جداسازی یارانه زوجین تازه ازدواج کرده تسهیل شد
تغییری مهم در سازوکار پرداخت یارانه‌ها در حال اجراست که به طور مستقیم بر زندگی خانواده‌ها، به ویژه زوج‌های جوان، تأثیر می‌گذارد.
بر اساس گزارشی از تجارت نیوز، با پیوند اطلاعات ثبت شده در سازمان ثبت احوال کشور به سامانه اطلاعاتی سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، وقایعی کلیدی در زندگی افراد نظیر تولد، فوت، ازدواج یا طلاق، به صورت خودکار به اطلاع سازمان هدفمندی می‌رسد. این اقدام به ویژه برای زوج‌هایی که به تازگی زندگی مشترک خود را آغاز کرده‌اند، فرآیند تفکیک یارانه را تسهیل خواهد کرد.
لازم به ذکر است که بر اساس آیین‌نامه اجرایی مصوب اسفند ماه ۱۴۰۰ که به چگونگی شناسایی خانوارهای ایرانی و اتباع خارجی می‌پردازد، پایگاه اطلاعات خانواده از سال ۱۴۰۱ فعالیت خود را آغاز کرده است. مسئولیت اصلی ایجاد و به‌روزرسانی این پایگاه داده الکترونیکی، که ثبت تغییرات در ساختار خانوارها را بر عهده دارد، با سازمان ثبت احوال کشور است.
در راستای اجرای این آیین‌نامه، به‌روزرسانی الکترونیکی اطلاعات خانوار و ارتباط داده‌های سازمان ثبت احوال با سازمان هدفمندی یارانه‌ها در دستور کار قرار گرفته و تاکنون در استان‌های سمنان، قزوین، و زنجان به مرحله اجرا رسیده است. همچنین، اعلام شده است که از ششم اردیبهشت ماه، این فرآیند برای افرادی که کد ملی آن‌ها مربوط به استان‌های بوشهر، خراسان جنوبی، مرکزی و یزد است نیز عملیاتی خواهد شد.
سخنگوی سازمان هدفمندی یارانه‌ها توضیح داده است که با پیاده‌سازی کامل این طرح، از این پس تمامی دگرگونی‌ها در وضعیت خانوارها شامل تولد، فوت، ازدواج و طلاق، به شکل کاملاً خودکار و بدون نیاز به مراجعه حضوری، از سوی سازمان ثبت احوال به سامانه هدفمندسازی یارانه‌ها منتقل می‌شود.
پس از ثبت هر یک از این وقایع چهارگانه، افراد مرتبط توسط ثبت احوال به عنوان یک واحد خانواری جدید شناخته می‌شوند. به عنوان مثال، در صورت وقوع ازدواج، برای زن و شوهر یک پرونده جدید در سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها گشوده می‌شود و به سرپرست این خانوار جدید پیامکی ارسال می‌گردد تا نسبت به ثبت یا افتتاح حساب بانکی لازم اقدام نماید. سپس، این پرونده جدید وارد چرخه دهک‌بندی شده و در صورتی که خانوار در دهک‌های یک تا نه قرار گیرد، مشمول دریافت یارانه خواهد شد.
به گفته سیده طیبه حسینی، فرآیند برای طلاق نیز مشابه است؛ در این حالت، زوجه از پرونده سرپرست سابق خانوار جدا می‌شود و پیامک افتتاح حساب برای ایشان ارسال می‌گردد. در مورد فوت نیز، سرپرست جدید خانوار توسط ثبت احوال به سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها معرفی شده و پس از تشکیل پرونده جدید، پیامکی برای سرپرست جدید ارسال می‌شود تا حساب بانکی مربوط به خانوار جدید را در سامانه یارانه‌ها ثبت کند.
وی همچنین در خصوص واقعه تولد اظهار داشت که با ثبت هر تولد و اعلام آن از سوی ثبت احوال به سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، فرزند متولد شده به صورت خودکار به زیرمجموعه خانوار پدر اضافه می‌شود.
سخنگوی سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها به مواردی خاص که نیازمند حکم قضایی هستند، اشاره کرد و تصریح نمود که در شرایطی مانند حضانت، قیمومیت، بدسرپرستی و محجوریت، افراد باید ابتدا به سامانه ncr.ir سازمان ثبت احوال مراجعه کرده و سپس با مراجعه به سامانه پایگاه تغییرات خانوار کشور، تغییرات لازم را ثبت کنند. در این مرحله، درج اطلاعات مربوط به حکم قضایی الزامی است. ثبت احوال پس از دریافت این اطلاعات، صحت آن‌ها را از قوه قضائیه استعلام کرده و در صورت تأیید، خانوار جدید بر اساس حکم قضایی شکل می‌گیرد.
حسینی در بخشی دیگر از صحبت‌های خود به موضوع افرادی که از تمکن مالی برخوردارند، پرداخت و خاطرنشان کرد: این دسته اغلب شامل فرزندان بالای ۱۸ سال یک خانوار می‌شوند که دارای دارایی و درآمد ثابت هستند و می‌توانند به صورت مستقل زندگی کنند. این افراد نیز می‌توانند با مراجعه به سامانه پایگاه اطلاعات خانوار کشور به نشانی ncr.ir، درخواست بررسی وضعیت اقتصادی خود را ثبت نمایند.
طبق توضیحات وی، پس از ثبت درخواست، سازمان ثبت احوال با استعلام از پایگاه رفاه ایرانیان که زیر نظر وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است، به بررسی وضعیت اقتصادی فرد می‌پردازد. در صورتی که تمکن مالی فرد تأیید شود، وی از خانوار اصلی جدا شده و وارد فرآیند دهک‌بندی مستقل می‌شود و بر اساس دهک تعیین شده، مشمول دریافت یارانه خواهد شد یا خیر.
شایان ذکر است که با راه‌اندازی پایگاه اطلاعات خانوار، هویت اشخاص حقیقی و ساختار خانوارها، شامل روابط سببی و نسبی، به عنوان یک موجودیت نوین در سیستم ثبت احوال کشور مدیریت می‌شود. این اقدام در چارچوب یکی از وظایف تعیین شده در ۲۳ پروژه اولویت‌دار دولت الکترونیک صورت گرفته است. سازمان ثبت احوال با اتکا به توان داخلی، پایگاه خانواده را بر اساس روابط سببی و نسبی ایجاد کرده و با استفاده از داده‌های موجود، سرویس پایه اطلاعات خانواده را ارائه می‌دهد.
این سرویس از سال گذشته علاوه بر سامانه سهیم، در اختیار چندین دستگاه اجرایی دیگر از جمله بانک مرکزی، درگاه یکپارچه خدمات دولت هوشمند ثبت نام یارانه و فراجا قرار گرفته است. ایجاد ساختار درختی خانوار و شجره‌نامه ایرانیان، احراز هویت افراد را برای دستگاه‌های اجرایی تسهیل کرده و به ارائه خدمات بهتر به مراجعین کمک می‌کند.
در پایان این گزارش، به مبالغ کنونی یارانه نقدی اشاره شده است؛ یارانه دهک‌های یک تا سه به ازای هر نفر ۴۰۰ هزار تومان و برای دهک‌های چهار تا نه، به ازای هر نفر ۳۰۰ هزار تومان پرداخت می‌شود. زمان‌بندی پرداخت‌ها نیز بدین صورت است که مستمری مددجویان کمیته امداد و سازمان بهزیستی بیستم هر ماه، یارانه نقدی و معیشتی دهک‌های یک تا سه بیست و پنجم هر ماه، یارانه نقدی و معیشتی سایر خانوارهای مشمول سی‌ام هر ماه، و یارانه دارو و هزینه‌های حمل‌ونقل و ذخیره‌سازی سوخت از ابتدای ماه پرداخت می‌گردد.
همچنین، از ابتدای اردیبهشت ماه و بر اساس همکاری میان دولت و مجلس، آمارهای منتشر شده حاکی از قطع یارانه نقدی ۴۳۶ هزار نفر از افراد thuộc دهک‌های چهار تا نه است. این اقدام در چارچوب برنامه‌ای قرار دارد که در لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ پیش‌بینی شده و چند روز پیش در کمیسیون اجتماعی مجلس مورد بررسی و تبادل نظر قرار گرفت.
