پرستاران غیرمجاز خارجی در بیمارستان‌های تهران؛ حقیقت پشت پرده چیست؟
کمبود پرستار در مراکز درمانی کشور در کنار حضور پرستاران خارجی بدون مجوز در برخی بیمارستان‌های پایتخت، زنگ خطری برای نظام سلامت به صدا درآورده است.
«احمد نجاتیان»، رئیس سازمان نظام پرستاری کشور، در واکنش به اظهارات سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در خصوص فعالیت حدود ۳۰ پرستار خارجی غیرمجاز در یکی از بیمارستان‌های تهران، توضیحاتی ارائه داد. وی عنوان کرد که این رقم تنها نمونه‌ای است که به‌صورت غیررسمی از یک بیمارستان اعلام شده، و آمار واقعی فراتر از این عدد است.
نجاتیان با اشاره به وضعیت کنونی کادر درمان اظهار داشت: «ما با پدیده مهاجرت پرستاران به خارج روبرو هستیم که منجر به کمبود نیروی پرستاری در داخل کشور شده است.» او تأکید کرد که بیشتر پرستاران خارجی حاضر در کشور، از اتباع افغانستان هستند که اغلب در ایران متولد و در دانشگاه‌های داخلی تحصیل کرده‌اند.
او با یادآوری قوانین اشتغال اتباع خارجی گفت: «طبق قانون، این پرستاران مجاز به فعالیت نیستند و برای کار کردن در کشور باید مراحل اخذ مجوز از وزارت کار را طی کنند.» نجاتیان تأکید کرد که این مجوز پس از طی فرآیند مشخص و با تایید وزارت بهداشت و وزارت کار، به مدت محدود صادر می‌شود.
وی با بیان اینکه برخی بیمارستان‌ها بدون رعایت این قوانین از پرستاران خارجی استفاده می‌کنند، افزود: «این رویه نه‌تنها باعث تضییع حقوق آن‌ها می‌شود، بلکه در صورت بروز مشکل، از نظر پوشش بیمه مسئولیت نیز با چالش جدی روبرو هستند.»
نجاتیان موضوع استفاده از نیروهای فاقد صلاحیت را تنها محدود به پرستاران خارجی ندانست و تصریح کرد: «برخی افراد تحت عنوان پرستار در بیمارستان‌ها مشغول به کار هستند در حالی که دانشجوی ترم‌های ابتدایی پرستاری یا رشته‌های دیگر علوم پزشکی هستند و عمدتاً در بخش خصوصی فعالیت می‌کنند.»
او خواستار نظارت دقیق‌تر بر این وضعیت شد و تأکید کرد که مجلس باید در راستای حفظ حقوق مردم، نسبت به تعیین تکلیف قانونی برای اشتغال پرستاران اقدام کند. به گفته نجاتیان، کارگروهی در کمیسیون بهداشت مجلس در حال تشکیل است تا دستورالعمل مشخصی برای سامان‌دهی این وضعیت تدوین شود. سازمان نظام پرستاری نیز با تکیه بر شبکه هیئت‌مدیره‌های خود در سراسر کشور، آمادگی‌اش را برای همکاری با دولت اعلام کرده است.
در ادامه، وی درباره احتمال جذب پرستاران خارجی به‌صورت گسترده در آینده توضیح داد: «بعید می‌دانم چنین اتفاقی بیفتد، چرا که با تفاوت زیاد نرخ ارز، کار کردن در ایران برای نیروی خارجی صرفه اقتصادی ندارد. بیشتر پرستارانی که در کشور حضور دارند، در ایران متولد و تحصیل کرده‌اند، بنابراین فعالیت در این‌جا برای آن‌ها منطقی است.»
رئیس سازمان نظام پرستاری افزود: «ما در زمره کشورهای معدودی هستیم که در زمینه تربیت نیروی پرستاری به خودکفایی رسیده‌ایم. اکنون ظرفیت آموزشی ما بیشتر از میزان جذب سالانه در بیمارستان‌های دولتی است. به عنوان مثال در حالی که سالانه ۱۵ هزار پرستار تربیت می‌شوند، در دو تا سه سال اخیر تنها حدود ۱۰ تا ۱۲ هزار نفر جذب شده‌اند.»
وی همچنین به موضوع مراقبت‌های پرستاری در منزل پرداخت و گفت: «این نوع خدمات، تخصصی هستند و باید توسط پرستار واجد صلاحیت ارائه شوند. شرکت‌هایی که با مجوز وزارت بهداشت فعالیت می‌کنند، مسئول نظارت بر عملکرد پرستار اعزامی هستند.»
او در عین حال به فعالیت برخی شرکت‌ها که در حوزه‌های خدماتی مانند نظافت و نگهداری فعالیت دارند نیز اشاره کرد و افزود: «این شرکت‌ها فاقد مسئول فنی و نیروی متخصص هستند و در صورت اعزام افراد فاقد صلاحیت به منازل، ممکن است جان بیماران به خطر بیفتد.»
نجاتیان در پایان تأکید کرد: «به مردم توصیه می‌کنیم حتماً از مراکز مجاز خدمات پرستاری استفاده کنند. افرادی که بدون مجوزهای لازم در حوزه درمان دخالت می‌کنند باید تحت پیگرد قانونی قرار گیرند.» او همچنین به تلاش برای گسترش پوشش بیمه‌ای مراقبت در منزل اشاره کرد که می‌تواند در کاهش هزینه‌های درمانی مردم نقش موثری داشته باشد.
