دیابت؛ کنترل قند خون برای پیشگیری از عوارض جدی

متخصصان توصیه می‌کنند که افراد بالای ۳۵ سال سالی یکبار آزمایش قند خون انجام دهند. افرادی که عوامل خطر مانند فشار خون بالا یا بیماری قلبی دارند، باید این آزمایش را به طور منظم تکرار کنند.

انواع دیابت: تفاوت‌ها و علائم

دیابت به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: دیابت نوع ۱ و دیابت نوع ۲.

• دیابت نوع ۱ معمولاً در سنین پایین‌تر رخ می‌دهد و علائمی مانند کاهش وزن، پر ادراری و تشنگی زیاد دارد. این نوع دیابت اغلب به‌صورت ناگهانی و با علائم واضح تشخیص داده می‌شود.
• در دیابت نوع ۲، بیماری ممکن است بدون علامت باشد و بسیاری از افراد حتی نمی‌دانند که به این بیماری مبتلا هستند تا زمانی که از طریق آزمایش قند خون مشخص شود.

علائم رایج دیابت نوع ۲:

• تشنگی و پرخوری
• پر ادراری
• تاری دید
• احساس گزگز یا بی‌حسی در دست‌ها یا پاها
• کاهش وزن غیرقابل توضیح

افرادی که این علائم را تجربه می‌کنند، باید به سرعت برای بررسی قند خون به پزشک مراجعه کنند.

اهمیت کنترل قند خون در دیابت

کنترل قند خون نه تنها برای بهبود کیفیت زندگی بلکه برای جلوگیری از عوارض جدی ضروری است. دیابت می‌تواند به مشکلاتی چون آسیب به اعصاب، بیماری‌های قلبی و نارسایی کلیوی منجر شود. هدف اصلی در درمان دیابت، پیشگیری از این عوارض بلندمدت و کاهش قند خون به حد نرمال است.

معیارهای تشخیص دیابت و پیش‌دیابت

برای تشخیص دیابت و پیش‌دیابت، معیارهای خاصی وجود دارد:

• قند خون ناشتا بالای ۱۲۶ mg/dl نشان‌دهنده دیابت است.
• قند خون ناشتا بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ mg/dl نشان‌دهنده پیش‌دیابت است.
• قند خون دو ساعت پس از مصرف گلوکز: اگر بالای ۲۰۰ باشد، فرد مبتلا به دیابت است و اگر بین ۱۴۰ تا ۱۹۹ باشد، پیش‌دیابت تشخیص داده می‌شود.
• هموگلوبین ای وان سی (HbA1C): بیش از ۶.۵ درصد نشان‌دهنده دیابت است و بین ۵.۷ تا ۶.۵ درصد به معنی پیش‌دیابت است.

رژیم غذایی مناسب برای دیابتی‌ها

رژیم غذایی مناسب نقش مهمی در کنترل دیابت دارد. نصف کالری روزانه باید از نشاسته‌ها و کربوهیدرات‌ها (مانند نان، برنج و ماکارونی) تأمین شود. با این حال، استفاده از کربوهیدرات‌های با جذب آهسته‌تر مانند سبزیجات و غلات کامل توصیه می‌شود. مصرف مواد غذایی شیرین باید به حداقل برسد.

همچنین، مصرف فیبر بیشتر از طریق میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل می‌تواند به کاهش قند خون کمک کند. محدود کردن کالری و کاهش وزن نیز برای کنترل دیابت ضروری است.

آزمایش قند خون برای افراد بالای ۳۵ سال

افراد بالای ۳۵ سال باید هر سال یکبار آزمایش قند خون انجام دهند. اگر نتایج آزمایش نرمال باشد، می‌توان این آزمایش را هر سه سال یکبار تکرار کرد. اما افراد با عوامل خطر مانند فشار خون بالا، چربی خون بالا، بیماری قلبی یا نژادهایی که دیابت در آن‌ها شایع‌تر است، باید به صورت منظم قند خون خود را کنترل کنند.

مدیریت دیابت: دارو و درمان

دیابت نیاز به مدیریت روزانه دارد. مصرف منظم داروهای دیابتی، مانند قرص‌های دیابت یا انسولین، همراه با تغییرات در رژیم غذایی و فعالیت بدنی می‌تواند به کنترل قند خون کمک کند. در دیابت نوع ۱، درمان اصلی مصرف انسولین است، در حالی که در دیابت نوع ۲ ابتدا با قرص‌ها و در صورت لزوم، با افزودن انسولین به درمان، وضعیت کنترل می‌شود.

به گفته علیرضا استقامتی، متخصص غدد، در صورت پیروی از درمان منظم، می‌توان از بروز عوارض دیابت جلوگیری کرده و کیفیت زندگی را بهبود بخشید.