استیضاح جنجالی همتی؛ شکست وفاق یا تغییر معادلات سیاسی
عباس عبدی، تحلیلگر سیاسی، استیضاح وزیر اقتصاد را نه یک تصمیم فنی، بلکه حرکتی کاملاً سیاسی و نشانه‌ای از خدشه‌دار شدن وفاق سیاسی می‌داند.
عباس عبدی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، در یادداشتی که در روزنامه اعتماد منتشر شد، به بررسی پیامدهای استیضاح وزیر اقتصاد پرداخت و این اتفاق را نقطه‌ای حساس در روند دولت پزشکیان دانست. او معتقد است که این استیضاح نه بر مبنای کارآمدی اجرایی، بلکه به دلایل سیاسی صورت گرفته است و نتیجه آن می‌تواند ضربه‌ای جدی به وفاق شکل‌گرفته در ساختار سیاسی کشور باشد.
عبدی در این یادداشت تصریح کرد که استیضاح همتی، هر انگیزه‌ای که داشته باشد، بیش از هر چیز وابسته به واکنش دولت است. او تأکید کرد: "این ماجرا می‌تواند فرصتی برای دولت باشد اگر پزشکیان و تیمش استیضاح را اقدامی علیه چارچوب سیاسی که با آن به قدرت رسیدند تلقی کنند. اما اگر تصور کنند که این یک اتفاق معمولی بوده و همچنان در مسیر قبلی گام بردارند، این امر به تهدیدی جدی بدل خواهد شد."
وی همچنین اشاره کرد که پزشکیان برخلاف انتظار بسیاری، توانست تأیید صلاحیت بگیرد و همین امر نشانه‌ای از نوعی توافق درون‌ساختاری بود. عبدی افزود: "اگر انتخاب پزشکیان تنها برای داغ کردن تنور انتخابات بود، نتیجه آن اکنون مشخص شده است. اما اگر واقعاً برای ورود او به عرصه تصمیم‌گیری‌های کلان سیاسی آمادگی وجود داشت، باید این وفاق حفظ می‌شد، نه آنکه با استیضاح‌هایی این‌چنین متزلزل گردد."
او در بخش دیگری از یادداشت خود تأکید کرد که بسیاری از رأی‌دهندگان به پزشکیان بر این باور بودند که او نماینده یک وفاق نانوشته میان دولت و حاکمیت است و قرار نیست در تقابل با ساختار یا مردم قرار گیرد. اما استیضاح وزیر اقتصاد و برخی فشارهای اخیر بر دولت، این فرض اولیه را با چالش مواجه کرده است.
عبدی با اشاره به پشت پرده این استیضاح نوشت: "اگر بحث کارآمدی مطرح بود، در وهله اول باید وزیر نیرو یا نفت استیضاح می‌شدند، نه وزیر اقتصاد. اما به نظر می‌رسد دلایل اصلی این اقدام، موضع‌گیری‌های انتقادی همتی نسبت به سیاست‌های دولت پیشین و همچنین مقاومت او در برابر برخی درخواست‌های نمایندگان مجلس برای انتصابات بوده است." او در این باره به موضوع حذف رانت‌ها و اصلاحات در قیمت‌گذاری ارز و خروج ایران‌خودرو از مدیریت دولتی اشاره کرد و این موارد را از دلایل اصلی فشار بر وزیر اقتصاد دانست.
یکی از نمایندگان مجلس نیز صراحتاً به سیاسی بودن این استیضاح اذعان کرده و گفته بود: "معتقدم با استیضاح و رفتن همتی مشکلات بازار ارز حل نمی‌شود. این یک واقعیت است. در حقیقت، ما قصد داریم شخصیت عبدالناصر همتی را استیضاح کنیم."
عبدی در ادامه به این نکته پرداخت که دولت پزشکیان در طول این ماه‌ها بیش از هر چیز در مسیر تأیید ساختار سیاسی کشور حرکت کرده است و حتی در مواردی صراحتاً اعلام کرده که تصمیمات کلان را بر اساس سیاست‌های کلی نظام تنظیم خواهد کرد. با این حال، فشارهای اخیر نشان می‌دهد که این رویکرد نیز نتوانسته از اصطکاک‌های جدی جلوگیری کند.
وی هشدار داد که اگر وفاق شکل‌گرفته میان دولت و دیگر نهادهای تأثیرگذار از بین برود، اداره کشور با مشکلات بیشتری روبه‌رو خواهد شد. او نوشت: "اگر این وفاق بازسازی نشود، دولت ناتوان از پیشبرد برنامه‌های خود خواهد شد و شرایط اداره کشور به سمت بحران سوق پیدا خواهد کرد."
عبدی در پایان یادداشت خود بر این نکته تأکید کرد که چالش اصلی دولت پزشکیان، نادیده گرفتن اهمیت سیاست‌ورزی پس از انتخابات بوده است. او تصریح کرد: "پزشکیان تا ۱۶ تیر سیاست‌ورزی می‌کرد، اما بعد از پیروزی، سیاست را به مدیریت بروکراتیک تقلیل داد. این رویکرد در نهایت باعث شد که با بن‌بست‌هایی روبه‌رو شود که امکان حل آنها را نداشت." وی همچنین به ضعف دولت در برابر فشارهای بیرونی برای انتصابات اشاره کرد و این عامل را یکی از موانع بزرگ برای کارآمدی دولت دانست.
در نهایت، عبدی نتیجه‌گیری کرد که بدون احیای سیاست‌ورزی در دولت و حفظ وفاق سیاسی، مسیر پیش روی دولت پزشکیان دشوارتر از همیشه خواهد بود.
