افزایش چشمگیر آمار سرطان در دهه شصتی‌های ایران؛ زنگ خطری برای سلامت جامعه
سرطان پس از بیماری‌های قلبی و عروقی دومین عامل مرگ‌ومیر در ایران محسوب می‌شود، اما برآوردها نشان می‌دهد این بیماری طی سال‌های آینده جایگاه اول را در میان علل مرگ‌ومیر از آن خود خواهد کرد.
سرطان پس از بیماری‌های قلبی و عروقی دومین عامل مرگ‌ومیر در ایران محسوب می‌شود، اما برآوردها نشان می‌دهد این بیماری طی سال‌های آینده جایگاه اول را در میان علل مرگ‌ومیر از آن خود خواهد کرد. رشد جمعیت دهه شصت و سبک زندگی ناسالم، این روند را تسریع کرده است.
افزایش آمار سرطان؛ نگاهی به وضعیت ایران
بر اساس آمار سال ۱۳۹۹، هر سال حدود ۱۳۱ هزار نفر در ایران به سرطان مبتلا می‌شوند که متأسفانه بیش از ۸۰ هزار نفر از آن‌ها جان خود را به همین دلیل از دست می‌دهند. هفته اول بهمن‌ماه، با عنوان هفته ملی مبارزه با سرطان، فرصتی برای آگاهی‌رسانی درباره این بیماری و راه‌های پیشگیری از آن فراهم می‌کند. شعار امسال این هفته «دست در دست هم برای پیشگیری سرطان» انتخاب شده است.
چه عواملی آمار سرطان را در ایران افزایش داده‌اند؟
سرطان معده، پروستات و ریه در میان مردان و سرطان پستان، معده و روده بزرگ در میان زنان ایرانی، شایع‌ترین انواع این بیماری هستند. همچنین، در برخی استان‌ها مانند یزد و کهگیلویه و بویراحمد، سرطان تیروئید در زنان بیشترین آمار را دارد. تغییرات هرم جمعیتی و رشد تعداد افراد میانسال، از دلایل اصلی افزایش موارد ابتلا به سرطان در ایران است.
به گفته دکتر علی قنبری مطلق، متخصص رادیوانکولوژی، افزایش موارد سرطان در ایران نزدیک به دو برابر متوسط جهانی است. وی توضیح می‌دهد: «در سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۴۰، شاهد رشد ۱۱۵ درصدی سرطان در کشور خواهیم بود که مهم‌ترین عامل آن تغییرات جمعیتی و ورود متولدین دهه شصت به دوره میانسالی و سالمندی است.»
سبک زندگی ناسالم؛ عاملی کلیدی در گسترش سرطان
تغییر سبک زندگی مردم ایران، از مصرف غذاهای آماده و پرچرب تا کاهش مصرف میوه و سبزیجات، زمینه‌ساز افزایش بیماری‌های قلبی و سرطان شده است. کم‌تحرکی، مصرف دخانیات، آلودگی هوا و مصرف الکل نیز از دیگر عواملی هستند که خطر ابتلا به سرطان را تشدید می‌کنند.
افزون بر این، بیماری‌های عفونی مانند هلیکوباکتر پیلوری، ویروس اچ‌پی‌وی و هپاتیت، به‌عنوان عوامل ایجادکننده سرطان معده، دهانه رحم و کبد شناخته می‌شوند. تغییر الگوی روابط اجتماعی و مصرف مواد مخدر نیز در افزایش این آمار تأثیر بسزایی داشته است.
آیا ایران با «سونامی سرطان» مواجه است؟
برخی از کارشناسان، استفاده از اصطلاح «سونامی» را برای افزایش آمار سرطان در ایران نادرست می‌دانند. دکتر آزاده جولایی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی، معتقد است: «سونامی پدیده‌ای غیرمنتظره و مخرب است، اما رشد موارد سرطان در ایران، نتیجه پیشرفت در تشخیص و ارتقای بهداشت عمومی است.» وی تأکید دارد که با اتخاذ سبک زندگی سالم و اقداماتی مانند ترک دخانیات و واکسیناسیون، می‌توان از حدود ۴۰ درصد سرطان‌ها پیشگیری کرد.
پیشرفت تشخیص پزشکی و تأثیر آن بر آمار
بخش قابل‌توجهی از افزایش آمار سرطان در ایران، به‌دلیل پیشرفت تجهیزات پزشکی و آگاهی بیشتر مردم درباره علائم و روش‌های پیشگیری از این بیماری است. هرچند این رشد آمار، از جنبه‌ای مثبت به نظر می‌رسد، اما ضرورت توجه به پیشگیری و درمان مؤثر را یادآوری می‌کند.
ایران در حالی با رشد بی‌سابقه آمار سرطان مواجه است که اقدامات مؤثر در حوزه پیشگیری می‌تواند تا حد زیادی از شدت این بحران بکاهد. این موضوع، هشداری برای توجه بیشتر به بهداشت عمومی، تغذیه سالم و سبک زندگی است.
