سکته گرمایی: تهدید خاموشی که در روزهای داغ تابستان جان می‌گیرد!
در گرمای طاقت‌فرسای تابستان، تنها چند درجه افزایش دما می‌تواند مرز باریکی میان سلامت و بحران باشد.
سکته گرمایی یکی از شدیدترین و خطرناک‌ترین انواع بیماری‌هایی است که در پی گرمای بیش از حد بروز می‌کند و هنگامی رخ می‌دهد که دمای مرکزی بدن از ۴۰ درجه سانتی‌گراد فراتر برود.
به گزارش خبرآنلاین، این وضعیت حاد، نوعی اورژانس پزشکی محسوب می‌شود که خوشبختانه با آگاهی و رعایت نکات ایمنی، می‌توان از آن پیشگیری کرد. تشخیص به‌موقع علائم هشداردهنده و اقدامات فوری در مواجهه با آن، نقشی حیاتی در نجات جان افراد دارد. با نزدیک شدن به اوج گرمای تابستان، افزایش سطح آگاهی عمومی درباره این خطر، اهمیتی دوچندان می‌یابد.
مکانیسم بروز سکته گرمایی چیست؟
بدن انسان در شرایط عادی، با مکانیسم‌هایی مانند تعریق و گشاد شدن عروق سطحی پوست، تلاش می‌کند دمای درونی را تنظیم کند. اما در روزهایی که گرمای هوا شدید یا میزان رطوبت بالا باشد، این مکانیسم‌های طبیعی توان مقابله با گرما را از دست می‌دهند. در نتیجه، دمای بدن به‌سرعت بالا می‌رود و اندام‌های مهمی همچون قلب، مغز و کلیه‌ها در معرض اختلال عملکرد قرار می‌گیرند.
اگر در این مرحله اقدام فوری صورت نگیرد، فرد ممکن است با آسیب‌های جدی و برگشت‌ناپذیر اندام‌ها روبه‌رو شود و در مواردی، این وضعیت می‌تواند مرگ‌بار باشد.
علائم هشداردهنده‌ای که نباید نادیده گرفت
علائم سکته گرمایی ممکن است به‌صورت تدریجی یا ناگهانی بروز پیدا کنند. نشانه‌های رایج این وضعیت بحرانی عبارت‌اند از:
-
تب بالا با دمای مرکزی بیش از ۴۰ درجه سانتی‌گراد
-
پوست گرم، خشک یا گاهی مرطوب
-
احساس گیجی، سردرگمی و بروز رفتارهای غیرعادی
-
تهوع، استفراغ و سرگیجه
-
تنفس سریع و سطحی
-
ضربان قلب بالا
-
ضعف شدید عضلانی یا گرفتگی عضلات
-
کاهش سطح هوشیاری یا بیهوشی
در میان کودکان خردسال و سالمندان، این علائم ممکن است با سرعت بیشتری بروز کرده و شدت بالاتری داشته باشند.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر قرار دارند؟
برخی گروه‌ها نسبت به دیگران آسیب‌پذیرتر هستند و احتمال ابتلا به سکته گرمایی در آن‌ها بیشتر است، از جمله:
-
سالمندان و کودکان خردسال
-
افرادی با سابقه بیماری‌هایی مانند مشکلات قلبی، دیابت یا چاقی
-
کسانی که در محیط‌های بسته و فاقد تهویه مناسب کار یا زندگی می‌کنند
-
ورزشکاران و کارگرانی که در فضای باز فعالیت دارند
-
مصرف‌کنندگان داروهایی مانند دیورتیک‌ها، آنتی‌هیستامین‌ها یا داروهای ضدافسردگی
-
افرادی که تازه به مناطق گرم‌سیر سفر کرده‌اند و بدنشان هنوز به شرایط آب‌وهوایی جدید عادت نکرده است
واکنش سریع؛ عامل نجات در سکته گرمایی
در صورت مشاهده علائم فوق، ضروری است اقدامات زیر در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام شود:
-
انتقال فرد به مکانی خنک یا سایه‌دار
-
بیرون آوردن لباس‌های اضافه
-
خنک کردن بدن با آب سرد، کمپرس یخ یا باد زدن
-
تماس فوری با اورژانس (شماره ۱۱۵)
-
اگر فرد هوشیار است، نوشاندن آب سرد یا دادن یخ برای مکیدن
-
در بیمارستان، درمان شامل کاهش فوری دمای بدن، تزریق مایعات و بررسی عملکرد اندام‌ها خواهد بود
پیشگیری؛ کلید مقابله با سکته گرمایی
برای حفاظت از خود و اطرافیان در برابر این تهدید خاموش در فصل گرم، رعایت موارد زیر حیاتی است:
-
نوشیدن مقادیر کافی آب و مایعات دارای الکترولیت
-
انتخاب لباس‌های نخی، سبک و روشن
-
اجتناب از انجام فعالیت‌های شدید در ساعات اوج گرما (۱۲ تا ۴ بعدازظهر)
-
استفاده از کرم ضدآفتاب و کلاه لبه‌دار هنگام خروج از خانه
-
اطمینان از تهویه مناسب در محیط کار و زندگی
-
مراقبت ویژه از افراد آسیب‌پذیر همچون کودکان، سالمندان و بیماران مزمن
دکتر امین جعفری تأکید می‌کند: «سکته گرمایی قابل پیشگیری است؛ اما تنها در صورتی که مردم علائم را بشناسند و سریع واکنش نشان دهند.»
این روزهای داغ تابستانی، بیش از هر زمان دیگر، نیازمند هوشیاری، آگاهی و آمادگی در برابر تهدیدهای گرمایی هستند.
