بانک‌ها گرفتار در تله بنگاه‌داری؛ مقصر کیست؟
در حالی که برخی کارشناسان معتقدند ورود بانک‌ها به حوزه بنگاه‌داری موجب ناترازی و کاهش توان تسهیلات‌دهی شده، گروهی دیگر این مسئله را نتیجه سیاست‌های تحمیلی می‌دانند.
در حالی که برخی کارشناسان معتقدند ورود بانک‌ها به حوزه بنگاه‌داری موجب مشکلات مالی و ناترازی در شبکه بانکی شده، عده‌ای دیگر بر این باورند که سیاست‌های نادرست و تکالیف تحمیلی باعث شده بانک‌ها ناخواسته در این مسیر قرار گیرند. این موضوع همچنان به یکی از چالش‌های مهم اقتصادی کشور تبدیل شده است.
فرید موسوی، نماینده عجب‌شیر و مراغه و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، به بررسی مشکلات نظام بانکی پرداخت و اظهار داشت: «اقتصاد کشور ما به شدت وابسته به نظام بانکی است و حدود ۸۰ درصد تأمین مالی از طریق شبکه بانکی انجام می‌شود. این در حالی است که بانک‌ها با معضلات متعددی مانند دارایی‌های موهومی، کاهش توان تسهیلات‌دهی و عدم افزایش سرمایه مواجه هستند.»
بانک‌ها و دارایی‌های کم‌بازده؛ میراثی ناخواسته
وی با اشاره به واگذاری بنگاه‌ها و اموال به بانک‌ها توضیح داد: «بنگاه‌هایی که بر اساس مصوبات مختلف به بانک‌ها تحمیل شده‌اند، مشکلاتی جدی ایجاد کرده‌اند. این دارایی‌ها بدون تمایل بانک‌ها به آنها منتقل شده و شرایط اقتصادی نامساعد، این وضعیت را پیچیده‌تر کرده است. در نتیجه، توان بانک‌ها برای ارائه تسهیلات کاهش یافته است.»
تکالیف بدون پشتوانه؛ مانعی برای اصلاح نظام بانکی
موسوی تأکید کرد که برخی تکالیفی که مجلس برای بانک‌ها تعیین کرده، بدون در نظر گرفتن ظرفیت واقعی آنها بوده و مشکلات شبکه بانکی را تشدید کرده است. وی افزود: «کارشناسان بارها نسبت به این روند هشدار داده‌اند، اما متأسفانه این هشدارها نادیده گرفته شده است. باید از ظرفیت‌های بازار سرمایه برای تأمین مالی استفاده کرده و راهکارهای نوینی را به‌کار بگیریم.»
مشکلات ریشه‌ای بانک‌ها؛ از بدهی‌های دولت تا عدم افزایش سرمایه
وی در خصوص ناتوانی بانک‌ها در ارائه تسهیلات بیان کرد: «سال‌هاست که افزایش سرمایه در بانک‌ها انجام نشده و بدهی دولت به آنها تعیین تکلیف نشده است. این مسائل باعث قفل شدن منابع بانک‌ها شده و در چنین شرایطی نمی‌توان از آنها انتظار داشت که به‌درستی به وظایف خود عمل کنند. نمی‌توانیم بانک‌ها را در شرایط دشوار قرار داده و همزمان از آنها توقع عملکرد مطلوب داشته باشیم.»
چرا بانک‌ها نمی‌توانند از بنگاه‌داری خارج شوند؟
موسوی درباره انتقادهای مطرح‌شده پیرامون بنگاه‌داری بانک‌ها گفت: «باید بررسی کنیم که چرا بانک‌ها نمی‌توانند این بنگاه‌ها را واگذار کنند. عوامل متعددی از جمله قوانین و نظارت‌های پیچیده، نبود بخش خصوصی توانمند برای خرید این بنگاه‌ها، مشکلات قیمت‌گذاری و شرایط اقتصادی تورمی مانع از خروج بانک‌ها از بنگاه‌داری شده‌اند. در حقیقت، هیچ بانکی علاقه‌ای به بنگاه‌داری ندارد، زیرا وظیفه اصلی بانک ارائه تسهیلات است.»
بنگاه‌داری در بانک‌های خصوصی؛ مسئله‌ای جداگانه
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در پایان خاطرنشان کرد: «بنگاه‌داری در برخی از بانک‌های خصوصی وجود دارد، اما نباید اقدامات مخرب یک یا چند بانک را به کل نظام بانکی تعمیم داد. هرچند که بررسی و اصلاح این وضعیت ضروری است، اما نباید همه بانک‌ها را به یک چشم نگاه کرد.»
