اتحادیه اروپا ایران را به بازگشت به میز مذاکره فراخواند
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، با اشاره به بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران، تأکید کرد که تنها راه حل پایدار بحران هسته‌ای ایران، گفت‌وگو و دیپلماسی است. در همین حال، مقامات ایرانی اقدام اروپایی‌ها را غیرقانونی خوانده‌اند.
«کایا کالاس» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در سخنرانی خود در مجمع اتحادیه اروپا-شورای همکاری خلیج فارس، مسئله ایران را محور توجه قرار داد.
وی گفت: «۱۰ سال پس از اجرایی‌شدن توافق هسته‌ای، شورای امنیت سازمان ملل هفته گذشته تحریم‌ها را علیه ایران بازگرداند. ما پیشتر و در طول دوره ۳۰ روزه پس از فعال‌شدن مکانیسم ماشه توسط فرانسه، آلمان و بریتانیا، تلاش‌های دیپلماتیک فشرده‌ای با ایران انجام دادیم. با این حال، این تلاش‌ها به ایجاد شرایط برای تمدید احتمالی قطعنامه مرتبط شورای امنیت منجر نشد.»
این اظهارات در شرایطی مطرح شد که مقامات ایران، روسیه و چین، اقدام سه کشور اروپایی در بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران را غیرقانونی می‌دانند. تهران تأکید کرده است که قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل باید در تاریخ مقرر یعنی ۱۸ اکتبر مختومه اعلام شود.
کالاس افزود: «اتحادیه اروپا اکنون تمام تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای که قبلاً لغو شده بودند را بدون تأخیر بازمی‌گرداند اما بازگشت تحریم‌ها و محدودیت‌های هسته‌ای نباید پایان دیپلماسی باشد.»
وی ادامه داد: «با این نیت، من به تماس با همه طرف‌های ذی‌نفع، از جمله ایران، ادامه خواهم داد، زیرا راه‌حل پایدار برای مسئله هسته‌ای ایران تنها از طریق مذاکره و دیپلماسی قابل دستیابی است.»
کالاس خطاب به اعضای حاضر گفت: «ما می‌توانیم با همکاری اطمینان حاصل کنیم که ایران به یک شریک مسئول تبدیل خواهد شد.»
در مقابل، «اسماعیل بقائی» سخنگوی وزارت خارجه ایران در نشست خبری هفتگی خود واکنش نشان داد و گفت: «آنها می‌گویند که راه دیپلماسی کماکان باز است ولی این یک گزاره کلی است. ما نیز می‌گوییم مسیر دیپلماسی هیچ‌گاه بسته نمی‌شود و هرگاه تشخیص دهیم که دیپلماسی در راستای تحقق منافع ایران موثر است در استفاده از آن تردیدی نمی‌کنیم ولی این سه کشور اروپایی ثابت کردند که دیپلماسی به این شکل با آنها ثمربخش نیست.»
بقائی اضافه کرد: «اقدام سه کشور اروپایی در اجرای اسنپ‌بک، علاوه بر اینکه از لحاظ رویه و قانونی ایراد جدی دارد، از لحاظ حقوقی نیز به نوعی باعث ایجاد آشفتگی در شورای امنیت و سازمان ملل شد و مشخص نیست که عملاً چه چیزی را شورای امنیت برگردانده است. اقدام انجام شده از سوی سه کشور اروپایی پیش از اینکه مبتنی بر محاسبه عقلانی باشد، نوعی اقدام از روی لجاجت در راستای اجرای درخواست آمریکا بدون در نظر گرفتن منافع و مصالح خود این سه کشور اروپایی بود.»
دریای سرخ و تهدید امنیت جهانی
کالاس در ادامه صحبت‌های خود، امنیت دریایی در منطقه را یکی دیگر از مسائل مهم دانست و گفت: «دریای سرخ و خلیج عدن به نقاط بحرانی جهانی تبدیل شده‌اند.» وی افزود: «اتحادیه اروپا از سرگیری حملات حوثی‌ها به شدت محکوم می‌کند. اینها رویدادهای جداگانه‌ای نیستند. آنها به‌طور مستقیم با درگیری در یمن، ثبات منطقه و امنیت بین‌المللی مرتبط هستند.»
وی بدون اشاره به جنگ غزه، انصارالله را مسئول حملات به کشتیرانی بین‌المللی در این آب‌ها دانست و تأکید کرد: «این اقدامات آزادی ناوبری را نقض می‌کند. آزادی ناوبری یک کالای عمومی جهانی است. ما برای محافظت از آن به تلاش جهانی نیاز داریم. اتحادیه اروپا سهم خود را انجام می‌دهد.»
کالاس با اشاره به عملیات ASPIDES گفت: «این عملیات به طور مستقیم از بیش از ۵۶۰ کشتی محافظت و عبور ۶۰۰ کشتی تجاری دیگر را رصد و پشتیبانی کرده است. ناوچه‌های ضد هوایی مستقر در کشورهای عضو ما، به طور متوسط، هر روز از یک کشتی محافظت می‌کنند. ما اکنون این عملیات را تا فوریه سال آینده تمدید کرده‌ایم و در حال بررسی تمدید بیشتر آن هستیم.»
وی تأکید کرد که هر راه‌حلی برای درگیری در یمن باید شامل توافقی درباره امنیت دریای سرخ و ایمنی دریایی باشد و افزود: «همه ما می‌توانیم از گارد ساحلی یمن بیشتر حمایت کنیم تا ظرفیت آنها را برای انجام مؤثر کارشان افزایش دهیم.»
حمله به حاکمیت قطر و وضعیت غزه
کالاس در بخش دیگری از سخنانش به غزه پرداخت و گفت: «هیچ جنگی به اندازه آنچه در غزه می‌افتد، جهان را شکل نداده و عزم بین‌المللی را محک نزده است.» وی با اشاره به حمله رژیم اسرائیل به نشست سران حماس در دوحه افزود: «قطر از نزدیک شاهد سرایت این درگیری بود. حاکمیت شما به‌طور مستقیم مورد حمله قرار گرفت، همان‌طور که نقش حیاتی میانجی‌گری شما در خاورمیانه مورد حمله قرار گرفت. ما این حمله را به شدت محکوم کردیم و از عذرخواهی نخست وزیر اسرائیل در این رابطه، استقبال می‌کنیم.»
کالاس پذیرش مشروط طرح صلح پیشنهادی رئیس‌جمهور ترامپ توسط حماس را مهم ارزیابی کرد و گفت: «اکنون باید گرد هم آییم تا هر دو طرف را به همکاری برای اجرای کامل این طرح تشویق کنیم. با این حال، دوام صلح به یک راه‌حل دو دولتی وابسته است. همه ما در این مورد اتفاق نظر داریم.»
وی در پایان این سه موضوع—مسئله هسته‌ای ایران، امنیت دریای سرخ و بحران غزه—را مهم‌ترین نگرانی‌های فعلی منطقه دانست و تصریح کرد: «اما حوزه‌های بسیار بیشتری وجود دارد که منافع شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه اروپا در آنها هم‌پوشانی دارد، جایی که همکاری ما کلید پیشرفت است.»
کالاس تأکید کرد: «در نهایت، همه ما در جهانی که قدرت، حق را تعیین نمی‌کند، یعنی جایی که ما همکاری را به رویارویی ترجیح می‌دهیم و دیپلماسی اهمیت پیدا می‌کند، وضعیت بهتری داریم.»
