سقوط کم‌سابقه قیمت دلار: آیا حباب‌ها تخلیه شده‌اند؟
بازار ارز در ایران در روز سه‌شنبه با اتفاقی غیرمنتظره مواجه شد. کاهش ناگهانی نرخ دلار تا کانال ۷۰ هزار تومانی، آن هم در مدت زمان کوتاهی، تحلیلگران و فعالان بازار را غافلگیر کرد.
در یکی از بی‌سابقه‌ترین تحولات چند ماه اخیر، نرخ آزاد دلار با شکستن مرزهای مقاومتی پیاپی، از کانال ۱۰۵ هزار تومانی عقب نشست و وارد محدوده ۷۰ هزار تومان شد. این حرکت نزولی چشمگیر تنها در عرض چند هفته رخ داد و سه کانال قیمتی عمده ۱۰۰، ۹۰ و ۸۰ هزار تومانی را پشت سر گذاشت. تحلیل‌ها نشان می‌دهد این افت سریع، حاصل دریافت پیام‌هایی غیرمنتظره از عرصه سیاست بین‌الملل بوده است که فضای روانی بازار ارز را به‌کلی تغییر داده‌اند.
بر اساس گزارش روزنامه دنیای اقتصاد، دو پیام کلیدی که بازار به آن واکنش نشان داده، شامل سخنرانی دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا و انتشار متن سخنرانی لغو‌شده عباس عراقچی در یک کنفرانس بین‌المللی بوده‌اند.
در روز سه‌شنبه، نرخ دلار در بازار آزاد نسبت به روز پیش از آن، کاهش ۲۸۰۰ تومانی را تجربه کرد و به ۷۹ هزار و ۹۰۰ تومان رسید. همین افت قیمت، توجه معامله‌گران را جلب کرد و موجی از عرضه در بازار به‌راه انداخت. بررسی‌ها نشان می‌دهد که کاهش نرخ دلار نه تنها در بازار آزاد بلکه در بازار رسمی نیز قابل مشاهده بود. در همین روز، هر دلار در مرکز مبادله با قیمتی معادل ۷۱ هزار و ۲۸۹ تومان معامله شد. به این ترتیب، شکاف قیمتی میان نرخ آزاد و رسمی که پیش‌تر به حدود ۱۵.۸ درصد رسیده بود، اکنون به مرز ۱۲ درصد نزدیک شده است.
از نگاه تحلیلگران، آنچه بیش از همه بر تحولات بازار ارز تأثیر گذاشت، محتوای پیام‌هایی بود که از سوی دو بازیگر مهم یعنی آمریکا و ایران مخابره شد. متن منتشرشده از سخنرانی عباس عراقچی، معاون پیشین وزیر خارجه ایران که قرار بود در کنفرانس هسته‌ای کارنگی ارائه شود، حاوی اظهاراتی مهم درباره همکاری‌های احتمالی علمی و اقتصادی با شرکت‌های آمریکایی بود. عراقچی در این سخنرانی گفته بود:
«ایران هرگز مانعی برای همکاری علمی و اقتصادی با آمریکا قائل نبوده است.»
وی همچنین بر آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای انعقاد قراردادهایی در حوزه انرژی هسته‌ای با طرف‌های آمریکایی تأکید کرده بود.
در کنار این پیام، دونالد ترامپ نیز در سخنانی کوتاه در کاخ سفید به روند گفت‌وگوها با ایران اشاره کرد. وی اظهار داشت:
«دیدارهای بسیار خوبی با ایران داشتیم.»
این اظهارات، از سوی تحلیلگران به‌عنوان نشانه‌ای از امکان کاهش تنش‌ها و به تبع آن، کاهش تحریم‌ها تلقی شده است.
فضای مثبت ناشی از این دو سیگنال، موجب شد که برخی معامله‌گران با پیش‌بینی ادامه‌دار بودن روند کاهشی، اقدام به فروش دارایی‌های ارزی خود کنند. این در حالی است که تحلیلگران معتقدند در صورت تداوم چنین نشانه‌هایی، احتمال کاهش بیشتر قیمت دلار نیز وجود دارد.
از سوی دیگر، بازار طلا و سکه نیز از این تحول بی‌نصیب نماند. با وجود رشد قیمت جهانی طلا، بازار داخلی سکه کاهش قیمت را تجربه کرد. در روز سه‌شنبه، قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید به ۷۱ میلیون و ۳۸۵ هزار تومان رسید. همچنین حباب قیمتی سکه که روز دوشنبه حدود ۸ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان بود، به ۶ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان کاهش یافت.
کارشناسان اقتصادی این تغییر را ناشی از فروکش کردن ریسک‌های سیاسی و کاهش انتظارات تورمی می‌دانند. به اعتقاد آن‌ها، وقتی بازار به نشانه‌های تنش‌زدایی سیاسی پاسخ مثبت می‌دهد، تقاضای سفته‌بازانه برای ارز و طلا نیز کاهش یافته و این امر خود را در پایین آمدن حباب قیمتی سکه نشان می‌دهد.
تحلیل‌ها نشان می‌دهد اگر روند کنونی ادامه پیدا کند و مذاکرات ایران و آمریکا وارد فاز عملیاتی شود، بازار ارز و طلا در ایران ممکن است وارد دوره‌ای از ثبات نسبی یا حتی کاهش بیشتر قیمت‌ها شود. البته باید دید سیگنال‌های بعدی تا چه حد واقعی و ماندگار خواهند بود.
