فرود تاریخی یا نمایشی بزرگ ناسا؟ افشاگری‌هایی که جنجال‌ساز شد!
در سالگرد فرود انسان روی ماه، هنوز هم برخی در شک و تردید نسبت به واقعی بودن این رویداد تاریخی هستند.
۵۶ سال پیش، در تابستان ۱۹۶۹، مأموریت آپولو ۱۱ با پرتاب فضاپیما به سوی ماه آغاز شد. چهار روز بعد، نیل آرمسترانگ به عنوان نخستین انسان، روی سطح ماه قدم گذاشت و به همراه باز آلدرین بیش از دو ساعت در منطقه‌ای که بعدها به «پایگاه آرامش» معروف شد، به جمع‌آوری نمونه‌های خاک پرداختند. آنها در مجموع ۲۱ ساعت و ۳۶ دقیقه را روی ماه سپری کردند و حدود ۲۱.۵ کیلوگرم نمونه‌های ماه را به زمین آوردند.
تا کنون، ناسا شش بار دیگر نیز مأموریت‌های سرنشین‌دار را به ماه فرستاده است که همگی در فاصله سال‌های ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۲ انجام شدند. در حال حاضر، این آژانس فضایی قصد دارد ماه را به عنوان پایگاهی برای کاوش‌های عمیق‌تر، از جمله سفر به مریخ، به کار گیرد. با این وجود، شکست برخی کشورها در فرود بر ماه و عدم موفقیت‌های اخیر، دوباره موجی از تردیدها و نظریه‌های توطئه را برانگیخته است که ادعا می‌کنند فرود انسان بر ماه واقعی نبوده است.
نظریه‌ای که از یک افسر سابق نیروی دریایی آمریکا آغاز شد
ویلیام بیل کیسینگ، از افسران سابق نیروی دریایی آمریکا و از افرادی که در ساخت موشک‌های ناسا برای برنامه آپولو نقش داشت، اولین کسی بود که این شک و تردیدها را مطرح کرد. او در سال ۱۹۷۶ کتابی به نام «ما هرگز به ماه نرفتیم: کلاهبرداری سی میلیارد دلاری آمریکا» منتشر کرد و ادعا نمود که کمربندهای تابشی «وان آلن» مانع از عبور فضانوردان از مدارهای پرتاب به ماه می‌شود و در حقیقت امکان فرود انسان وجود نداشته است. کیسینگ همچنین به نبود ستارگان در تصاویر ماه، و به شکل غیرعادی پرچم آمریکا در ماه اشاره داشت و مدعی شد تصاویر فرود با استفاده از جلوه‌های ویژه و تحت نظارت استنلی کوبریک ساخته شده‌اند.
چالش محافظت از فضانوردان در برابر تشعشعات کمربند وان آلن
کمربندهای وان آلن که زمین را دربرگرفته‌اند، از ذرات پرانرژی تشکیل شده‌اند که از بادهای خورشیدی نشأت می‌گیرند و تصور می‌شود عبور از آنها خطرناک باشد. ناسا اما با عایق‌بندی بدنه فضاپیما و انتخاب مسیر بهینه، زمان مواجهه فضانوردان با این کمربندها را به حداقل رسانده است. داده‌های مأموریت‌های آپولو نشان می‌دهد که فضانوردان در مجموع تشعشعاتی دریافت کردند که در مقایسه با برخی کارگران نیروگاه‌های هسته‌ای پایین‌تر است، گرچه نسبت به کارکنان مراکز پزشکی که با اشعه ایکس کار می‌کنند، بیشتر است.
راز پرچم لرزان و ستارگان ناپیدا
پرچم آمریکا که روی سطح ماه نصب شد، به خاطر میله افقی که در بالای آن قرار داشت، به گونه‌ای به نظر می‌رسید که در هوا در حال حرکت است. راجر لونیوس، تاریخ‌نگار ناسا، توضیح می‌دهد: «آرمسترانگ و آلدرین ناخواسته این میله را کمی خم کردند و پرچم حالتی لرزشی پیدا کرد. آنها نگران بودند میله به زمین بیفتد، بنابراین عکس‌های فوری گرفتند.»
همچنین، نبود ستارگان در تصاویر به دلیل سرعت بالای شاتر دوربین‌ها بوده است که برای ثبت نور ضعیف ستارگان کافی نبود، همان طور که ستاره‌شناس امیلی درابک-موندر از رصدخانه سلطنتی گرینویچ توضیح داده است.
ادعای دروغین فیلم‌برداری توسط استنلی کوبریک
شایعه‌ای که مدعی است فیلم‌های فرود انسان روی ماه در هالیوود و تحت هدایت کوبریک ساخته شده‌اند، در واقع برگرفته از یک فیلم نمایشی به نام «Shooting Kubrick» است که بازیگری نقش کارگردان را بازی می‌کند و ادعاهای ساختگی می‌کند. این فیلم صرفاً یک داستان خیالی است و متخصصان سینما تأکید دارند که فناوری آن زمان قادر به ساخت چنین تصاویر واقع‌گرایانه‌ای نبوده است. به گفته هاوارد بری، کارشناس دانشگاه هرتفوردشر، ضبط ویدئوی زنده با این مدت زمان و کیفیت در دهه ۶۰ غیرممکن بوده است.
اسناد، نمونه‌ها و تصاویر ماه؛ شواهدی فراتر از تردید
تا امروز، بیش از ۸۴۰۰ عکس، هزاران ساعت فیلم، مکالمات صوتی کامل و اسناد متنوع از مأموریت‌های آپولو منتشر شده است. فضانوردان حدود ۳۸۲ کیلوگرم نمونه خاک ماه را از مأموریت‌های بین سال‌های ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۲ به زمین آورده‌اند که به پژوهشگران سراسر جهان داده شده و اصالت آنها هرگز زیر سؤال نرفته است. تصاویر دقیق مدارگرد شناسایی ماه ناسا، به همراه ماهواره‌های هند، چین و ژاپن، محل فرودها، تجهیزات، رد پاها و ابزار کاوشگرها را به روشنی نشان داده‌اند.
آرمسترانگ و آلدرین همچنین بازتاب‌دهنده‌های لیزری را روی سطح ماه نصب کردند که تا امروز امکان اندازه‌گیری فاصله دقیق زمین تا ماه را فراهم می‌کنند. پروژه آپولو، با بیش از ۴۰۰ هزار نفر نیروی متخصص، تحقق این مأموریت را به یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های علمی و مهندسی تاریخ تبدیل کرده است؛ اتفاقی که به گفته کارشناسان، دروغ بزرگی به این مقیاس عملاً غیرممکن است.
رقابت فضایی؛ عامل دامن‌زننده به شایعات
با توجه به رقابت شدید فضایی میان آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی، بسیاری نظریه‌های توطئه شکل گرفتند، اما شوروی با سیستم اطلاعات گسترده خود، موفقیت آپولو را رسماً تبریک گفت. یوری بوریسوف، رئیس سازمان فضایی روسیه، اخیراً تأیید کرده که نمونه‌های خاک ماه به روسیه داده شده و اصالت آنها توسط آکادمی علوم روسیه تأیید شده است.
با این حال، شکست مأموریت‌های مدرن مانند هاکوتو-آر۱ ژاپن، لونا-۲۵ روسیه و پرگرین آمریکا، شک و تردیدها را افزایش داده‌اند. کارشناسان عمدتاً مشکلات بودجه و کمبود اراده سیاسی را عامل این ناکامی‌ها می‌دانند. در حالی که چین با فرود موفقیت‌آمیز روی سمت دور ماه، جایگاه خود را تثبیت کرده، ناسا برای اجرای پروژه آرتمیس و بازگرداندن انسان به ماه با محدودیت‌های مالی روبه‌روست.
کل هزینه برنامه آپولو، پس از تعدیل تورم، بیش از ۲۶۰ میلیارد دلار برآورد شده که شامل پروژه‌های جانبی و رباتیک نیز می‌شود. در مقابل، ناسا در یک دهه گذشته تنها ۹۰ میلیارد دلار برای پروژه آرتمیس اختصاص داده است که حتی این بودجه در کنگره آمریکا با چالش‌هایی روبرو بوده است.
از سوی دیگر، ناسا به خاطر هزینه‌های بالای پروژه شاتل فضایی، که از سال ۲۰۱۱ متوقف شد، برای انتقال فضانوردان به ایستگاه فضایی بین‌المللی تا سال ۲۰۱۹ به سیستم روسی سایوز متکی بود. پس از آن، شرکت خصوصی اسپیس‌ایکس مسئولیت حمل‌ونقل فضانوردان را بر عهده گرفت و ناسا برای مأموریت‌های سرنشین‌دار به دنبال همکاری با شرکت‌های خصوصی مانند اسپیس‌ایکس و بوئینگ است تا هزینه‌ها را کاهش دهد و فناوری‌های جدیدتری به کار گیرد.
