توافق هسته‌ای ایران در آستانه بحران؟ نماینده روسیه از خطرات تنش‌های بی‌سابقه می‌گوید

میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین، در اظهارات اخیر خود به شدت نسبت به وضعیت نامشخص توافق هسته‌ای ایران و پیامدهای آن هشدار داد. وی تأکید کرد که احتمال دارد این وضعیت به گسترش تنش‌ها به شکلی غیرقابل کنترل منجر شود. به گزارش ایزوستیا، اولیانوف تأکید کرد که از نظر مسکو، راه‌حل مؤثر در این زمینه بازگشت به روند مذاکرات است.

وی در ادامه افزود: «از نظر روسیه، وضعیت فعلی برجام می‌تواند تبعات جدی به همراه داشته باشد. به همین دلیل، ما معتقدیم که بازگشت به میز مذاکره تنها گزینه‌ای است که می‌تواند از گسترش تنش‌ها جلوگیری کند.»

این اظهارات در شرایطی مطرح می‌شود که ایران علی‌رغم خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸، به تعهدات خود در توافق هسته‌ای پایبند مانده و تنها پس از مدت‌ها مواجهه با تحریم‌ها و بدعهدی کشورهای اروپایی، به کاهش تدریجی تعهدات خود طبق مفاد برجام پرداخته است. ایران به وضوح اعلام کرده که در صورت بازگشت تمامی طرفین به تعهدات خود، می‌تواند به اجرای کامل برجام ادامه دهد.

با این حال، مذاکرات متعدد در دوره ریاست جمهوری جو بایدن برای احیای توافق هسته‌ای با شکست مواجه شد. در این بین، رئیس‌جمهور آمریکا نیز مواضع متناقضی اتخاذ کرده و در عین حال که بر اهمیت مذاکرات و توافق هسته‌ای صلح‌آمیز با ایران تأکید کرده، سیاست‌های فشار حداکثری را علیه تهران ادامه داده است. به همین ترتیب، رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران اقدامات گذشته واشنگتن را فریبکارانه ارزیابی کرده است.

اولیانوف همچنین به تحولات مذاکرات وین و موانع پیشرفت آن اشاره کرد و اظهار داشت که در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲، مذاکرات فشرده‌ای برای احیای توافق هسته‌ای در وین برگزار شد. به گفته وی، مذاکرات در مرحله نهایی قرار داشت و تصمیماتی برای بازگشت ایران به مفاد توافق ۲۰۱۵ و لغو تحریم‌های غیرقانونی اتخاذ شده بود، اما شرکای غربی به‌طور غیرمنطقی مانع از پیشرفت آن شدند.

وی ادامه داد: «در حال حاضر، برجام در وضعیت نیمه منحل‌شده قرار دارد و تاریخ اعتبار مفاد آن در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۴ به پایان می‌رسد. هیچ جایگزینی برای آن وجود ندارد و بنابراین، اگر اعضای اصلی توافق به توافقی اصلاحی برسند، برجام نقطه آغاز مذاکرات جدید خواهد بود.»

اولیانوف در بخشی دیگر از سخنان خود به اجرای دقیق توافقات پادمانی ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اشاره کرده و افزود: «گزارش‌های اخیر آژانس نشان می‌دهند که ایران همچنان با آژانس همکاری نزدیک دارد و هیچ دلیلی برای نگرانی در مورد نقض مفاد پادمانی وجود ندارد.»

در عین حال، اولیانوف نسبت به افزایش میزان اورانیوم غنی‌شده توسط ایران ابراز نگرانی کرد و آن را واکنشی به قطعنامه ضدایرانی شورای حکام در نوامبر ۲۰۲۴ دانست. با این حال، وی تأکید کرد که تولید اورانیوم غنی‌شده تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار دارد و این افزایش ذخایر، تهدیدی برای مقررات منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای به شمار نمی‌رود.

نماینده روسیه در وین در نهایت گفت: «تهدید اصلی برای امنیت بین‌المللی، نه در غنی‌سازی اورانیوم، بلکه در ناتوانی طرف‌های اصلی توافق از رسیدن به یک زبان مشترک است. وضعیت نامشخص برجام خطر گسترش غیرقابل کنترل تنش‌ها را به همراه دارد و تنها راه‌حل واقعی بازگشت به میز مذاکره است.»

اولیانوف همچنین تأکید کرد که دولت جدید آمریکا باید رویکردهای خود را مشخص کند و آمادگی بیشتری برای مشارکت در مذاکرات نشان دهد تا از وقوع بحران‌های جدید جلوگیری شود.