موز؛ دوست یا دشمن دستگاه گوارش؟

در میان مواد غذایی حاوی فیبر، موز جایگاه خاصی دارد و اغلب به عنوان یک گزینه موثر برای بهبود مشکلات روده‌ای، به ویژه یبوست، توصیه می‌شود. این میوه حاوی هر دو نوع فیبر محلول و نامحلول است که نقش مهمی در نرم‌تر کردن مدفوع و تسهیل دفع ایفا می‌کنند. برخلاف تصورات رایج، مصرف موز به طور معمول باعث بروز یبوست نمی‌شود، مگر در شرایط خاصی.

افرادی که یبوست مزمن ندارند، معمولاً با مصرف موز نه تنها دچار مشکل نمی‌شوند، بلکه از خواص آن بهره‌مند می‌شوند. یک موز به طور متوسط تنها ۱۰ درصد از نیاز روزانه به فیبر را تامین می‌کند و به عنوان منبعی مغذی، به سلامت میکروبیوم روده کمک می‌کند. البته رعایت تعادل در مصرف موز بسیار اهمیت دارد، چرا که مصرف بیش از حد آن، به خصوص برای افراد حساس، ممکن است مشکلاتی مانند نفخ ایجاد کند.

یبوست چیست و چه علائمی دارد؟

یبوست به حالتی گفته می‌شود که تعداد حرکات روده کمتر از سه بار در هفته باشد و مدفوع به شکل سفت و خشک دیده شود. علائم معمول این وضعیت شامل ناراحتی شکمی، نفخ، دشواری در دفع و فشار هنگام اجابت مزاج است. دلایل یبوست ممکن است ناشناخته باشد، اما عوامل رایجی مانند کم‌آبی بدن، برخی بیماری‌ها مثل سندرم روده تحریک‌پذیر، کم‌تحرکی، مصرف دارو و بارداری در بروز آن نقش دارند.

راهکارهای مقابله با یبوست

برای رفع یبوست‌های خفیف و دوره‌ای، معمولاً افزایش مصرف فیبر در رژیم غذایی، افزایش فعالیت بدنی و نوشیدن آب کافی توصیه می‌شود. هرچند، افزایش ناگهانی فیبر می‌تواند عوارضی مثل نفخ و گاز روده ایجاد کند، بنابراین بهتر است این افزایش به تدریج انجام شود. در مواردی که یبوست علتی غیر از کمبود فیبر داشته باشد، افزودن فیبر به تنهایی پاسخگو نیست و مراجعه به پزشک ضروری است.

ترکیبات مغذی موز و نقش آنها در هضم

موز حاوی مقدار قابل توجهی آب و پتاسیم است که به تعادل مایعات بدن کمک می‌کند. همچنین میزان قابل توجهی فیبر محلول و نامحلول در موز وجود دارد که هر کدام عملکرد خاصی در سیستم گوارش دارند. موز متوسط شامل حدود 75.6 گرم آب، نزدیک به 90 کالری انرژی، 2.63 گرم فیبر و 362 میلی‌گرم پتاسیم است.

تفاوت موز سبز و زرد در هضم

موزهای نارس یا سبز، دارای نشاسته مقاوم بیشتری هستند که به تدریج در طول رسیدن به قند تبدیل می‌شود. نشاسته مقاوم در دستگاه گوارش کامل هضم نمی‌شود و به عنوان غذا برای باکتری‌های روده عمل می‌کند. با این حال، مصرف بیش از حد موز سبز ممکن است برای برخی افراد با بروز مشکلاتی مثل نفخ یا تغییر در اجابت مزاج همراه باشد، بنابراین اعتدال در مصرف آن توصیه می‌شود.

چگونه فیبرهای موز به هضم کمک می‌کنند؟

فیبر محلول موز در آب حل شده و به شکل ژل در دستگاه گوارش درمی‌آید. این نوع فیبر با کند کردن روند هضم، به حفظ تعادل میکروبیوم روده کمک می‌کند و باعث نرم شدن مدفوع می‌شود. در موارد اسهال، فیبر محلول با افزایش قوام مدفوع به کاهش سرعت عبور مواد کمک می‌کند، و در یبوست نیز به نرم شدن مدفوع یاری می‌رساند.

فیبر نامحلول موز، برخلاف فیبر محلول، در آب حل نمی‌شود و بدون تغییر زیاد از دستگاه گوارش عبور می‌کند. این نوع فیبر با جذب آب، حجم مدفوع را افزایش داده و حرکت سریع‌تر آن در روده‌ها را تسهیل می‌کند، بنابراین در بهبود یبوست تاثیر مثبت دارد.