سرانجام نرخ بلیت‌های هواپیما
افزایش ناگهانی قیمت سوخت هواپیما، مسافران و فعالان صنعت هوایی را در شوک فرو برده است.
در حالی که آغاز سال ۱۴۰۴ با تغییرات چشمگیر در حوزه انرژی همراه شده، افزایش قیمت سوخت هواپیما به یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های صنعت حمل‌ونقل هوایی و مسافران تبدیل شده است. بر اساس اطلاعات منتشر شده، نرخ سوخت هواپیما از ۶۰۰ تومان به بیش از ۱۱ هزار تومان افزایش یافته که معادل رشد تقریباً ۲۴ برابری است.
طبق گزارش «خبرآنلاین»، این افزایش قیمت که در ابتدای فروردین امسال اجرایی شده، باعث بالا رفتن سطح نگرانی‌ها در میان مسافران و شرکت‌های هواپیمایی شده است. بر اساس بخشنامه ابلاغ‌شده از سوی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، نرخ جدید سوخت هر لیتر بنزین هواپیما برای ایرلاین‌های داخلی، به ۱۱۰،۰۳۰ ریال بدون احتساب مالیات بر ارزش افزوده رسیده است. با در نظر گرفتن مالیات، این رقم به حدود ۱۴ هزار و ۳۰۰ تومان می‌رسد.
اجرای این تصمیم در چارچوب قانون بودجه ۱۴۰۳ و در راستای کاهش یارانه‌های سوخت انجام شده است. بر اساس قانون، قیمت سوخت باید معادل ۳۰ درصد از نرخ خرید آن از پالایشگاه‌ها تعیین شود که همین مسأله زمینه‌ساز افزایش ناگهانی نرخ فعلی شده است.
در واکنش به این تصمیم، برخی شرکت‌های هواپیمایی اعلام کرده‌اند که چنین افزایشی برخلاف مقررات و آیین‌نامه‌های موجود است و می‌تواند بر قیمت نهایی بلیت‌ها تأثیرگذار باشد. به‌ویژه آن‌که این افزایش ممکن است هزینه‌های عملیاتی شرکت‌ها را به طرز چشمگیری بالا ببرد، در حالی که پیش‌تر سهم سوخت تنها ۲ تا ۳ درصد از هزینه‌های پروازی بود.
در عین حال، فعالان اقتصادی معتقدند این افزایش نرخ بخشی از برنامه‌های دولت برای بازنگری در سیاست‌های یارانه‌ای و نزدیک شدن به قیمت‌های واقعی بازار است. برخی کارشناسان نیز آن را اقدامی در جهت اصلاح ساختار اقتصادی کشور عنوان کرده‌اند. با این حال، منتقدان هشدار داده‌اند که اجرای چنین سیاست‌هایی بدون تأمین زیرساخت‌های حمایتی می‌تواند به افزایش نرخ تورم و نارضایتی عمومی دامن بزند. به گفته آنان، در شرایطی که قدرت خرید مردم کاهش یافته، گران شدن بلیت هواپیما می‌تواند سفرهای هوایی را به کالایی لوکس و دست‌نیافتنی برای خانوارها تبدیل کند.
در همین زمینه، مقصود اسعدی سامانی، دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی، در گفت‌وگویی اعلام کرد: «طبق بررسی‌های انجام‌شده، قیمت بلیت‌های هواپیما در ایام نوروز ۱۴۰۴ عمدتاً کمتر از سقف قیمتی تعیین‌شده بوده است.» او همچنین تأکید کرد که پروازها در نوروز بدون هیچ‌گونه اختلال یا حادثه‌ای انجام شده‌اند و بلیت‌ها به‌راحتی از طریق وب‌سایت‌ها و دفاتر خدمات مسافرتی قابل تهیه بوده‌اند.
اسعدی سامانی در ادامه افزود: «در سال‌های قبل، دریافت بلیت در ایام نوروز مستلزم زمان زیادی بود، اما امسال با آزادسازی نرخ‌ها، مشکل خاصی در این زمینه وجود نداشت.» او همچنین از کاهش شمار مسافران پروازهای خارجی در نوروز امسال به‌دلیل نوسانات نرخ ارز خبر داد.
دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی همچنین اعلام کرد که هزینه هر ساعت صندلی پرواز به بیش از ۵۵۰ هزار تومان رسیده و افزایش هزینه‌ها شامل دستمزد کارکنان، نرخ ارز برای ترخیص قطعات، و سایر عوامل تأثیرگذار شده است. با این حال، به گفته او، ایرلاین‌ها همچنان با نرخ‌های گذشته اقدام به فروش بلیت می‌کنند.
وی همچنین یادآور شد که بیش از نیمی از شرکت‌های هواپیمایی کشور خصوصی هستند و سهم بزرگی از جابه‌جایی مسافران توسط این شرکت‌ها انجام می‌شود؛ موضوعی که نشان‌دهنده نقش مستقیم مردم در این صنعت است.
در همین رابطه، شمس‌الدین فرزادی‌پور، مدیرعامل شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران، در مصاحبه‌ای در سال گذشته بیان کرده بود: «هزینه هر ساعت صندلی پرواز داخلی بین ۴۷ تا ۶۰ دلار متغیر است.»
او در پاسخ به سؤالی درباره سود ایرلاین‌ها گفته بود: «در استانداردهای جهانی، سود بخش پروازی حدود ۵ تا ۶ درصد است، اما در ایران به‌دلیل محدودیت ناوگان و حجم بالای تقاضا، امکان محاسبه دقیق سود ایرلاین‌ها وجود ندارد.»
فرزادی‌پور همچنین خاطرنشان کرد: «در ایران، قیمت بلیت تقریباً معادل یا کمی پایین‌تر از نرخ‌های جهانی است. در محاسبه هزینه پرواز، بیشترین سهم مربوط به تیک‌آف و لندینگ است و سوخت در رتبه‌های بعدی قرار دارد. به همین دلیل، نرخ هر ساعت پرواز بر اساس مسیرها متفاوت و در محدوده ۴۷ تا ۶۰ دلار متغیر است.»
این تغییرات، در کنار تحولات اقتصادی اخیر، می‌تواند چالش‌های تازه‌ای را برای صنعت حمل‌ونقل هوایی کشور به همراه داشته باشد و در آینده‌ای نزدیک، تصمیم‌گیری درباره نرخ‌گذاری بلیت پروازها را در کانون توجه افکار عمومی قرار دهد.
