مسکن نسبتاً ثابت ماند و حتی در بعضی فصول کاهش یافت، اما از زمانی که توافق برجام به طور رسمی اجرایی شد، روند قیمت‌ها افزایشی شد.
در زمستان ۱۳۹۶، قیمت هر متر مسکن در تهران به ۵ میلیون و ۸۷۰ هزار تومان رسید و تعداد معاملات نیز به بیش از ۵۳ هزار فقره رسید. با این حال، با خروج آمریکا از برجام در سال ۱۳۹۷، شرایط اقتصادی و سیاسی تغییر کرد و بازار مسکن وارد یک دوره پر تنش و نوسانی شد. قیمت مسکن در این دوره همچنان در حال افزایش بود، در حالی که تعداد معاملات کاهش یافته بود.
آیا بازار مسکن پس از توافق ایران و آمریکا رونق خواهد گرفت؟
اگر مذاکرات به توافق منجر شود، پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که بازار مسکن ممکن است با تغییرات قابل توجهی روبرو شود. ابتدا، انتظار می‌رود که قیمت دلار و طلا کاهش یابد، که به نوبه خود تقاضا در این بازارها کاهش خواهد یافت. در این شرایط، احتمالاً سرمایه‌ها به سمت بازار مسکن سرازیر خواهند شد، چرا که این بازار به نظر یکی از گزینه‌های با ثبات‌تر برای سرمایه‌گذاری خواهد بود.
از سوی دیگر، اگر توافق سیاسی میان ایران و آمریکا صورت بگیرد، آرامش نسبی به بازارهای مالی باز خواهد گشت. در نتیجه، ممکن است شاهد افزایش تقاضا در بازار مسکن باشیم که این امر می‌تواند باعث رشد قیمت‌ها و بازگشت رونق به این بازار شود. با این حال، متقاضیان مصرفی همچنان با مشکلاتی روبرو خواهند بود چرا که قیمت‌ها در این بازار به شدت بالا رفته است و بسیاری از افراد حتی با ثبات سیاسی نیز قادر به خرید مسکن نخواهند بود.
سرمایه‌گذاری و خرید مسکن در دوران پسا توافق
با وجود اینکه ممکن است برخی از سرمایه‌گذاران با ورود به بازار مسکن به دنبال بهره‌برداری از این تغییرات باشند، به نظر می‌رسد که برای خریداران مصرفی، ورود به این بازار همچنان دشوار خواهد بود. اگرچه در دوران پسا توافق، ممکن است تقاضا و حجم معاملات در بازار مسکن افزایش یابد، اما رشد قیمت‌ها احتمالاً این افراد را از خرید بازخواهد داشت.
خریداران مصرفی که در سال‌های گذشته به دلیل بالاتر بودن قیمت‌ها از بازار مسکن دور شده‌اند، حالا با دو مشکل عمده روبرو هستند: از یک سو توان مالی برای خرید مسکن ندارند و از سوی دیگر نگرانند که اگر وارد بازار شوند، قیمت‌ها بیشتر از این افزایش یابد.
آینده خرید خانه در دوران پسا توافق: یک معادله پیچیده
با در نظر گرفتن همه این موارد، باید گفت که توافق سیاسی، اگرچه می‌تواند ثبات را به اقتصاد بازگرداند، اما این به معنی افزایش قدرت خرید و تسهیل خرید مسکن برای اقشار متوسط و ضعیف نخواهد بود. اگرچه ممکن است سرمایه‌های بزرگ وارد بازار مسکن شوند و این بازار رونق بگیرد، اما در این میان، مشکل اصلی همچنان قدرت خرید پایین بسیاری از خانوارهای ایرانی باقی خواهد ماند.
در نهایت، برای اینکه رویای خانه‌دار شدن برای بسیاری از افراد محقق شود، سیاست‌های حمایتی دولت باید به‌طور مؤثر پیاده‌سازی شود. در غیر این صورت، حتی در صورت توافق سیاسی، بسیاری از مردم همچنان از دستیابی به خانه‌دار شدن محروم خواهند ماند و این رویای شیرین به یکی از دست نیافتنی‌ترین آرزوهای آنها تبدیل خواهد شد.
