چای سبز و مکمل‌ها زیر ذره‌بین؛ کدام ترکیب‌ها برای سلامتی خطرناک‌اند؟
چای سبز اگرچه یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های مفید برای بدن است، اما مصرف آن در کنار بعضی مکمل‌های غذایی می‌تواند اثرات ناخواسته‌ای بر بدن بگذارد و جذب مواد مغذی را مختل کند.
فرارو– با وجود تمام فوایدی که برای چای سبز برشمرده می‌شود، متخصصان تغذیه معتقدند نوشیدن آن همراه با برخی مکمل‌ها مانند آهن، ویتامین‌های گروه ب، مواد محرک و رقیق‌کننده‌های خون می‌تواند اثرات دارویی یا تغذیه‌ای آن‌ها را کاهش دهد.
به گزارش فرارو به نقل از ایتینگ‌ول، چای سبز قرن‌ها در فرهنگ‌های آسیایی نوشیدنی محبوبی بوده و امروزه در سراسر جهان جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است. این چای سرشار از ترکیبات پلی‌فنولی، به‌ویژه «اِپی‌گالو‌کاتچین گالات» (EGCG) است؛ ماده‌ای آنتی‌اکسیدانی که نقش موثری در سلامت قلب، کاهش التهاب و حتی کنترل وزن دارد.
اما همین ترکیبات مفید ممکن است در متابولیسم یا جذب برخی مکمل‌ها و داروها اختلال ایجاد کنند. ربکا امچ، داروساز و متخصص فارماکولوژی، می‌گوید: «این تداخل‌ها اگر نادیده گرفته شوند، می‌توانند باعث کاهش کارایی مکمل‌ها یا بروز عوارض ناخواسته شوند.» در ادامه به چهار گروه از مکمل‌هایی می‌پردازیم که مصرف هم‌زمان آن‌ها با چای سبز توصیه نمی‌شود.
۱. مکمل‌های آهن
فقر آهن یکی از مشکلات شایع در میان زنان، گیاه‌خواران، سالمندان و افرادی با جذب پایین مواد مغذی است. پزشکان معمولاً در چنین شرایطی مکمل‌های آهن یا مولتی‌ویتامین‌های حاوی آهن تجویز می‌کنند. با این حال، مطالعات نشان داده‌اند که ترکیبات موجود در چای سبز می‌توانند جذب آهن را کاهش دهند.
این اثر به دلیل وجود موادی مانند تانن‌ها، فیتات‌ها و پلی‌فنول‌هاست که به آهن متصل شده و مانع جذب آن در روده می‌شوند. در یک پژوهش مشخص شد افرادی که روزانه بیش از یک فنجان چای سبز می‌نوشیدند، سطح ذخایر آهن پایین‌تری داشتند؛ به‌ویژه زنان پیش از یائسگی. برای جلوگیری از این مشکل، توصیه می‌شود بین نوشیدن چای سبز و مصرف مکمل آهن، حداقل یک تا دو ساعت فاصله باشد.
۲. مکمل‌های حاوی مواد محرک
هر فنجان چای سبز حدود ۳۰ میلی‌گرم کافئین دارد. هرچند این مقدار کمتر از قهوه است، اما مصرف آن در کنار مکمل‌های محرک مانند قرص‌های کافئین، مکمل‌های پیش از تمرین یا محصولات لاغری می‌تواند اثرات تحریک‌کنندگی را تشدید کند.
به گفته امچ، ترکیب چای سبز با این مکمل‌ها ممکن است منجر به افزایش ضربان قلب، بالا رفتن فشار خون و ایجاد احساس اضطراب شود. علاوه بر کافئین، ترکیبات دیگری مانند تئوفیلین و تئوبرومین در چای سبز وجود دارند که بر سیستم عصبی اثر گذاشته و می‌توانند این علائم را تقویت کنند.
برای جلوگیری از این عوارض، بهتر است مجموع مصرف روزانه کافئین از حد مجاز (حدود ۴۰۰ میلی‌گرم برای بزرگسالان سالم) فراتر نرود و مصرف چای سبز و مکمل‌های محرک در زمان‌های جداگانه انجام شود.
۳. ویتامین‌های گروه B
چای سبز ممکن است جذب برخی ویتامین‌های گروه ب مانند فولیک‌اسید (ب۹) و ب۱۲ را مختل کند. علت این مسئله وجود پلی‌فنول‌ها و کافئین است که با جذب این ویتامین‌ها در دستگاه گوارش تداخل دارند.
مطالعات نشان می‌دهد کاتچین‌های موجود در چای سبز ممکن است توانایی بدن در تبدیل فولیک‌اسید به شکل فعالش را کاهش دهند. هرچند این یافته‌ها هنوز محدود است، اما در افرادی که از قبل کمبود این ویتامین‌ها را دارند، تأثیر بیشتری دیده می‌شود.
با توجه به نقش حیاتی ویتامین‌های گروه ب در سلامت سیستم عصبی، سوخت‌وساز و تشکیل گلبول‌های قرمز، توصیه می‌شود مکمل‌های مربوط به آن‌ها در زمانی جدا از نوشیدن چای سبز مصرف شوند تا جذب بهتری داشته باشند.
۴. مکمل‌های رقیق‌کننده خون
تداخل چای سبز با داروها و مکمل‌های رقیق‌کننده خون از جمله موارد مهمی است که باید جدی گرفته شود. این نوشیدنی به‌طور طبیعی مقداری ویتامین K دارد که در صورت مصرف زیاد، می‌تواند اثر داروهای ضدانعقاد مانند وارفارین را کاهش دهد.
امچ توضیح می‌دهد: «گرچه این خطر برای همه افراد وجود ندارد، اما کسانی که داروهای رقیق‌کننده مصرف می‌کنند باید با پزشک یا داروساز خود مشورت کنند، مخصوصاً اگر چای سبز را به‌طور منظم یا در دوز بالا می‌نوشند.» به گفته او، این تداخل ممکن است موجب تغییر در میزان لخته‌سازی خون شود و تنظیم دوز داروها در چنین شرایطی اهمیت زیادی دارد.
هشدار متخصصان درباره تداخل چای سبز و مکمل‌ها
جینجر هالتین، متخصص تغذیه، تأکید میکند: «آگاهی از تداخل‌های احتمالی نخستین گام در پیشگیری از عوارض است. مصرف چای سبز با مکمل آن متفاوت است و باید نوع و میزان مصرف برای هر فرد مشخص شود.»
امچ نیز می‌گوید: «اینکه یک ماده طبیعی باشد، به معنای بی‌ضرر بودنش نیست. چای سبز می‌تواند اثر برخی مکمل‌ها را افزایش یا کاهش دهد و در نتیجه بر سلامت فرد تأثیر بگذارد.»
به همین دلیل، توصیه می‌شود پیش از گنجاندن چای سبز به‌عنوان نوشیدنی روزانه، حتماً با پزشک یا داروساز مشورت شود تا از ایمنی آن در ترکیب با داروها و مکمل‌های مصرفی اطمینان حاصل شود.
جمع‌بندی
چای سبز بدون شک یکی از سالم‌ترین نوشیدنی‌هاست و فواید بسیاری از جمله بهبود عملکرد قلب، مغز و کنترل وزن دارد. اما در کنار برخی مکمل‌ها می‌تواند جذب مواد مغذی را مختل کرده یا خطر عوارض جانبی را افزایش دهد.
