دستور تعلیق تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران؛ آیا سیاست فشار حداکثری به پایان راه رسیده؟
در تازه‌ترین تحول در سیاست تحریمی ایالات متحده علیه ایران، کاخ سفید به طور ناگهانی فرمان توقف تمامی تحریم‌های تازه را صادر کرده است.
بر اساس گزارش وال‌استریت ژورنال، «کرولاین لویت» سخنگوی کاخ سفید، دستور توقف هرگونه اقدام جدید تحریمی علیه ایران را صادر کرده؛ تصمیمی که هنوز مقامات آمریکایی درباره وسعت آن مردد هستند و مشخص نیست که تنها شامل تحریم‌های تازه می‌شود یا اجرای تحریم‌های قبلی را نیز در برمی‌گیرد. این دستور به نهادهای مختلف دولتی آمریکا اعلام شده و در شرایطی صادر شده که پرسش‌های متعددی درباره آینده سیاست «فشار حداکثری» مطرح است.
کاخ سفید از نهادهای مرتبط خواسته است تا هرگونه فعالیت جدید در زمینه تحریم‌ها علیه ایران را متوقف کنند. این اقدام پس از یک دوره توقف چند مرحله‌ای در تحریم‌های وزارت خزانه‌داری صورت گرفته و از تاریخ ۲۱ مه تاکنون هیچ تحریم جدیدی علیه ایران اعلام نشده است.
گزارش‌ها حاکی است که این تصمیم ناگهانی، از سوی سخنگوی مطبوعاتی کاخ سفید اعلام شده و نه از سوی نهادهایی مانند شورای امنیت ملی یا وزارت خزانه‌داری که معمولاً مسئول چنین ابلاغ‌هایی هستند. منابع نزدیک به کاخ سفید، دلیل این موضوع را اختلال در عملکرد شورای امنیت ملی آمریکا و تقسیم نامشخص وظایف بین وزارت خارجه و دفتر معاون رئیس‌جمهور می‌دانند. به گفته رسانه‌ها، تیم ارتباطات شورای امنیت ملی در واشنگتن در حال فروپاشی است و همین باعث شده دفتر سخنگوی کاخ سفید وارد عمل شود.
هنگامی که درباره توقف تحریم‌ها از کاخ سفید پرسیده شد، این موضوع تکذیب نشد و «آنا کلی»، معاون سخنگوی کاخ سفید، اعلام کرد: «هرگونه تصمیم جدید درباره تحریم‌ها از سوی کاخ سفید یا نهادهای مرتبط در دولت اعلام خواهد شد.»
این تغییر سیاست در حالی رخ می‌دهد که ایران بارها تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا را غیرقانونی و ناقض حقوق بین‌الملل خوانده و اعلام کرده که این تحریم‌ها نه تنها بی‌اثر بوده‌اند، بلکه موجب تقویت مقاومت ملت ایران و افزایش بی‌اعتمادی نسبت به سیاست‌های واشنگتن شده‌اند.
گزارش وال‌استریت ژورنال همچنین پرسش‌هایی را درباره علت صدور این دستور توسط سخنگوی کاخ سفید مطرح کرده است و یادآور شده که کارزار «فشار حداکثری» ترامپ عملاً متوقف شده است. منابعی در دولت آمریکا بر این باورند که این توقف ممکن است فرصتی برای بازبینی و کند کردن روند تحریم‌ها در راستای مذاکرات هسته‌ای باشد، در حالی که برخی دیگر نگران کنار گذاشتن بازیگران کلیدی در سیاستگذاری و غافلگیری از این تصمیم هستند.
از سوی دیگر، این گزارش تاکید دارد که تحریم‌های اصلی نفتی و دارایی‌های مسدود شده، به ویژه در قطر، احتمالاً تغییر نخواهند کرد و انتظار می‌رود توضیحات بیشتری درباره محدوده این توقف ارائه شود. این تحولات همزمان با برگزاری چندین دور مذاکرات غیرمستقیم میان تهران و واشنگتن با میانجیگری عمان صورت می‌گیرد، جایی که مقامات آمریکایی تلاش دارند در مذاکرات هسته‌ای از تحریک بی‌مورد ایران خودداری کنند.
با وجود اینکه ایران همواره بر اهمیت دیپلماسی و گفت‌وگوی مبتنی بر احترام متقابل تاکید داشته، وال‌استریت ژورنال با استناد به اظهاراتی منتسب به برخی منابع، مدعی شده که فشار تحریمی باعث شده ایران پای میز مذاکره حاضر شود و تحریم‌های تازه در ابتدای مسیر بوده‌اند.
این رسانه همچنین ضمن اشاره به ناکامی سیاست‌های تحریمی آمریکا، از موفقیت نسبی این تحریم‌ها در کاهش صادرات نفت ایران به چین خبر داده و پرسیده است که چرا حالا باید این روند متوقف شود، در حالی که بیشترین فشار برای رسیدن به توافق لازم است. آنها این توقف را به عنوان فرصتی می‌دانند که ایران برای کاهش فشار و خرید زمان از آن استفاده می‌کند، حتی بدون پذیرش شروط آمریکا.
از سوی دیگر، سیاست «فشار حداکثری» که در ابتدای دوره ریاست‌جمهوری ترامپ به عنوان خط‌مشی اصلی اعلام شد، اکنون در معرض تغییر جدی قرار گرفته است و هنوز مشخص نیست آیا دولت کنونی آن را به طور رسمی کنار خواهد گذاشت یا نه.
در واکنش به این تحولات، «اسماعیل بقائی» سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، اعمال تحریم‌ها علیه کشورمان را نماد رویکرد خصمانه آمریکا نسبت به مردم ایران و نقض آشکار حقوق بین‌الملل و منشور ملل متحد توصیف کرده است. او گفته است: «وابستگی ساختاری دولت‌های آمریکا به تحریم‌های اقتصادی به عنوان ابزاری برای فشار سیاسی، نقض اصول بنیادین حقوق بین‌الملل است و حقوق اساسی بشری، به ویژه حق توسعه، را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد و در برخی موارد به عنوان جنایت علیه بشریت محسوب می‌شود.»
بقائی اعمال تحریم‌های گسترده علیه بخش‌های اقتصادی ایران را اقدام قلدرمآبانه و غیرقانونی خوانده و تاکید کرده است که این سیاست با ادعای آمریکا درباره تمایل به مذاکره و گفتگو در تضاد است و نشانگر عدم حسن نیت واشنگتن است. همچنین وی تصریح کرده است: «تحریم‌های یک‌جانبه علیه ایران، برخلاف قوانین بین‌المللی، مسئولیت بین‌المللی آمریکا را به دنبال دارد و این کشور باید بابت نقض‌های حقوق بشری ناشی از این اقدامات پاسخگو باشد.»
