ترس از رانندگی چیست؟ چگونه به آن غلبه کنیم؟

اگرچه ترس از رانندگی، فاقد یک نام رسمی در علم روانشناسی است، اما یک مشکل بسیار شایع میان خانم‌ها و آقایان است که می‌تواند بسیار خفیف یا شدید باشد. برخی از افراد ممکن است فقط از موقعیت‌های خاصی در رانندگی ترس داشته باشند؛ ترس از رانندگی در سربالایی، ترس از رانندگی در اتوبان و بزرگراه یا حتی رانندگی در طوفان و موقعیت بارانی… در حالی که برخی دیگر به طور کلی از نشستن پشت فرمان وحشت دارند. از آنجا که معمولا یک فوبیا، با فوبیا‌های دیگری همراه می‌شود، در مقاله‌ی پیش رو، ضمن بررسی علت ترس از رانندگی و روش مقابله با آن، به معرفی انواع ترس‌های دیگری که ممکن است فردی در کنار فوبیای پشت فرمان نشستن تجربه کند، بررسی شد‌ه ‌است.

چرا از رانندگی وحشت داریم؟

بسیار رایج است که ترس از رانندگی، با ترس‌های دیگری در ارتباط باشد؛ اما همیشه اینطور نیست. بسیاری از افراد به سادگی از نشستن پشت فرمان به هر شکلی وحشت دارند. فوبیای رانندگی ساده، ممکن است در اثر عوامل مختلفی ایجاد شود، از جمله:

۱. تجربه بد

اگر قبلا تجربه‌ی حضور در یک تصادف رانندگی را داشته‌اید، بسیار محتمل است که اکنون از رانندگی کردن بترسید. محرک‌های احتمالی دیگر این ترس، شامل رانندگی در یک طوفان سهمگین، گم شدن، متوقف شدن توسط پلیس یا رانندگی در ترافیکی غیرمنتظره و سنگین است. این تجربیات منفی ممکن است الزاما برای خود شما رخ نداده باشد و شما تنها شاهد یک تصادف بد بوده باشید؛ گاهی فرقی نمی‌کند که به صورت زنده آن را دیده باشید یا حتی در تلویزیون یا یک فیلم. همچنین دانستن اینکه کسی یک تصادف شدید را پشت سر گذاشته‌ است هم می‌تواند برای تحریک این فوبیا کافی باشد.

۲. خانواده یا دوستان

نحوه برخورد خانواده و دوستان شما با رانندگی ممکن است بر احساس شما نسبت به این عمل تاثیر بگذارد. اگر یکی از والدین شما نسبت به رانندگی کردن بیش از حد محتاطانه رفتار کند، اصلا بعید نیست که نگرانی‌های آن‌ها در شما درونی شوند. برخی از افراد پس از تماشای برنامه‌های مربوط به رانندگی‌های خطرناک یا نمایشی، یا تعقیب و گریز‌های پلیس و مجرمین به این ترس دچار می‌شوند.

گاهی اوقات ترس از رانندگی علت مشخصی ندارد. برخی از افراد بعد از سال‌ها تجربه موفقیت آمیز در رانندگی ناگهان متوجه احساس ترس نسبت به پشت فرمان نشستن می‌شوند و برخی دیگر هرگز تمایلی به یادگیری رانندگی پیدا نمی‌کنند. اما خبر خوب این است که برای درمان ترس از رانندگی، لزوما نیازی به یافتن علت نیست.

چگونه شجاعت در رانندگی را بازیابی کنیم؟

همواره بهتر است برای مقابله با ترس از رانندگی، به دنبال درمان حرفه‌ای باشید تا از عدم وجود بیماری‌های دیگر، مانند آگورافوبیا یا کلاستروفوبیا (تنگناهراسی)، اطمینان حاصل شود. بدون درمان، حتی یک هراس بسیار ساده و خفیف از رانندگی ممکن است در طول زمان بدتر شود.

گزینه‌های درمانی برای مقابله با ترس از رانندگی ساده، طیف گسترده‌ای را شامل می‌شوند؛ از جلسات درمانی فردی گرفته تا سمینار‌ها یا جلسات «مواجهه درمانی» گروهی یا کلاس‌های روانشناسی – آموزشی. مواجهه درمانی یک روش خوب برای غلبه بر این هراس است. در مورد برخی از افراد ممکن است کار کردن با یک مربی رانندگی خصوصی، مکمل خوبی برای درمان‌های روانی باشد.

ترس از رانندگی می‌تواند تاثیر عمده‌ای در تقریبا تمام جنبه‌های زندگی شما داشته باشد. با وجود کمک‌های حرفه‌ای و همچنین تلاش خودتان، هیچ دلیلی وجود ندارد که زندانی ترس خود بمانید.

فوبیا‌های دیگری که ممکن است با ترس از رانندگی همراه باشند

غالبا فوبیا‌های دیگری با ترس از رانندگی، به ویژه یک یا چند مورد از موارد زیر، همراه هستند:

آگورافوبیا (Agoraphobia)

ترس از رانندگی معمولا با آگورافوبیا همراه است؛ ترسی که به عنوان ترس از گرفتار شدن در یک حمله پنیک (panic attack) تعریف می‌شود. آگورافوبیا منجر به اجتناب از موقعیت‌هایی می‌شود که به نظر می‌رسد تهدید‌آمیز باشند. رانندگی کردن یکی از اصلی‌ترین موقعیت‌هایی است که آگورافوبیا در آن خودنمایی می‌کند. رانندگی روی پل‌ها، داخل تونل‌ها و جاده‌های بیابانی طولانی برای بسیاری از مبتلایان به آگورافوبیا بسیار دشوار است.

کلاستروفوبیا (Claustrophobia)

گاهی ترس از رانندگی با کلاستروفوبیا مرتبط است. کلاستروفوبیا که ترس از فضا‌های بسته و محصور است، به راحتی می‌تواند توسط فضای محدود ماشین تحریک شود. برخی از افراد مبتلا به این فوبیا، به عنوان مسافر بیشتر می‌ترسند و برخی برعکس، به عنوان راننده.

اضطراب عملکرد

رانندگی یک مسئولیت مهم است؛ شما نه تنها باید امنیت خود را تامین کنید، بلکه سلامت و امنیت مسافران و سایر خودرو‌ها و عابران داخل خیابان هم برعهده شماست. کسانی که از «ترس از صحنه» یا سایر ترس‌های مربوط به عملکرد رنج می‌برند، ممکن است قادر نباشند به توانایی‌های خود در رانندگی به راحتی اعتماد کنند. ترس آن‌ها معمولا در حضور مسافران دیگر افزایش می‌یابد.

ترس از تصادف (dystychiphobia)

افراد مبتلا به تصادف هراسی، سعی می‌کنند از موقعیت‌هایی که خطر آسیب‌های جسمی را افزایش می‌دهند، اجتناب کنند. به علاوه، بیزاری عمومی از خطر می‌تواند این ترس را افزایش دهد. رانندگی، به عنوان یک فعالیت ذاتا پرخطر، پتانسیل زیادی در تحریک این فوبیا دارد.

ترس از سفر

ترس از مسافرت یا هودوفوبیا (hodophobia) ترس از همه اشکال حمل و نقل را در بر می‌گیرد. بسیاری از افرادی که به این نوع فوبیا مبتلا هستند، با رانندگی در مسیر‌های آشنا مشکلی ندارند، اما از گشت و گذار در مسیر‌های جدید یا رفتن به مقاصد جدید وحشت دارند.

ترس از قدرت

تجربه مقداری ترس، هنگامی که در اطراف چهره‌های قدرتمند قرار می‌گیریم، طبیعی است. اما برخی از مردم از هرگونه تماس با اقتدار وحشت دارند. افراد مبتلا به ترس از قدرت از هر گونه تماس با قدرت وحشت دارند و بنابراین زمانی که پشت فرمان قرار می‌گیرند از مواجهه با پلیس، آتش نشانی یا آمبولانس می‌ترسند. آن‌ها همچنین ممکن است از مواجهه با ترافیک، چراغ قرمز، میدان‌ها و … بسیار هراس داشته باشند، چون می‌ترسند کاری را اشتباه انجام دهند.