پشت پرده دانش ChatGPT؛ آیا واقعاً همه چیز را می‌داند؟
چرا به نظر می‌رسد ChatGPT همه‌چیز را می‌داند اما در واقع محدودیت‌هایی دارد؟ در این گزارش، به بررسی منبع دانش این هوش مصنوعی و نحوه عملکرد آن می‌پردازیم تا دریابید چگونه می‌توانید با آگاهی بیشتری از این ابزار استفاده کنید.
ChatGPT، محصول شرکت OpenAI، یک مدل زبان بزرگ (LLM) است که بر اساس حجم عظیمی از داده‌های متنی آموزش دیده است. این ابزار به صورت رایگان در دسترس عموم قرار گرفته و نسخه‌های پیشرفته‌تر آن با پرداخت اشتراک قابل استفاده هستند. هر نسخه از این مدل‌ها ویژگی‌ها و عملکردهای متفاوتی دارد، اما همه آن‌ها بر پایه پیش‌بینی کلمات بعدی در جمله کار می‌کنند.
با وجود اینکه ChatGPT قادر است پاسخ‌هایی روان، دقیق و گاهی شوخ‌طبعانه ارائه دهد، باید بدانید که این هوش مصنوعی درک انسانی از معنا و قصد پشت کلمات را ندارد. به بیان ساده، ChatGPT بیشتر شبیه یک تکمیل‌کننده خودکار بسیار پیشرفته است که بر اساس داده‌های قبلی، محتمل‌ترین کلمات را برای ادامه جملات انتخاب می‌کند. به همین دلیل است که گاهی اوقات پاسخ‌های آن اشتباه یا گمراه‌کننده به نظر می‌رسند.
منبع دانش ChatGPT چیست؟
پایه‌های دانش این مدل بر داده‌های آموزشی گسترده‌ای استوار است که شامل کتاب‌ها، مقالات، وب‌سایت‌ها، کدهای برنامه‌نویسی، صفحات ویکی‌پدیا، گفتگوهای عمومی در شبکه‌هایی مانند ردیت و منابع باز دیگر می‌شود. هدف از این آموزش، آشنایی مدل با سبک‌های مختلف نوشتاری، نحوه بیان ایده‌ها و ارتباط برقرار کردن انسان‌ها است.
با این حال، ChatGPT به اینترنت به صورت لحظه‌ای متصل نیست و دانش آن محدود به داده‌هایی است که تا زمان مشخصی دریافت کرده است. بنابراین ممکن است در برخی موارد اطلاعات به‌روز نداشته باشد یا از تغییرات فرهنگی جدید بی‌اطلاع باشد. البته برخی نسخه‌های جدید این امکان را دارند که وب را مرور کنند، اما باید توجه داشت که در بیشتر موارد، دانش آن‌ها به نقطه‌ای خاص محدود می‌شود.
آیا ChatGPT همه اینترنت را خوانده است؟
بخشی از داده‌های آموزشی این مدل از محتوای عمومی اینترنت جمع‌آوری شده است؛ یعنی مطالبی که به صورت آزاد و بدون محدودیت کپی‌رایت در دسترس بوده‌اند. با این حال، مرزهای دقیق این داده‌ها مشخص نیست و شرکت‌های هوش مصنوعی به خاطر استفاده از برخی منابع مانند کتاب‌های کتابخانه‌ها با چالش‌ها و انتقاداتی روبرو شده‌اند. نکته مهم این است که ChatGPT به هیچ عنوان به ایمیل‌های خصوصی، اسناد محرمانه یا پایگاه‌های داده شخصی دسترسی ندارد.
همچنین، چون این مدل بر اساس محتوای انسانی آموزش دیده، ممکن است برخی از سوگیری‌ها یا خطاهای موجود در فرهنگ و فضای آنلاین را بازتاب دهد.
فرآیند پاسخ‌دهی ChatGPT چگونه است؟
زمانی که شما سوالی می‌پرسید، ChatGPT آن را به واحدهای کوچکی به نام توکن تقسیم می‌کند و سپس بر اساس دانش قبلی خود، توکن بعدی را پیش‌بینی می‌کند. این روند تا تکمیل پاسخ ادامه پیدا می‌کند و به همین دلیل است که متن پاسخ به صورت زنده و مرحله به مرحله ظاهر می‌شود.
این روش باعث می‌شود که گاهی پاسخ‌ها دقیق به نظر برسند اما در واقع بر پایه استدلال منطقی نیستند، بلکه ترکیبی از کلمات محتمل هستند.
چرا گاهی احساس می‌کنیم ChatGPT همه چیز را می‌داند؟
یکی از دلایل این تصور، قابلیت حافظه مدل است که می‌تواند اطلاعات مهم را در طول مکالمه حفظ کند و پاسخ‌هایی با ساختار، دستور زبان و لحن مناسب ارائه دهد. این ویژگی باعث می‌شود که پاسخ‌ها بسیار طبیعی و قابل قبول به نظر برسند، اما این روان بودن بیان به معنای دقت کامل نیست.
هوش مصنوعی گاهی اوقات اشتباه می‌کند و این اشتباهات می‌توانند بسیار واقعی و قانع‌کننده باشند، به ویژه اگر کاربران از نحوه عملکرد آن آگاه نباشند.
در نهایت، هدف این گزارش ترساندن کاربران نیست بلکه افزایش آگاهی درباره نحوه عملکرد ChatGPT و محدودیت‌های آن است. این ابزار می‌تواند در خلق ایده‌ها، نوشتن پیش‌نویس‌ها، خلاصه‌سازی متون و بهبود فرآیند تفکر بسیار مفید باشد. هرچه بیشتر با عملکرد این فناوری آشنا شویم، می‌توانیم از آن به شکل هوشمندانه‌تر و هدفمندتری بهره ببریم و از خطاهای احتمالی آن آگاه باشیم.
