واکنش هنرمندان به درگذشت ناصر تقوایی؛ ناخدای سینمای ایران که با سکوتش هم حرف می‌زد
درگذشت ناصر تقوایی، کارگردان برجسته و مؤلف سینمای ایران، صبح سه‌شنبه ۲۲ مهرماه، موجی از اندوه و واکنش‌های احساسی را میان هنرمندان برانگیخت. بسیاری از چهره‌های مطرح سینما، تئاتر و تلویزیون در صفحات شخصی خود با انتشار پیام‌ها و تصاویر، یاد خالق «ای ایران» را گرامی داشتند و از فقدان او به عنوان یکی از تلخ‌ترین روزهای تاریخ هنر ایران یاد کردند.
در پی درگذشت ناصر تقوایی، یکی از نامدارترین فیلم‌سازان مؤلف سینمای ایران، بسیاری از هنرمندان کشور با انتشار پیام‌هایی در فضای مجازی، غم و اندوه خود را نسبت به این ضایعه بزرگ فرهنگی ابراز کردند. صبح امروز، سه‌شنبه ۲۲ مهرماه، همزمان با انتشار خبر درگذشت خالق آثار ماندگاری چون «ناخدا خورشید» و «ای ایران»، صفحات مجازی پرشمار هنرمندان با تصاویر و جملاتی احساسی برای بزرگداشت این چهره بی‌بدیل به‌روزرسانی شد.
هنرمندانی که تا چند روز پیش یاد و خاطره داریوش مهرجویی را گرامی می‌داشتند، این‌بار در شوک خبر درگذشت تقوایی فرو رفتند؛ فیلم‌سازی که سال‌ها از فیلم‌سازی دور مانده بود و همین سکوت طولانی، غم نبودنش را در دل جامعه هنری دوچندان کرد.
چهره‌هایی چون پرویز پرستویی، رضا کیانیان، حسن فتحی، شبنم مقدمی، فاطمه معتمدآریا، منیژه حکمت، مهدی سلطانی، صابر ابر، شهرام مکری، کوروش سلیمانی، حمیدرضا نعیمی، هادی حیدری، علی شمس، الهام کردا، فرزین محدث، روح‌الله جعفری، رضا گوران، هاله مشتاقی‌نیا و بسیاری دیگر، با انتشار پست‌ها و استوری‌های متوالی، نسبت به درگذشت این هنرمند ابراز تأسف کردند. برخی از آنان نیز با بازنشر خاطرات شخصی یا عکس‌هایی از دوران کاری تقوایی، از او به عنوان «استاد سکوت» و «وجدان بیدار سینمای ایران» یاد کردند.
در میان واکنش‌ها، پست طولانی حامد بهداد بیش از دیگران مورد توجه قرار گرفت. او در بخشی از نوشته‌اش چنین آورده است:
«لباس پوشیدم و با سیگاری روشن به سمت اتاق گریم رفتم... نمی‌دانم چرا در راه به مرگ ناصر تقوایی فکر کردم... امروز چشمم را که باز می‌کنم، خبر رفتن ناصر تقوایی را درست در تاریخ فوت مهرجویی می‌بینم... حال سینما را مرور می‌کنم که با تقوایی چه شد و کجا رسید. چون سینمای ایران بی‌تقوایی نبوده هیچ‌گاه؛ چون او با فیلم‌نساختن‌هایش هم در ادامه سینمایش چیزی به ما می‌گوید... حالا حالی دارم شبیه کشتی که از طوفان به سلامت رسیده و ناخداش مرده، سر بر سکان نهاده است... سلام بر ناخدا ناصر تقوایی.»
تقوایی که علاوه بر کارگردانی، در عرصه ادبیات و مستندسازی نیز چهره‌ای شاخص به شمار می‌رفت، گرچه کمتر در صحنه تئاتر حضور داشت، اما در برخی مناسبت‌های فرهنگی مرتبط با هنرمندان این حوزه نیز دیده شده بود. یکی از این حضورهای به‌یادماندنی، شرکت او در مراسم زادروز بهرام بیضایی در مجموعه تئاترشهر بود؛ جایی که در جلسه نمایشنامه‌خوانی «شب هزار و یکم» نوشته بیضایی، بار دیگر در میان اهالی تئاتر حاضر شد و مورد استقبال گرم هنرمندان قرار گرفت.
روابط عمومی مجموعه تئاتر شهر نیز همزمان با انتشار خبر درگذشت این هنرمند، با بازنشر خاطره آن شب نوشت:
«یکشنبه، پنجم دی‌ماه سال ۱۳۹۵، زنده‌یاد ناصر تقوایی، کارگردان پیشگام سینمای ایران و پژوهشگر برجسته در حوزه تعزیه، مهمان تالار مشاهیر تئاترشهر بود. این مراسم به مناسبت تولد استاد بهرام بیضایی برگزار شد و به یکی از شب‌های به‌یادماندنی این مجموعه تبدیل شد.»
در ادامه این یادداشت آمده است:
«مرحوم تقوایی تیرماه سال ۱۳۹۳ نیز با حضور در کارگاه نمایش مجموعه تئاتر شهر از نمایش "یوبیتسومه" به کارگردانی نیما نادری دیدن کرده بود.»
درگذشت ناصر تقوایی، هنرمندی که با کم‌کاری‌اش نیز معنا می‌آفرید، بار دیگر یادآور این حقیقت شد که برخی از نام‌ها، حتی در سکوت نیز حضوری جاودان در حافظه فرهنگی یک ملت دارند.
