تلویزیون طالبان مسابقات را پخش میکند اما صداوسیمای ایران باز هم جا ماند!
در حالی که کشورهای کمتر شناختهشدهای مثل افغانستان با شبکههای کابلیشان پخش زنده رقابتهای فوتبال را در اختیار دارند، تلویزیون ایران بار دیگر از خرید حق پخش بازمانده است.

پایان نخستین دوره از جام جهانی باشگاهها در فرمت ۳۲ تیمی، بار دیگر مسئله پرحاشیه حق پخش تلویزیونی در ایران را بر سر زبانها انداخت. سالهاست که تماشاگران ورزش در ایران، بهویژه علاقهمندان به فوتبال، مجبورند رقابتهای زنده را از قاب صداوسیمایی دنبال کنند که یا کیفیت تصاویر را قربانی میکند یا با قطعی، پارازیت، و گرافیکهای نامتناسب مواجه است.
حتی اگر صدای ناموزون گزارشگر خارجی یا برچسبهای تصویری حجیم را نادیده بگیریم، نمیتوان بیتفاوت از کنار این حقیقت گذشت که صداوسیمای ایران به خرید حق پخش، حتی برای رقابتهای داخلی، بیتفاوت شده است. وقتی فهرست کشورهایی که به طور مستقیم از مبدأ به پخش تصاویر کامل دسترسی دارند مرور میشود، جای خالی ایران در این لیست، بیش از پیش مایه افسوس است؛ بهویژه زمانی که افغانستان را نیز در میان این اسامی میبینیم.
در فهرست رسمی کشورها و شبکههایی که حق پخش مسابقات جام جهانی باشگاهها را تهیه کردهاند، نام کشورهایی به چشم میخورد که کمتر کسی تصور میکرد در این زمینه فعال باشند؛ از جمله آنگولا، افغانستان، سوازیلند، ونزوئلا، السالوادور، گواتمالا و رواندا. هر یک از این کشورها بسته به هزینهای که پرداخت کردهاند، تمام یا بخشی از بازیها را بهصورت قانونی پخش میکنند.
بر اساس گزارشها، پس از آنکه فیفا در مذاکرات خود با شرکت اپل به توافق نرسید، امتیاز پخش این رقابتها را به شرکت انگلیسی-آمریکایی DAZN واگذار کرد؛ معاملهای که درآمدی معادل یک میلیارد یورو برای فیفا به همراه داشت. این شرکت، تمام بازیها را از طریق اپلیکیشن خود در دسترس عموم قرار داد، اما در کنار آن، بستههایی را نیز به کشورهای فاقد دسترسی مستقیم یا به شبکههایی که خواهان پخش اختصاصی بودند، ارائه کرد. از جمله متقاضیان چنین بستههایی میتوان به کشورهایی مانند آمریکا، انگلستان، روسیه و هند اشاره کرد.
در این میان، نکتهای عجیب توجهها را جلب کرد؛ برخی منابع مانند وبسایت Goaltheball ایران را نیز در فهرست کشورهای دارای حق پخش ذکر کردهاند، در حالی که کارشناسان رسانه معتقدند این برداشت به دلیل نبود شفافیت در قراردادهای مربوطه است. چراکه رصد شبکههای پخشکننده بهتنهایی نمیتواند ملاک درستی برای تعیین دارا بودن حق پخش باشد.
نکته قابل توجه دیگر این است که کشور افغانستان با تکیه بر شبکههای معراج و صلح، مسابقات جام جهانی باشگاهها را در اختیار دارد. با بررسی دقیقتر مشخص میشود که این دو شبکه، تصاویر را از یک کانال کابلمحور به نام آریانا دریافت میکنند؛ شبکهای که بیش از ۲۰ سال سابقه دارد و مؤسس آن در ایالات متحده ساکن است. آریانا توانسته امتیاز پخش مسابقات را بهصورت رسمی خریداری کند و آن را برای بینندگان افغان پخش کند.
اما پرسش اصلی همچنان پابرجاست: چطور کشوری که درگیر بحرانهای سیاسی و تحت سلطه طالبان است، میتواند از شبکه کابلی برخوردار باشد و پخش قانونی رقابتها را انجام دهد، اما صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران از انجام همین کار بازمانده است؟ مسئلهای که نهتنها برای افکار عمومی ایران، بلکه حتی در مقایسه منطقهای، قابل تأمل و پرابهام به نظر میرسد.