نسخه ترکی شهرزاد؛ اقتباس یا کپی تمام‌عیار؟+ ویدیوی مقایسه سکانس‌ها
سریال «گریه نکن استانبول» که به‌عنوان نسخه ترکی سریال محبوب «شهرزاد» ساخته شده، با پخش قسمت نخست خود بحث‌ها و انتقادات بسیاری را برانگیخته است. برخلاف انتظار مخاطبان، این سریال بیشتر از آنکه اقتباسی خلاقانه باشد، بازسازی‌ای تکراری و نزدیک به نسخه ایرانی به نظر می‌رسد.
قسمت اول سریال «گریه نکن استانبول» تنها ۴۵ روز پس از آغاز فیلم‌برداری منتشر شد. اگرچه بسیاری انتظار داشتند نسخه ترکی از «شهرزاد» اقتباسی متفاوت و با حال‌وهوای سینمای ترکیه باشد، اما بازسازی صحنه‌ها و حتی دیالوگ‌های نسخه ایرانی، تماشاگران را غافلگیر نکرد. سینمای ترکیه پیش‌تر نیز از فیلم‌های ایرانی همچون «مارمولک» الهام گرفته بود، اما این نخستین‌بار است که یک سریال ایرانی سوژه بازسازی در این کشور می‌شود.
صنعت سریال‌سازی ترکیه، که سالانه بیش از ۳۵۰ میلیون دلار درآمدزایی دارد، توانسته سریال‌های محبوبی در سطح بین‌المللی عرضه کند. با این حال، «گریه نکن استانبول» به‌عنوان اقتباسی از «شهرزاد»، تا حد زیادی همان الگوی داستانی و ساختاری نسخه ایرانی را دنبال کرده است.
سرعت روایت در نسخه ترکی
روزنامه «هفت صبح» درباره این سریال نوشته است: «فعلا نسخه ترکی شهرزاد از نظر سرعت روایت جلوتر است. برای مثال، در پایان قسمت اول، تماشاگران با پیشنهاد بیگ‌آقا به شهرزاد برای ازدواج با قباد روبه‌رو می‌شوند، درحالی‌که این اتفاق در نسخه ایرانی در پایان قسمت دوم رخ می‌دهد. همچنین داستان نسخه ترکی تا نجات فرهاد به دست بزرگ‌آقا پیش می‌رود، اما در پایان قسمت اول نسخه فارسی هنوز مشخص نیست که فرهاد تیرباران می‌شود یا نه.»
مقایسه صحنه‌های کلیدی نسخه ایرانی و ترکی
نخستین برخورد قباد و شهرزاد:
در نسخه ایرانی، شهرزاد که برای ملاقات با بزرگ‌آقا به خانه او آمده، در انتظار ورود به محضر اوست که با صحنه دعوای قباد و شیرین مواجه می‌شود. قباد از پله‌ها پایین می‌آید و سلام سردی به شهرزاد می‌دهد. در نسخه ترکی، این صحنه با برخورد فیزیکی میان قباد و شهرزاد بازسازی شده و نگاه آن‌ها به هم گره می‌خورد. اما همچنان برای مخاطبی که نسخه ایرانی را دیده باشد، این تغییر جزئی نمی‌تواند جذابیت خاصی ایجاد کند.
تنبیه قباد توسط بزرگ‌آقا:
در هر دو نسخه، بزرگ‌آقا که از رفتارهای قباد ناراضی است، تصمیم به تنبیه او می‌گیرد. در نسخه ترکی، جزئیاتی مانند سرسبزی لوکیشن استانبول و زوایای متفاوت فیلم‌برداری، تنها تغییرات قابل مشاهده هستند. اما دیالوگ‌ها و روند داستان همان چیزی است که در «شهرزاد» حسن فتحی دیده بودیم.
قرار عاشقانه فرهاد و شهرزاد:
عاشقانه‌های شهرزاد از دلایل اصلی محبوبیت این سریال بود. در نسخه ترکی، ملاقات فرهاد و شهرزاد در فضایی مشابه نسخه ایرانی روایت می‌شود. در نسخه ترکی، نیما یوشیج که در نسخه ایرانی به او اشاره می‌شود، به آتیلا ایلهان، شاعر چپ‌گرای ترکیه، تغییر یافته است. این تغییر جزئی، تنها تفاوت برجسته این سکانس به نظر می‌رسد.
بازسازی وفادارانه یا فقدان خلاقیت؟
برخی مخاطبان از وفاداری نسخه ترکی به «شهرزاد» استقبال کرده‌اند، اما عده‌ای دیگر آن را نشانه‌ای از کمبود خلاقیت در این اقتباس می‌دانند. بازسازی صرف، بدون افزودن عناصری نوآورانه، نتوانسته مخاطبان ایرانی و حتی ترکیه‌ای را غافلگیر کند.
نسخه ترکی شهرزاد، با نام «گریه نکن استانبول»، اگرچه به صنعت سریال‌سازی ترکیه اضافه شده، اما به نظر می‌رسد که بیشتر یک کپی از نسخه اصلی باشد تا اقتباسی خلاقانه. با وجود تفاوت‌های جزئی در اجرا، این بازسازی نشان داد که موفقیت یک سریال تنها به بازسازی دقیق آن محدود نمی‌شود، بلکه نیازمند خلق ایده‌های تازه و جذابیت‌های جدید برای مخاطبان است.
