حد اعتدال مصرف قهوه و چای؛ هر روز چقدر بنوشیم تا سالم بمانیم؟
قهوه و چای دو نوشیدنی محبوب میلیون‌ها نفر در جهان هستند، اما میزان مصرف مناسب آن‌ها همیشه محل پرسش بوده است.
بسیاری از افراد طرفدار چای هستند و گروهی دیگر عاشق قهوه، اما اغلب نمی‌دانند کدام نوشیدنی سالم‌تر است، چه زمانی باید مصرف شود و چه میزان برای بدن مفید است. کارشناسان بر این باورند که هر دو نوشیدنی، ترکیبات مفیدی دارند، اما انتخاب صحیح آن‌ها بستگی به شرایط جسمانی، سن، وضعیت سلامتی و عادت‌های روزانه فرد دارد.
چای آرامش‌بخش، قهوه محرک
چای و قهوه هر دو سرشار از ترکیبات گیاهی مفید هستند. چای، چه سبز و چه سیاه، حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی است که به کاهش التهاب و بهبود سلامت قلب و عروق کمک می‌کنند. به‌عنوان مثال، «ال‌تیانین» موجود در چای سبز خاصیت آرام‌بخش دارد و تمرکز ذهنی را افزایش می‌دهد. چای سبز آرام‌تر و چای سیاه به دلیل کافئین بیشتر، کمی محرک‌تر است.
قهوه نیز با داشتن ترکیباتی مانند اسید کلروژنیک، می‌تواند التهاب را کاهش دهد، سلامت کبد را تقویت کند و احتمال ابتلا به دیابت نوع دوم را پایین بیاورد. به بیان ساده‌تر، چای باعث آرامش و قهوه انرژی و هوشیاری بیشتر را به بدن منتقل می‌کند.
زهرا اولادی، کارشناس تغذیه به همشهری آنلاین می‌گوید:
«پژوهش‌های مختلف نشان داده‌اند مصرف متعادل قهوه با کاهش خطر دیابت نوع ۲، بیماری‌های متابولیک، حتی آلزایمر و کاهش مرگ‌ومیر مرتبط است. قهوه به دلیل کافئین بالایش، محرکی قوی برای سیستم عصبی مرکزی محسوب می‌شود. نوشیدن چای، به‌ویژه چای سبز، با سلامت قلب، فشار خون متعادل و کاهش استرس مرتبط است. اما این به معنای مصرف بی‌حد و مرز نیست؛ تعداد فنجان‌ها، نوع دم کردن و میزان شکر یا خامه، تاثیر مهمی بر مفید یا مضر بودن این نوشیدنی‌ها دارد.»
مطالعات نشان می‌دهند افرادی که به‌طور منظم چای سیاه مصرف می‌کنند، معمولاً کلسترول LDL پایین‌تری دارند و عملکرد رگ‌هایشان بهتر است؛ البته به شرطی که شکر زیاد یا شیر پرچرب به آن اضافه نشود.
میزان مجاز مصرف روزانه
هم چای و هم قهوه محدودیت‌هایی دارند که باید رعایت شود. زهرا اولادی می‌گوید:
«کافئین، موجود در هر دو نوشیدنی، باعث بیداری و افزایش تمرکز می‌شود، اما مصرف زیاد آن می‌تواند عوارضی مانند سردرد، بی‌خوابی، اضطراب، تپش قلب، مشکلات گوارشی و افزایش فشار خون ایجاد کند.»
میزان کافئین در هر نوشیدنی متفاوت است:
-
چای سیاه: ۴۰ تا ۷۰ میلی‌گرم در هر فنجان
-
قهوه دم‌کرده: ۹۰ تا ۱۲۰ میلی‌گرم
-
چای سبز: ۲۰ تا ۴۵ میلی‌گرم
سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) توصیه می‌کند بزرگسالان سالم می‌توانند تا ۴۰۰ میلی‌گرم کافئین در روز مصرف کنند؛ معادل ۳ تا ۴ فنجان قهوه دم‌کرده یا ۳ تا ۵ فنجان چای. زنان باردار و افرادی که دچار اضطراب یا بیماری قلبی هستند، باید این مقدار را کاهش دهند.
نکات مهم برای مصرف ایمن
دمای نوشیدنی نیز اهمیت دارد؛ نوشیدن چای یا قهوه داغ (بیش از ۶۵ درجه سانتی‌گراد) می‌تواند خطر سرطان مری را افزایش دهد. بنابراین بهتر است کمی صبر کنید تا نوشیدنی خنک‌تر شود.
همچنین تانن‌های موجود در چای می‌توانند جذب آهن را کاهش دهند؛ به همین دلیل افرادی که کم‌خونی دارند یا رژیم گیاهی دارند، نباید بلافاصله بعد از غذا چای بنوشند و باید فاصله‌ای بین وعده غذایی و مصرف چای رعایت کنند.
برای بهره‌مندی از فواید هر دو نوشیدنی، کارشناسان تغذیه توصیه می‌کنند برنامه روزانه خود را تنظیم کنید: اگر صبح به انرژی بیشتری نیاز دارید، قهوه انتخاب مناسبی است؛ در طول روز و عصر، نوشیدن چای بهتر است، زیرا آرامش‌بخش بوده و خواب شبانه را مختل نمی‌کند. افزودن شکر، خامه یا طعم‌دهنده‌های پرکالری می‌تواند تمام فواید آن‌ها را از بین ببرد؛ بنابراین نوشیدن ساده و طبیعی بهترین گزینه است.
زهرا اولادی در پایان تاکید می‌کند:
«نه چای و نه قهوه، هیچ‌کدام «بد مطلق» یا «خوب مطلق» نیستند. هر دو نوشیدنی فواید و مضرات خاص خود را دارند و انتخاب صحیح آن‌ها به سلیقه، نیازهای فردی و واکنش بدن به کافئین بستگی دارد. کلید اصلی، مصرف متعادل و توجه به نیاز بدن است. زنان باردار، بیماران خاص و افرادی که دارو مصرف می‌کنند، بهتر است با پزشک درباره میزان مصرف مناسب مشورت کنند.»
