قیمت شگفت‌انگیز لوبیا؛ دانه‌ای ۱۷۵ تومان و هم‌قیمت گوشت!
در حالی‌که مردم برای خرید گوشت با دغدغه قیمت روبه‌رو هستند، حالا خبر رسیده که لوبیا هم پای به پای گوشت بالا رفته و به کالایی گران‌قیمت تبدیل شده است.
قیمت لوبیا در بازار ایران از مرز نیم میلیون تومان گذشته و حالا این دانه خوراکی به قیمتی برابر با گوشت رسیده است؛ پدیده‌ای که با واکنش‌ها و نگرانی‌هایی در سطح بازار همراه بوده است.
رضا پاشابیگی داریانی، رئیس اتحادیه خواربارفروشان، با بیان اینکه قیمت انواع لوبیا در بازار به شکل کم‌سابقه‌ای افزایش یافته، عنوان کرد: «در حال حاضر قیمت لوبیا به نیم میلیون تومان رسیده و عملاً با قیمت گوشت برابری می‌کند».
وی تأخیر در ترخیص هزاران تن لوبیای وارداتی از گمرک را یکی از دلایل اصلی رشد قیمت دانست و افزود: «انباشت محموله‌های وارداتی به دلیل مشکلات تخصیص ارز، در کنار تغییر نرخ ارز از ترجیحی به نیمایی، باعث برهم خوردن توازن عرضه و تقاضا در بازار شده است». به گفته او، این شرایط سبب شده لوبیا به کالایی لوکس در سبد غذایی خانوارها تبدیل شود.
طبق محاسبات علمی در حوزه کشاورزی، وزن هزار دانه لوبیا به طور میانگین حدود ۳۵۰ گرم است. این بدان معناست که قیمت هر دانه لوبیا در بازار فعلی حدود ۱۷۵ تومان می‌شود؛ رقمی که بسیاری از شهروندان را شوکه کرده است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که یک‌سوم از نیاز سالانه کشور به حبوبات، که حدود یک میلیون تن برآورد می‌شود، از طریق واردات تأمین می‌گردد. با این حال، طبق گزارش‌ها، در سال گذشته حدود ۵ هزار تن لوبیا به دلیل عدم تخصیص ارز در گمرکات کشور دپو شده و وارد چرخه توزیع نشده است.
افزایش قیمت جهانی لوبیا نیز مزید بر علت شده و هم‌زمان، نرخ ارز نیمایی جایگزین ارز ترجیحی شده که این دو عامل باعث افزایش قابل‌توجه قیمت‌ها شده‌اند. افزون بر این، در سال گذشته حدود ۱۰۰ هزار تن لوبیا به خارج از کشور صادر شده که نسبت به سال ۱۴۰۱، رشدی ده‌برابری داشته است.
رئیس اتحادیه خواربارفروشان ضمن اشاره به نقش واسطه‌ها در این ماجرا، تأکید کرد: «عرضه قطره‌چکانی لوبیا به بازار توسط برخی شرکت‌ها و دلالان موجب تشدید کمبود در بازار و افزایش بیشتر قیمت‌ها شده است».
از نگاه کارشناسان حوزه تجارت و کشاورزی، این وضعیت نیازمند مدیریت فوری و اعمال سیاست‌های کنترلی جدی است. جلال سخی، کارشناس بازرگانی، در این خصوص تصریح می‌کند: «اساس تجارت برای کشورها ارزآوری است و در شرایط اقتصادی فعلی، هر فرصتی برای صادرات باید غنیمت شمرده شود. دروازه‌های صادرات نباید بسته شوند».
در سوی دیگر ماجرا، ابراهیم مرادزاده، کارشناس کشاورزی، نظری مخالف دارد. وی می‌گوید: «افزایش صادرات در شرایطی که ارزش پول ملی کاهش یافته، تنها به نفع تعداد محدودی تاجر تمام می‌شود و به قیمت خالی شدن بازار داخل از کالاهای اساسی تمام خواهد شد؛ این مسأله به ضرر اقتصاد ملی است».
این در حالی است که در شرایطی مانند تحریم، جنگ یا بحران‌های جهانی، بسیاری از کشورها سیاست محدودسازی صادرات و اولویت‌دهی به تأمین نیاز داخلی را در پیش می‌گیرند؛ مشابه آنچه در دوران جنگ روسیه و اوکراین یا همه‌گیری کرونا مشاهده شد.
در همین راستا، برخی تحلیلگران اقتصادی معتقدند که وزارت جهاد کشاورزی باید با اعمال عوارض صادراتی سنگین یا حتی ممنوعیت موقتی صادرات لوبیا، کنترل بازار داخل را به دست گیرد. به اعتقاد آنان، هرچند این تصمیم ممکن است نیاز به اصلاحات قانونی داشته باشد، اما می‌تواند به ثبات قیمت و جلوگیری از آسیب بیشتر به سفره مردم کمک کند.
