ورود ناگهانی فرستاده ویژه ترامپ به مسکو؛ آیا مذاکرات صلح در راه است؟
در حالی که تنش‌های بین روسیه و اوکراین همچنان ادامه دارد، سفر ناگهانی فرستاده ویژه دونالد ترامپ به مسکو، گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال پیشرفت در مذاکرات آتش‌بس را افزایش داده است.
هواپیمای حامل استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، روز پنجشنبه ۲۳ اسفند ۱۴۰۳ در فرودگاه ونوکووا مسکو به زمین نشست. این سفر، که با هواپیمای شخصی گلف استریم G650 انجام شد، مسیر هوایی پرپیچ‌وخمی را از قطر آغاز کرد و پس از عبور از حریم هوایی کشورهای عربستان، مصر، ترکیه، بلغارستان، رومانی، مجارستان، اسلواکی، لهستان، لیتوانی و لتونی، وارد آسمان روسیه شد.
به گزارش ریانووستی، ساعاتی پیش از فرود ویتکاف، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، حضور هیأت آمریکایی در مسکو را تأیید کرد و اعلام داشت که برنامه‌هایی برای دیدار با مقامات روسیه تنظیم شده است. بااین‌حال، وی هشدار داد:
«فراموش نکنید که هنوز هیچ مذاکره‌ای درباره اوکراین آغاز نشده است.»
پسکوف همچنین افزود که روسیه منتظر اطلاعات بیشتری از واشنگتن درباره مذاکرات آمریکا و اوکراین در عربستان است تا موضع خود را در قبال حل‌وفصل بحران مشخص کند.
مأموریت ویتکاف؛ تلاش برای توافق یا فشار دیپلماتیک؟
کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید، روز چهارشنبه ۲۲ اسفند ۱۴۰۳ اعلام کرد که سفر ویتکاف به مسکو با هدف متقاعد کردن روسیه برای پذیرش توافقنامه آتش‌بس در اوکراین انجام می‌شود.
این مأموریت پس از آن صورت می‌گیرد که روز سه‌شنبه ۲۱ اسفند ۱۴۰۳، در جریان مذاکراتی در جده عربستان سعودی، نمایندگان واشنگتن و کی‌یف پیشنهاد برقراری آتش‌بس موقت ۳۰ روزه را مطرح کردند. براساس بیانیه مشترک منتشرشده پس از این مذاکرات، اوکراین آمادگی خود را برای پذیرش این پیشنهاد اعلام کرده، اما اجرای آن منوط به اقدام متقابل روسیه است. در این بیانیه تأکید شده است:
«ایالات متحده آمریکا فوراً توقف تبادل اطلاعات را لغو کرده و کمک‌های امنیتی به اوکراین را از سر خواهد گرفت.»
پس از این نشست، مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، تأکید کرد:
«اکنون توپ در زمین روسیه است.»
از سوی دیگر، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در سخنانی اعلام کرد:
«کی‌یف برای آتش‌بس کامل آماده است، اکنون واشنگتن منتظر واکنش مسکو است.»
واکنش روسیه؛ تردید و هشدارهای پوتین
در مقابل، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، موضعی محتاطانه اتخاذ کرده و در نشست شورای امنیت روسیه تأکید کرده است که هرگونه توافق باید به صلح پایدار منجر شود، نه یک آتش‌بس موقت. وی هشدار داد:
«آتش‌بس کوتاه‌مدت ممکن است به کی‌یف فرصت دهد تا نیروهای خود را بازسازی و تجهیز کند.»
همچنین، ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه، نیز روز ۱۶ اسفند ۱۴۰۳ با اشاره به مواضع کشورهای غربی تصریح کرد:
«غرب تلاش می‌کند به هر قیمتی به کی‌یف فرصت تنفس بدهد و مانع از فروپاشی جبهه درگیری شود.»
وی تأکید کرد که مسکو تنها توافقاتی را خواهد پذیرفت که خدشه‌ناپذیر و قابل اجرا باشند و هشدار داد که هرگونه فرصتی برای تجدید قوای نیروهای اوکراینی غیرقابل قبول است.
تماس‌های پشت پرده؛ دیدار احتمالی ترامپ و پوتین؟
تنش‌های دیپلماتیک میان دو قدرت جهانی در حالی ادامه دارد که دو رئیس‌جمهور آمریکا و روسیه، ۱۲ فوریه ۲۰۲۵ (۲۴ بهمن ۱۴۰۳)، در یک تماس تلفنی درباره توقف جنگ در اوکراین و روابط دوجانبه گفت‌وگو کردند. پس از این تماس، دو دور مذاکرات مستقیم میان نمایندگان دو کشور در ریاض و استانبول برگزار شد.
در همین راستا، کرملین روز ۱۷ اسفند ۱۴۰۳ تأیید کرد که تماس‌هایی میان واشنگتن و مسکو برای تدارک مذاکرات بیشتر در جریان است. همچنین، زاخارووا روز ۲۱ اسفند ۱۴۰۳ احتمال سفر ویتکاف به مسکو را رد نکرده و گفت:
«در حال حاضر، تماس‌های گسترده‌ای میان دو کشور برقرار است.»
بااین‌حال، زاخارووا در ۱۵ اسفند ۱۴۰۳ تأکید کرده بود که مذاکرات انجام‌شده میان دو طرف، اگرچه نتایج مشخصی داشته، اما چالش‌های اصلی همچنان پابرجاست.
آینده مذاکرات؛ توافق یا تقابل؟
حالا، ورود استیو ویتکاف به مسکو در حالی که هنوز موضع نهایی کرملین درباره طرح پیشنهادی آتش‌بس مشخص نیست، به یک نقطه عطف در دیپلماسی آمریکا و روسیه تبدیل شده است. آیا این سفر می‌تواند بن‌بست مذاکرات را بشکند یا مسکو همچنان بر مواضع سرسختانه خود پافشاری خواهد کرد؟
