در موضوع هسته‌ای آماده تعامل بر مبنای حقوق و تکالیف هستیم / برنده اصلی ناامنی در سوریه اسرائیل است

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه، در نشست خبری هفتگی خود با خبرنگاران، سفرهای اخیر وزیر امور خارجه به پرتغال، سوریه و ترکیه را گامی مهم در جهت تعاملات بین‌المللی و منطقه‌ای دانست. وی تأکید کرد که موضوعات مهمی همچون توقف جنایات در غزه، بحران انسانی در منطقه و فعال شدن مجدد گروه‌های تروریستی در سوریه، محور اصلی این گفت‌وگوها بوده است.

به گزارش ایرنا، اسماعیل بقایی سخنگوی وزارت امور خارجه صبح امروز دوشنبه ۱۲ آذر در نشست خبری هفتگی خود با خبرنگاران در خصوص تحولات روزهای اخیر اظهارداشت: امروز مصادف با سالروز همه پرسی و تصویب قانون اساسی ایران در سال ۵۸ است.

وی گفت: شرکت وزیر خارجه در اجلاس ائتلاف تمدن‌ها در پرتغال و دیدارهای متعدد با وزرای خارجه در حاشیه این نشست و گفت‌وگو در خصوص تحولات مهم منطقه‌ای و به ویژه با تمرکز بر توقف نسل کشی در غزه و جنایات در لبنان از جمله اقدامات روزهای گذشته بود.

بقایی افزود: وزیر خارجه دیروز سفر خود را از سوریه شروع کرد و امروز در ترکیه است. فعال شدن مجدد تروریست‌ها در سوریه و اقدامی عاجل برای توقف فعالیت‌های آنها امری ضروری است. اجلاس اکو در مشهد امروز در سطح کارشناسی برگزار می‌شود و فردا نشست اصلی آغاز خواهد شد.

سخنگوی وزارت امور خارجه تصریح کرد: با نزدیک شدن به فصل سرما ادامه قحطی و به گرسنگی کشاندن مردم غزه بسیار دردناک است و لازم است این جنایات هرچه زودتر متوقف شود.

هیچ وقت داعش تهدیدی علیه آمریکا و منافع آن نبوده است

سخنگوی وزارت امور خارجه ادامه داد: اتفاقی که در سوریه در حال وقوع است تهدیدی علیه آمریکا نیست و هیچ وقت هم داعش تهدیدی علیه آمریکا و منافع آن نبوده است. اگر هدف از حضور نظامی آمریکا در سوریه مبارزه با داعش است پس این گروه در سوریه چه کار میکند و چگونه گروه تحریرالشام در سوریه در حال فعالیت است.

وی گفت: حضور نظامی آمریکا در سوریه نقض اصول و قوانین مشخص سوریه است و تداوم حضور تروریست‌ها در سوریه ناشی از حضور آمریکا در این کشور است.

بقایی افزود: هدف از سفر عراقچی به سوریه این بود که پیام حمایت ایران به مقامات سوریه ابلاغ شود و همزمان در جریان آخرین وضعیت شرایط آنجا قرار بگیریم. فکر میکنیم در سطح دیپلماتیک وظیفه ما و وظیفه سایر کشورها این است که برای بسیج جامعه جهانی برای مبارزه با تروریسم اقدام کنند و این هدف سفرهای اخیر آقای عراقچی به سوریه و ترکیه است.

سخنگوی وزارت امور خارجه بیان کرد: ترکیه همسایه مهمی برای سوریه است و نقشی کلیدی در روند آستانه داشته و در سال‌های اخیر نقشی مفید برای کاهش تنش در مناطق مختلف سوریه داشته است.

نشست ژنو محدود به هسته‌ای نبود

بقایی گفت: گفت‌وگوهای ژنو محدود به بحث های هسته‌ای نبوده بلکه دغدغه های مختلف خود را با طرف اروپایی مطرح کردیم‌. در خصوص موضوع هسته‌ای همیشه گفتیم که آماده تعامل بر مبنای حقوق و تکالیفی هستیم که بر مبنای حقوق و قوانین بین المللی داریم.

تخلیه به موقع کنسولگری ایران در حلب

وی در خصوص وضعیت کنسولگری ایران در حلب سوریه افزود: خوشبختانه ما به موقع کنسولگری خود را تخلیه کردیم و هیچ یک از همکاران ما دچار آسیبی نشدند و بر اساس قوانین بین‌المللی هرگونه تعرضی به اماکن دیپلماتیک ممنوع است.

سخنگوی وزارت امور خارجه بیان کرد: ترکیه در موضوعات سوریه تاثیر گذار و تاثیرپذیر است و همه در منطقه به این جمع بندی رسیده‌ایم که هرگونه ناامنی و گسترش تروریسم در سوریه محدود به سوریه نمی ماند و در نشست‌های آستانه شاهد بودیم که چندین سال ایران، ترکیه و روسیه تلاش‌های زیادی را داشتند. دوستان ترک ما به اندازه ما نگران تحولات سوریه هستند و همه آگاه هستیم که تروریسم در یکجا متمرکز نمی‌ماند و ماهیتا تمایل به انتشار و تکثیر دارد. این نگرانی مشترک باعث می‌شود که کشورهای همسایه تلاش‌های خود را جهت مبارزه با تروریسم مضاعف کنند.

وی ادامه داد: برنامه هسته‌ای ایران به واسطه فتوای رهبری و ارزیابی‌ها و محاسبات مبتنی بر امنیت ملی کماکان صلح آمیز خواهد ماند. 

بقایی تصریح کرد: تحولات سوریه پیچیده است و آنچه روشن است برنده اصلی از ناامنی در سوریه و منطقه رژیم صهیونیستی است. اینکه بلافاصله پس از آتش بس در لبنان گروه های تروریستی فعال شدند اتفاقی نبوده است. تاریخچه گروه های تروریستی و ارتباطی که با رژیم صهیونیستی داشتند ما را به این می‌رساند که اتفاقی در کار نبوده است.

سخنگوی وزارت امور خارجه بیان کرد: همه کشورهای اسلامی و منطقه باید این را در نظر بگیرند اتفاقات اخیر کار دشمن مشترک امنیت و ثبات یعنی رژیم صهیونیستی است‌.

وی گفت: تعهدات آستانه ممکن است به مانند دیگر تعهدات بین‌المللی نقض شود ولی به معنای از بین رفتن یا تضعیف آن نیست و باید از این فرایند برای ترمیم نقض‌های ایجاد شده استفاده کنیم‌. امیدواریم با اقداماتی که در حال انجام است از جمله در سفر اخیر آقای عراقچی به ترکیه و تماس تلفنی با مقامات روسیه بتوانیم مجدد از سازوکار آستانه استفاده کنیم.

هدف نشست ژنو گفت‌وگو بود نه مذاکره

بقایی افزود: از نقد و نظر رسانه‌ها در سیاست خارجی استفاده می‌کنیم. هدف از نشست ژنو صریحا اعلام شد که مذاکره نیست بلکه گفت‌وگو است. ما با هر سه کشور اروپایی که در نشست بودیم روابط دیپلماتیک داریم و گفت‌وگو با آنها امری طبیعی است. باتوجه به تحولات منطقه ما از این فرصت برای بیان دیدگاه و دغدغه‌های خود به اروپایی ها استفاده کردیم و طبیعی است که باید نظرات آنها را هم بشنویم.

وی تصریح کرد: حکم دیوان بین‌المللی کیفری برای بازداشت سران رژیم صهیونیستی بلافاصله اعلام کردیم که از هر روندی که آنها را پاسخگو کند استقبال می‌کنیم و درخواست برای پایان دادن به بی‌کیفرمانی سران رژیم صهیونیستی یک مطالبه عمومی است، اما این سوال مطرح می‌شود که چرا بعد از ۱۳ ماه این اتفاق افتاده است و بعضا کارشکنی‌هایی در مسیر اجرای این حکم در حال صورت گرفتن است. 

سخنگوی وزارت امور خارجه بیان کرد: ما عضو دیوان بین‌المللی کیفری نیستیم و قکر می‌کنیم که هم کشورهای عضو دیوان که تعهد قانونی برای اجرای حکم آن دیوان دارند و هم سایر کشورها بر اساس حقوق و قوانین عمومی بین المللی بر ضرورت رعایت حقوق بشر تکلیف دارند که این مساله را اجرایی کنند. 

بقایی گفت: دیپلماسی پارلمانی و بهره گیری از ظرفیت مجالس سایر کشورها برای تسهیل دیپلماسی میان کشورها امری ثابت شده است. مجلس و نمایندگان از مدت‌ها قبل خیلی فعال در نشست‌های اتحادیه بین المجالس شرکت داشتند و از این ظرفیت برای بیان مواضع ایران استفاده شده است.

تزویر تروریست‌های تحریرالشام

وی تصریح کرد: در خصوص رفتار متفاوت گروه‌های تروریستی در سوریه با رفتار سال‌های قبل تروریست‌ها باید گفت که گروه تحریرالشام در فهرست گروه‌های تروریستی سازمان ملل قرار دارد و خشونت آنها کمتر از قبل نیست و شاید این دفعه اهمیت دوربین و رسانه را به آنها گوشزد کردند، ولی در ماهیت رفتاری و فکری آنها مبنی بر تکفیر دیگران و خشونت‌گرایی هیچ تردیدی نیست.  

سخنگوی وزارت امور خارجه بیان کرد: در خصوص دیدارهای صورت گرفته با مراجع عظام باید گفت که همگی آنها در خصوص موضوعات منطقه و ضرورت حمایت قاطعانه از مقاومت و مقابله با تروریسم دغدغه داشتند و مورد تأکید آنها بود که طبعا مورد تأکید ما نیز قرار دارد. 

بقایی گفت: تحولات سوریه بسیار پیچیده است و باتوجه به طولانی شدن بحران سوریه طبیعی است که بازیگران آن نیز متنوع است. رژیم صهیونیستی در ۱۴ ماه گدشته با افزایش حملات خود به سوریه در جهت ضربه زدن به توان و تجهیزات سوریه اقدام کرد، نسل کشی در غزه و تجاوزات در لبنان زمینه‌ای را برای آماده شدن گروه‌های تروریستی در مناطق مختلف سوریه فراهم آورد و سابقه گروه تحریرالشام نشان می‌دهد که رژیم صهیونیستی از این تروریست‌ها برای تضعیف سوریه، مقاومت و ایجاد تفرقه و فتنه میان کشورهای اسلامی حمایت کرده ولی این بار کشورهای منطقه به این موضوع آگاهی دارند.

وی ادامه داد: وقتی شما لکه‌هایی از تروریسم را در کشوری می‌بینید خیلی دور از ذهن نیست که یکزمانی گروه‌های تروریستی با مناسب دیدن زمینه فعالیت مجدد به شرارت‌های خود روی آورند. مشخص بود که با توجه به تحولات ۱۳ ماه اخیر زمینه را فراهم دیدند که فعالیت‌های خود را ادامه دهند.

سخنگوی وزارت امور خارجه بیان کرد: همزمانی تحولات اخیر سوریه با آتش بس لبنان و اظهارات اخیر مقامات آمریکایی در این خصوص نشان از وجود نوعی هماهنگی و همکاری میان تروریست‌ها، آمریکا و رژیم صهیونیستی دارد.

حضور ایران در سوریه بنا به درخواست این کشور بوده است

بقایی گفت: حق دفاع یک حق ذاتی است و جمهوری اسلامی ایران در دفاع از تمامیت ارضی و حاکمیت ملی خود از کسی اجازه نمی‌گیرد. ما با کشورهایی که رابطه دیپلماتیک داریم و نسبت به آنها مطالبه‌ای داریم یا آنها نسبت به ما بحث‌هایی دارند گفت‌وگو می‌کنیم و این موضوع در خصوص نشست ژنو نیز صدق می‌کند و بر اساس عزت، حکمت و مصلحت نیز امری پذیرفته شده است.

سخنگوی وزارت امور خارجه بیان کرد: ما از سال‌ها قبل و از آن زمان که مردم سوریه با خطر تروریسم مواجه شدند برای کمک به آنها و بر اساس دعوت رسمی دولت این کشور به آنها کمک کردیم و مستشاران نظامی ما در آنجا حضور داشتند و الان نیز حضور دارند و اخیرا نیز سردار بزرگی را در سوریه تقدیم راه ثبات و امنیت در سوریه و منطقه کردیم، بنابراین حضور ایران در سوریه جدید نیست و بر اساس خواست و نظر سوریه بوده و همچنان نیز ادامه دارد.

وی ادامه داد: این دور از تحرکات دیپلماتیک ما بر تحولات سوریه تمرکز دارد و بنا داریم با کشورهای منطقه در خصوص خطرات ناشی از فعال شدن مجدد تروریسم در سوریه و آثار سو آن در منطقه گفت‌وگو داشته باشیم. در خصوص مقصد بعدی وزیر خارجه در آینده اطلاع رسانی می‌کنیم. 

سخنگوی وزارت امور خارجه تصریح کرد: هم با کشورهای ضامن روند آستانه و هم با کشورهای منطقه‌ای این دور از گفت‌وگوهای وزیر خارجه ادامه پیدا می‌کند. رژیم صهیونیستی به هیچ پیمانی پایبند نبوده و قابل اعتماد نیست. در خصوص غزه متأسفانه ما با ادامه نسل کشی مواجه هستیم و شدت کشتار همچون گذشته ادامه دارد و علاوه بر این نیز محرومیت از درمان، دارو و گرسنگی نیز اضافه شده است.

بقایی با بیان اینکه وظیفه اخلاقی و قانونی همه کشورها حکم می‌کند که برای توقف جنایات رژیم صهیونیستی تلاش‌های خود را مضاعف کنند، افزود: ما در سطح جهانی و با استفاده از ظرفیت مجامع بین‌المللی برای تبیین رنج و دردی که جانبازان شیمیایی دوران دفاع مقدس ما که قربانی استفاده از سلاح‌های شیمیایی شدند استفاده کردیم.

وی بیان کرد: آلمان یکی از تامین کنندگان اصلی سلاح‌های شیمیایی عراق در دوران جنگ بوده است و ما نیز در این خصوص اقدامات جدی و گسترده‌ای را داشتیم و گفتیم که اطلاع از حقیقت لازمه رسیدن به عدالت است و این یک اصل در گفت‌وگوهای حقوق بشری است. دست‌کم در دو نوبت در خلال یکی از نشست های کنفرانس خلع سلاح و نامه‌ای که به وزارت خارجه ایران از سوی آلمان ارسال شد، آنها به این مهم اشاره کردند که در دادگاه‌های آلمان در خصوص ارسال سلاح‌های شیمیایی به عراق در دوران جنگ علیه ایران جلساتی برگزار شده است و ما نیز خواستار آگاهی از نتایج آن دادگاه‌ها در آلمان شدیم.

سفر مقام چینی به ایران برای اجرای موافقتنامه ۲۵ ساله

بقایی در خصوص سفر نخست وزیر چین به تهران در هفته آینده و انتظار ایران از چین در خصوص مقابله با تروریسم گفت: این تکلیف عام کشورهاست که با تروریسم مبارزه کنند و معتقدیم همه کشورهای دغدغه مند از هیچ کمکی به سوریه برای مبارزه با تروریسم دریغ نخواهند کرد. 

وی گفت: اول از همه خود دولت سوریه به عنوان مسئول و متولی اصلی حفظ صلح اقدام اصلی را خواهد کرد و کشورهایی که به عنوان کمک کننده فعال بودند قطعا به مسئولیت خود عمل می‌کنند. در خصوص سفر مقام چین به ایران این یک امر متداول است و این سفر در چارچوب اجرای موارد موافقتنامه راهبردی ایران و چین انجام می شود و امیدواریم مجموعه تفاهمات در این سفر برای اجرایی شدنش اقدام شود.

تلاش ایران برای جلوگیری از تنش

سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: برنامه هسته‌ای ایران بر اساس تقابل بنا نشده و با در نظر گرفتن جنبه های مختلف کاربرد هسته‌ای طراحی و اجرا می‌شود و لذا اقدامات روزهای اخیر پس از قطعنامه‌ شورای حکام باید در راستای نیازسنجی ایران در صنعت هسته‌ای نگاه کنیم. هیچ گاه رویکردی تقابلی نداشتیم و همواره رویکرد ما تلاش برای جلوگیری از ایجاد تنش برای برنامه‌ هسته‌ای بوده و هست. 

وی افزود: سابقه طرف‌های مقابل نشان می‌دهد که همواره می‌خواهند در این روند اخلال ایجاد کنند و آمریکا از اساس در جایگاهی نیست که بخواهد در این خصوص اطهار نظر داشته باشد چرا که بانی ایجاد مسأله برای برنامه هسته‌ای ایران بوده در حالی که هیچ مدرک و سندی دال بر انحراف برنامه هسته‌ای ایران اعلام نشده است و این قبیل اظهارات از سوی آمریکا و دیگران را تلاشی برای اخلال در روند عادی برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران می‌دانیم و آنها را نمی‌پذیریم.

بقایی تصریح کرد: از ابتدا گفتیم که تنها راهکار عادلانه برای مسأله فلسطین این است که در یک رفراندوم مستقل و آزادانه همه مردم فلسطین اعم از مسلمان، مسیحی و یهودی در خصوص سرنوشت خود تصمیم بگیرند.

تغییر نمایندگی ویژه رئیس جمهور در افغانستان در حال بررسی است

سخنگوی وزارت امور خارجه تصریح کرد: تغییر در نمایندگی‌های دیپلماتیک در هر کشوری امری عادی و رایج است و معمولا سفرا و سرکنسولگرهای ما پس از پایان ماموریت خود تغییر می‌کنند و بحث تغییر نمایندگی ویژه رئیس جمهور در افغانستان در حال بررسی است.

بقایی گفت: استفاده از روند آستانه برای تثبیت وضعیت سوریه موضوعی است که از ابتدای تحولات اخیر مطرح بوده و با روسیه و ترکیه نیز در این ارتباط صحبت کردیم.

وی ادامه داد: نوعی همصدایی در بین کشورهای منطقه وجود دارد و عراق نیز یکی از آن کشورها هستند و فکر می‌کنم باید به این جمع بندی برسیم که مبارزه با تروریسم یک تصمیم و اقدام دسته جمعی است و گفت‌وگوی میان رئیس جمهور ایران و نخست وزیر عراق نیز در این ارتباط است. لازم است یادی کنیم از سردار حاج قاسم سلیمانی که اقدامات ایشان در مبارزه با داعش که بسیار مفید و سازنده بود. 

سخنگوی وزارت امور خارجه بیان کرد: حضور آقای عراقچی در رستوران سوریه پیام‌های مختلفی داشت و این برداشت می رود که دمشق امن است و آقای وزیر در یک مکان عمومی که مردم سوریه هستند حضور پیدا کردند.

وی گفت: بیانه‌های متعدد آستانه و به خصوص بیانیه ۲۱ و ۲۲ آبان نشان می‌دهد که موضوع تلاش برای بهبود روابط ترکیه و سوریه یکی از دستورکارهای همیشگی بوده و ما نیز تلاش کردیم که روابط این دو کشور مهم منطقه و اسلامی بهبود پیدا کند.

وی گفت: روند آستانه تنها روند موثر در کنترل و مدیریت اوضاع و کاهش تنش در سوریه و منطقه بوده است و باید از این سازوکار استفاده شود هرچند وجود برخی اختلاف نظرات میان اعضای آن امری پوشیده نیست، اما هر سه کشور نقطه نظر مشترکی برای اقدامات جدی در جهت تثبیت وضعیت سوریه دارند.

سخنگوی وزارت امور خارجه در پایان در خصوص تهدید ترامپ نسبت به کنار گذاشتن دلار زدایی در بریکس خاطرنشان کرد: قاعدتا کشورهای عضو ترتیبات بین المللی بر اساس منافع خودشان تصمیم می‌گیرند.