اتحادیه اروپا دوباره دست به کار شد؛ پیام تازه بروکسل به تهران برای بازگشت به میز مذاکره
در حالی که اختلافات بر سر برنامه هسته‌ای ایران بار دیگر در کانون توجه جامعه جهانی قرار گرفته، سخنگوی ارشد اتحادیه اروپا با تأکید بر راه‌حل دیپلماتیک، از ادامه تلاش‌های بروکسل برای حفظ مسیر مذاکره با تهران خبر داده است.
سخنگوی ارشد اتحادیه اروپا با تأکید مجدد بر اینکه تنها راه‌حل پایدار برای مسئله هسته‌ای ایران از مسیر گفت‌وگو و دیپلماسی می‌گذرد، اعلام کرد که بروکسل همچنان در تلاش‌های بین‌المللی برای حفظ مسیر مذاکره فعال خواهد ماند.
انور الانونی، سخنگوی ارشد اتحادیه اروپا، روز دوشنبه در نشست خبری در بروکسل تصریح کرد:
«اتحادیه اروپا به مشارکت در تمامی تلاش‌های دیپلماتیک برای یافتن راه‌حلی مذاکره‌شده ادامه می‌دهد و جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه، همچنان با همه طرف‌ها از جمله ایران در ارتباط است تا از روندهای سیاسی و دیپلماتیک حمایت کند.»
او در ادامه، ضمن تکرار ادعاهای غرب درباره ماهیت برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران، گفت:
«اتحادیه اروپا همواره تأکید کرده است که ایران نباید اجازه یابد به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند یا آن را توسعه دهد و لازم است این کشور بدون تأخیر، همکاری کامل خود را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سر گیرد.»
الانونی همچنین افزود که موضع اتحادیه اروپا هم‌راستا با قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل است که به گفته او، دوباره اعمال شده‌اند. اشاره این مقام اروپایی به اقدام اخیر سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان بازمی‌گردد که در آستانه انقضای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، با توسل به سازوکار حل اختلاف، روند موسوم به «اسنپ‌بک» را فعال کردند.
در مقابل، جمهوری اسلامی ایران به همراه چین و روسیه در واکنش به پایان یافتن مهلت اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ در تاریخ ۲۶ مهر ۱۴۰۴ (۱۸ اکتبر ۲۰۲۵)، اعلام کردند که تمامی محدودیت‌های مربوط به برنامه هسته‌ای ایران از این تاریخ لغو شده و مفاد قطعنامه‌های پیشین اعتبار خود را از دست داده است.
در همین رابطه، سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان در نامه‌ای رسمی به دبیرکل سازمان ملل متحد و رئیس شورای امنیت تأکید کرد که جمهوری اسلامی ایران بازگرداندن ادعایی قطعنامه‌های منقضی‌شده ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ را «کاملاً مردود» می‌داند و خاطرنشان کرد: «نه ایران و نه هیچ عضو سازمان ملل متحد الزامی به پیروی از چنین اقدامات غیرقانونی ندارند.»
برنامه هسته‌ای ایران در طول سال‌های گذشته همواره در معرض فشارهای سیاسی و اتهامات تکراری از سوی کشورهای غربی قرار داشته است. پیش از امضای برجام، این کشورها با امنیتی‌سازی پرونده هسته‌ای ایران، از ابزار تحریم و تهدید نظامی استفاده کردند، اما با بسته شدن پرونده موسوم به «ابعاد احتمالی نظامی» (PMD) در سال ۱۳۹۴، یکی از مهم‌ترین بهانه‌های آنان از میان رفت.
با وجود پایبندی کامل ایران به تعهدات خود پس از امضای برجام، ایالات متحده در سال ۱۳۹۷ به‌صورت یکجانبه از توافق خارج شد و طرف‌های اروپایی نیز نتوانستند تعهدات اقتصادی و مالی خود را اجرا کنند. در پی این رفتار، ایران در چارچوب مفاد برجام، به‌صورت مرحله‌ای سطح تعهدات خود را کاهش داد. مذاکرات احیای توافق نیز به دلیل تعلل و زیاده‌خواهی طرف‌های غربی متوقف ماند.
در هفت سال اخیر، جمهوری اسلامی ایران مسیرهای مختلف دیپلماتیک را با حسن نیت طی کرده، اما زیاده‌خواهی و مطالبات نامتعارف اروپا و آمریکا باعث توقف روند احیای توافق شد. با این حال، ایران بارها اعلام کرده که همچنان برای دستیابی به توافقی پایدار و قابل اعتماد که تحریم‌ها را به‌طور تضمین‌شده لغو کند و از تکرار تجربه گذشته جلوگیری نماید، آمادگی دارد.
