اینجا هنوز بشار اسد حاکم است! / داعش آرام آرام خود را بازسازی می کند
پس از گذشت ۶ سال از پایان آنچه به «خلافت» داعش نامیده شد، وضعیت ۴۵۰۰ زندانی این گروه در زندان پانوراما در شمال شرق سوریه به طرز نگرانکنندهای تغییر نکرده است. این زندانیان همچنان در شرایطی نامناسب نگهداری میشوند و بسیاری از آنها از وضعیت جهان بیرون و تحولات سیاسی بیخبر هستند.

محمد ثاقب رضا، پزشک ۴۵ ساله پاکستانی-انگلیسی و مظنون به عضویت در داعش، در دیدار خبرنگاران گاردین از زندان گفت: «جنگ ادامه دارد، درست است؟» او اذعان داشت که از وضعیت جهان بیرون هیچ اطلاعی ندارد و همچنین از گروههای حقوق بشری شنیده است که دونالد ترامپ رئیسجمهوری ایالات متحده است. به طرز غمانگیزی، این زندانیان نمیدانند که بشار اسد دیگر در سوریه به عنوان رهبر حکومت نمیکند. رئیس زندان از خبرنگاران خواسته است که این موضوعات را به زندانیان اطلاع ندهند، چرا که نگران شورش در داخل زندان است.
زندان پانوراما شامل چهار ساختمان است که عمدتاً محل نگهداری اتباع غیرسوری مظنون به همکاری با داعش هستند. نگهبانان این زندان به دلیل نگرانی از عواقب احتمالی در صورتی که زندانیان فرار کنند، کلاه و چماق به دست دارند.
در حالی که جهان به نظر میرسد فراموش کرده است که هزاران جنگجوی مظنون هنوز در بازداشت به سر میبرند، کارشناسان هشدار میدهند که داعش خاموش نمانده و به آرامی در حال بازسازی خود است. با سؤال از حضور نیروهای آمریکایی در سوریه که از سال ۲۰۱۴ برای شکست داعش به مبارزات پیوستند، کشورهای مختلف مانند انگلیس و استرالیا عمدتاً بیتفاوت به وضعیت زندانیان اقدام به سلب تابعیت افراد مظنون کرده و از بازگرداندن آنها به کشورشان خودداری میکنند.
مقامات کُرد اکنون به شدت نگران افزایش تهدیدات داعش هستند و اعلام کردهاند که این گروه از خلاء قدرت در سوریه بهرهبرداری میکند. فعالیتهای داعش در شمال سوریه در حال افزایش است و گروههای تروریستی به طور فعال در حال بسیج نیروها از هستههای خفته هستند.
رئیس زندان پانوراما، که خواسته است نامش فاش نشود، به خبرنگاران گفت: «با سقوط حکومت اسد، داعش بسیاری از اراضی و تسلیحات جدید حکومت را تصرف کرد. داعش به آرامی در حال بازسازی خود است و یکی از اهداف کلیدی آن زندان است.»
مقامات کُرد تأکید میکنند که ۶۵ هزار مظنون به عضویت در داعش و خانوادههایشان در زندانها و کمپهای تحت حاکمیت آنها در شمال شرق سوریه نگهداری میشوند. سازمانهای حقوق بشری بارها از کشورها خواستهاند که اتباع خود را به وطنشان برگردانند، در حالی که مقامات کرد میگویند نگهداری این افراد در شرایط غیرقانونی صورت میگیرد.
خطرات ناشی از وجود داعش نیز همچنان در رأس نگرانیها قرار دارد، زیرا این گروه ممکن است از ضعفهای امنیتی در سوریه بهرهبرداری کند تا به زندانها حمله کند. رئیس زندان بیان کرد: «داعش در زندان زنده است. اعضای آن ممکن است در حالت خفته باشند، اما اگر درهای زندانها باز شود، آنها میتوانند جان تازهای بیابند.»
گاردین اشاره کرده است که برخی از زندانیان مظنون به عضویت در داعش در خصوص ارتباطات خود با این گروه اعتراف کرده یا اظهار پشیمانی کردهاند. با این حال، هیچ یک از این زندانیان پیش از این در دادگاه محاکمه نشدهاند. مقامات کُرد هنوز نتوانستهاند هیچ کدام از جنگجویان مظنون را محاکمه کنند.
زندانیانی که با گاردین گفتگو کردهاند، از بدرفتاری مقامات کرد شکایت کردهاند. عفونتهای ترجیحا سل در زندان در حال شیوع است و باعث ضعف و لاغری زندانیان شده است. در سال ۲۰۲۴، عفو بینالملل گزارشی از شکنجه فیزیکی زندانیان توسط نگهبانان ارائه داده است.
مدیر زندان پانوراما در این راستا گفت که زندانیان مورد ضرب و شتم قرار نمیگیرند، اما شرایط زندانها سخت است. او این نقص را به کمبود ظرفیت و امکانات زندانها مرتبط دانست. دیدهبان حقوق بشر نیز اعلام کرده است که دولتهای خارجی ممکن است به نحوی در بازداشت غیرقانونی اتباع خود با مقامات کرد شریک باشند و این موضوع میتواند به عنوان یک جنایت علیه بشریت در نظر گرفته شود.