گروسی چه نقشه‌ای برای ایران دارد؟
ورود بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران بار دیگر فضای سیاسی و رسانه‌ای کشور را ملتهب کرده است. در حالی که مسئولان داخلی دلیل این حضور را صرفاً تعویض سوخت نیروگاه بوشهر عنوان می‌کنند، اظهارات رافائل گروسی و تجربه‌های گذشته، پرسش‌های جدی درباره اهداف واقعی این اقدام ایجاد کرده است.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در تازه‌ترین موضع‌گیری خود خبر از ورود بازرسان این نهاد به ایران داد؛ موضوعی که با واکنش‌های متعددی در داخل کشور روبه‌رو شده و بار دیگر نگاه‌ها را متوجه نقش آژانس در معادلات سیاسی و امنیتی منطقه کرده است.
این اقدام درست در شرایطی انجام می‌شود که افکار عمومی و برخی جریان‌های سیاسی در ایران نسبت به حضور بازرسان خارجی حساسیت ویژه‌ای دارند. از همین رو، فضای رسانه‌ای کشور بلافاصله پر از گمانه‌زنی‌ها و نقدهای تند شد.
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، در واکنش به تذکر یکی از نمایندگان تأکید کرد که «در این زمینه قانون رعایت شده است.» او توضیح داد که روند همکاری با آژانس در چارچوب مصوبات قانونی و با نظارت دستگاه‌های ذی‌ربط انجام می‌شود.
از سوی دیگر، سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه با حضور در کمیسیون امنیت ملی مجلس، صراحتاً اعلام کرد: «بازرسان تنها برای تعویض سوخت نیروگاه بوشهر وارد کشور شده‌اند و هیچ برنامه‌ای برای بازرسی از تأسیسات آسیب‌دیده نیروگاه‌های بمباران شده وجود ندارد.»
با این حال، اظهارات اخیر گروسی باعث تداوم تردیدها شده است. او در گفت‌وگویی با یک شبکه آمریکایی اظهار داشت: «وقتی حملات هوایی آغاز شد، روشن بود که ادامه بازرسی‌ها ممکن نیست. شرایط جنگی بود و ما کشور را ترک کردیم. از آن زمان تاکنون، به‌طور مستمر با ایران در حال گفتگو هستیم تا شرایط بازگشت را فراهم کنیم... اگر بخواهید از تکرار آنچه در ژوئن دیدیم جلوگیری کنید، باید این فعالیت‌ها ازسر گرفته شوند.»
این موضع‌گیری نشان می‌دهد که گروسی علاوه بر بعد فنی، به دنبال اهداف سیاسی نیز هست. تحلیلگران معتقدند او در تلاش است تا دو هدف موازی را دنبال کند: نخست ایجاد شکاف و اختلاف‌نظر در فضای داخلی ایران و دوم نمایش قدرت آژانس در سطح بین‌المللی.
از نگاه منتقدان، ورود اخیر بازرسان آژانس را نمی‌توان صرفاً محدود به «تعویض سوخت بوشهر» دانست. سابقه عملکرد آژانس در جنگ اخیر ۱۲ روزه و همسویی آن با برخی طرف‌های متخاصم، زمینه‌ساز نگرانی‌های تازه‌ای شده است. این نگرانی‌ها به‌ویژه در حوزه امنیت انرژی هسته‌ای و احتمال جمع‌آوری اطلاعات حساس بیشتر خودنمایی می‌کند.
در همین زمینه، بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی نیز توضیح داد: «در راستای اجرای برنامه زمان‌بندی‌شده نیروگاه بوشهر و تأمین برق شبکه، بازرسان آژانس صرفاً بر روند تعویض سوخت نظارت دارند. بدیهی است هر گونه بازرسی فقط پس از توافق ایران و آژانس و با تأیید شورای عالی امنیت ملی بر اساس مصوبه مجلس صورت خواهد گرفت.»
با توجه به تجربه‌های گذشته و شرایط حساس کنونی، بسیاری از کارشناسان بر این باورند که ایران باید با نهایت هوشیاری و دقت، تعاملات خود با آژانس را مدیریت کند. ساده‌انگاری در قبال این نهاد، می‌تواند پیامدهای امنیتی و سیاسی گسترده‌ای به همراه داشته باشد. راهبرد مناسب در این زمینه، ترکیبی از دیپلماسی فعال، تدابیر امنیتی هوشمندانه و حفظ انسجام داخلی است تا منافع ملی کشور در مقابل پیچیدگی‌های روزافزون صحنه بین‌المللی حفظ شود.
