هشدار به والدین: آیا مصرف شیرین‌کننده‌های رایج کودکان را زودتر به بلوغ می‌رساند؟
تحقیقات جدید پرده از ارتباط نگران‌کننده‌ای میان شیرین‌کننده‌های غذایی پرمصرف و بلوغ زودرس کودکان برداشته است.
مصرف برخی شیرین‌کننده‌ها که به‌طور گسترده در خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های روزمره یافت می‌شوند، می‌تواند احتمال بروز بلوغ زودرس را در کودکان افزایش دهد، به‌ویژه در کودکانی که زمینه ژنتیکی خاصی برای این مسئله دارند.
بر اساس گزارش منتشرشده از سوی ایسنا، پژوهشی تازه نشان می‌دهد که برخی شیرین‌کننده‌های مصنوعی و طبیعی نظیر آسپارتام، سوکرالوز و گلیسیریزین، خطر بلوغ زودرس را افزایش می‌دهند؛ این خطر به‌ویژه برای کودکانی که نشانگرهای ژنتیکی خاصی دارند، بیشتر است.
مطالعه مورد نظر، این ترکیبات را با تغییرات هورمونی و بر هم خوردن تعادل میکروبیوم روده مرتبط می‌داند؛ شرایطی که می‌تواند فرآیند بلوغ را تسریع کند. همچنین مشخص شده که تأثیر این مواد بر پسران و دختران یکسان نیست و ممکن است نتایج متفاوتی در بدن آن‌ها به همراه داشته باشد. بلوغ زودرس با مشکلاتی نظیر اختلالات متابولیکی، استرس روانی و عوارض بلندمدت جسمی در آینده مرتبط دانسته می‌شود؛ یافته‌هایی که می‌توانند بر دستورالعمل‌های تغذیه‌ای و سیاست‌های غربالگری تأثیر بگذارند.
محققان دریافته‌اند که آسپارتام، سوکرالوز، گلیسیریزین و قندهای افزوده، همگی با افزایش ریسک بلوغ زودرس همراه هستند، به‌خصوص در نوجوانانی که از نظر ژنتیکی استعداد این وضعیت را دارند. طبق نتایج این پژوهش، هر چه میزان مصرف این نوع شیرین‌کننده‌ها بالاتر باشد، احتمال ابتلا به بلوغ زودرس مرکزی نیز افزایش می‌یابد.
به گفته پژوهشگر اصلی این پروژه، این بررسی یکی از نخستین تحقیقات گسترده‌ای است که عادات غذایی مدرن، به‌ویژه استفاده از شیرین‌کننده‌ها را با عوامل ژنتیکی و آغاز زودهنگام بلوغ در یک نمونه بزرگ جمعیتی پیوند می‌زند. او همچنین به تفاوت‌های معنادار میان دختران و پسران در مواجهه با اثرات این ترکیبات اشاره می‌کند و می‌گوید:
«این مطالعه لایه تازه‌ای از درک ما نسبت به تأثیرات فردی بر سلامت را روشن می‌سازد.»
نوع خاصی از بلوغ زودرس، به نام «بلوغ زودرس مرکزی»، در سال‌های اخیر شایع‌تر شده است. این نوع بلوغ می‌تواند با مشکلاتی مانند اضطراب روانی، کاهش قد نهایی، و اختلالات متابولیکی و تولیدمثلی در آینده همراه باشد.
در این پژوهش که با مشارکت ۱۴۰۷ نوجوان انجام شد، مشخص شد که ۴۸۱ نفر از آن‌ها دچار بلوغ زودرس مرکزی هستند. برای ارزیابی میزان مصرف شیرین‌کننده‌ها، از پرسش‌نامه‌های معتبر غذایی و نمونه‌گیری از ادرار استفاده شد. همچنین برای سنجش ریسک ژنتیکی، از امتیازات خطر پلی‌ژنیک استخراج‌شده از ۱۹ ژن مرتبط با بلوغ زودرس استفاده گردید. تشخیص بلوغ نیز از طریق معاینات بالینی، اندازه‌گیری سطح هورمون‌ها و اسکن‌های تصویربرداری صورت گرفت.
نتایج حاکی از آن است که مصرف سوکرالوز با افزایش خطر بلوغ زودرس مرکزی در پسران و مصرف گلیسیریزین، سوکرالوز و قندهای افزوده با افزایش این خطر در دختران ارتباط دارد. این اطلاعات برای والدین، پزشکان اطفال و سیاست‌گذاران حوزه سلامت عمومی اهمیت دارد. یافته‌ها تأکید می‌کنند که کنترل مصرف شیرین‌کننده‌ها در کنار غربالگری ژنتیکی، می‌تواند از پیامدهای ناخواسته در رشد کودکان جلوگیری کند.
بر اساس این داده‌ها، ممکن است نیاز به تجدید نظر در توصیه‌های غذایی و توسعه ابزارهای جدید برای ارزیابی خطر در کودکان احساس شود؛ ابزاری که بتواند از سلامت بلندمدت و رشد متعادل آن‌ها محافظت کند.
از سوی دیگر، مطالعات قبلی نیز شواهدی ارائه داده‌اند که نشان می‌دهد برخی شیرین‌کننده‌ها ممکن است مستقیماً بر تنظیمات هورمونی و میکروبیوم روده‌ای اثر بگذارند که هر دو نقش مهمی در شروع بلوغ دارند. برای نمونه، آسه‌سولفام پتاسیم ـ یکی از شیرین‌کننده‌های مصنوعی ـ می‌تواند با فعال‌سازی مسیرهای ادراک طعم شیرین در مغز و تحریک مولکول‌های مرتبط با استرس، باعث ترشح هورمون‌های مؤثر در فرآیند بلوغ شود.
همچنین شیرین‌کننده‌ای مانند گلیسیریزین که در شیرین‌بیان وجود دارد، می‌تواند تعادل باکتری‌های روده را بر هم بزند و ژن‌هایی را که در آغاز بلوغ نقش دارند، سرکوب کند. چنین یافته‌هایی نشان می‌دهد که خوراکی‌هایی که روزانه به کودکان داده می‌شود، به‌ویژه محصولات حاوی شیرین‌کننده، می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر رشد جسمی و سلامت روان آن‌ها داشته باشند.
