نقش دمای آب در سلامت بدن؛ چه زمانی آب سرد، گرم یا ولرم بنوشیم؟
تحقیقات پزشکی جدید نشان می‌دهد که نه‌تنها میزان مصرف آب در طول روز اهمیت دارد، بلکه دمای آب نیز می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر عملکردهای حیاتی بدن داشته باشد؛ از بهبود گوارش گرفته تا افزایش اثربخشی ورزش و کاهش علائم بیماری.
بر اساس یافته‌های پزشکی، دمای آب در زمان‌های مختلف می‌تواند تأثیرات متفاوتی بر سلامت افراد بگذارد و از هضم بهتر غذا تا بهبود عملکرد ورزشی را تحت تأثیر قرار دهد. اگرچه اغلب توجه مردم صرفاً بر میزان آب مصرفی روزانه متمرکز است، اما مطالعات نشان می‌دهند دمای نوشیدنی نیز به اندازه حجم آن اهمیت دارد.
به گزارش آپ‌ورثی، در حالی که مصرف آب به عنوان یک اصل بهداشتی همگانی شناخته می‌شود، بررسی‌های جدید تأکید می‌کنند که دمای آب نوشیدنی، عاملی مهم در تأثیرگذاری آن بر بدن است. بدن انسان حدود ۷۵ درصد از آب تشکیل شده است و تأمین این نیاز به‌طور روزانه بسیار مهم است؛ توصیه می‌شود مردان حدود ۱۵ فنجان و زنان ۱۱ فنجان آب در روز مصرف کنند. اما اگر آب را با دمایی نامناسب مصرف کنیم، ممکن است از فواید آن بهره کامل نبریم.
از آب خنک گرفته تا آب گرم، هر شخص روش خاصی برای نوشیدن آب دارد. اما بی‌توجهی به دمای مناسب در زمان‌های مشخص، می‌تواند برخی فواید را از بین ببرد یا حتی موجب ناراحتی‌هایی در بدن شود. بررسی‌های پزشکی نشان داده‌اند که تنظیم دمای آب مطابق با شرایط بدن و زمان استفاده، می‌تواند تأثیر چشم‌گیری در بهبود سلامت عمومی داشته باشد.
آب با دمای اتاق؛ دوست گوارش
کارشناسان تغذیه توصیه می‌کنند آب ولرم یا با دمای محیط (حدود ۲۰ درجه سانتی‌گراد) را به‌عنوان اولین نوشیدنی صبحگاهی مصرف کنید تا فعالیت سیستم گوارش به‌صورت آرام و طبیعی آغاز شود. این روش که به «درمان آب ژاپنی» معروف است، توصیه می‌کند که پس از بیدار شدن، چهار تا پنج لیوان آب نوشیده و تا ۴۵ دقیقه از صرف صبحانه خودداری شود. نوشیدن آب ولرم همچنین در طول روز راحت‌تر بوده و گزینه‌ای مناسب برای بدن‌های حساس به شمار می‌رود.
دکتر جیل بلیک‌وی، متخصص طب سنتی چینی، می‌گوید: «در طب چینی، نوشیدن آب گرم برای حمایت از عملکرد گوارش توصیه می‌شود. مصرف آب سرد می‌تواند باعث سفت شدن چربی‌ها در معده شود و در نتیجه روند هضم را کند نماید.» او معتقد است بدن انسان آب ولرم را با راحتی بیشتری جذب می‌کند.
آب سرد؛ انتخاب ورزشکاران و روزهای گرم
برای افرادی که به‌طور منظم ورزش می‌کنند یا در روزهای گرم نیاز به خنک شدن دارند، آب سرد (۵ تا ۱۵ درجه سانتی‌گراد) انتخاب مناسبی است. این نوع آب نه‌تنها به کاهش دمای داخلی بدن کمک می‌کند، بلکه متابولیسم را نیز کمی افزایش می‌دهد؛ چرا که بدن برای هم‌دما کردن آب با دمای درونی، انرژی مصرف می‌کند.
دکتر برایان واینر، متخصص گوارش، توضیح می‌دهد: «رفلکسی در بدن وجود دارد که با تشخیص ورود مایعات، باعث توقف تعریق زودتر از جذب کامل آب می‌شود. این واکنش در مواجهه با آب خنک سریع‌تر فعال می‌شود و به خنک‌سازی بهتر بدن کمک می‌کند.»
آب گرم؛ آرام‌بخش طبیعی در روزهای بیماری
آب گرم با دمای بین ۵۵ تا ۷۰ درجه سانتی‌گراد می‌تواند در شرایطی مانند سرماخوردگی، گلودرد یا گرفتگی عضلات بسیار مفید باشد. بررسی‌ها نشان داده‌اند که نوشیدنی‌های گرم تأثیر تسکینی فوری و قابل توجهی بر علائم رایج مانند آبریزش بینی، سرفه و خستگی دارند.
آب گرم به باز شدن سینوس‌ها کمک می‌کند و همچنین آرامش قابل‌توجهی در دستگاه گوارش ایجاد می‌نماید. در مطالعات بالینی نیز مشخص شده است که مصرف آب گرم پس از جراحی، به تسریع بهبود بیماران و کاهش ناراحتی‌های گوارشی کمک می‌کند. البته مصرف آب بسیار داغ (بیش از ۷۰ درجه) ممکن است به مری یا پرزهای چشایی زبان آسیب برساند و باید از آن پرهیز کرد.
شرایطی که باید در انتخاب دمای آب دقت کرد
در برخی موارد خاص، دمای آب می‌تواند اثرات نامطلوبی به‌جا بگذارد. برای مثال، افرادی که دچار میگرن هستند باید از نوشیدن آب بسیار سرد پرهیز کنند، چرا که تحقیقات در سال ۲۰۰۱ نشان داده است که آب سرد می‌تواند عامل تحریک یا تشدید سردردهای میگرنی باشد.
همچنین در صورت آسیب به مری یا بیماری‌های گوارشی، مصرف آب ولرم یا گرم پیشنهاد می‌شود تا از افزایش تحریکات جلوگیری گردد. در روزهای بسیار گرم نیز بهتر است از نوشیدن آب یخ‌زده خودداری شود، چرا که به گفته متخصصان، این کار می‌تواند تعادل دمای بدن را بر هم زده و احساس تشنگی را کمتر از حد نیاز واقعی نشان دهد.
آب بنوشید؛ اما با دمای درست
همان‌طور که تغذیه نیازمند شخصی‌سازی است، دمای آب مصرفی نیز می‌تواند بر اساس شرایط بدنی و ترجیحات فردی متفاوت باشد. در کشورهایی مانند ایران و چین، مصرف آب گرم به دلایل درمانی و سنتی رواج دارد که با یافته‌های علمی جدید هم‌راستا شده است.
پزشکان توصیه می‌کنند افراد به واکنش‌های بدن خود نسبت به دمای آب توجه داشته باشند. در صورتی که آب سرد باعث ناراحتی یا نفخ می‌شود، بهتر است آب با دمای اتاق جایگزین شود. برای افراد دارای مشکلات گوارشی نیز افزودن عناصر طبیعی مانند لیمو یا دارچین به آب گرم صبحگاهی ممکن است مفید باشد.
در نهایت، صرف‌نظر از دما، مهم‌ترین نکته حفظ میزان کافی آب‌رسانی روزانه است. کم‌آبی می‌تواند منجر به خستگی، اختلال تمرکز و دیگر مشکلات سلامت شود. بنابراین پیشنهاد می‌شود بطری آب همیشه همراه باشد و پیش از احساس تشنگی، مصرف آب به‌صورت منظم در طول روز انجام شود.
