شیرین‌کننده‌های مصنوعی؛ جایگزین قند یا تهدیدی برای سلامت؟
شیرین‌کننده‌های مصنوعی در طیف وسیعی از محصولات غذایی از جمله نوشیدنی‌های رژیمی، آب‌نبات‌ها، سس‌ها و حتی نان یافت می‌شوند. درحالی‌که این مواد به‌عنوان جایگزینی برای قند در نظر گرفته شده‌اند، تحقیقات جدید نشان می‌دهند که مصرف مداوم آن‌ها ممکن است خطراتی برای سلامت به همراه داشته باشد.
شیرین‌کننده‌های مصنوعی در چه محصولاتی وجود دارند؟
مواد شیرین‌کننده مصنوعی در انواع مختلف مواد غذایی و نوشیدنی‌ها استفاده می‌شوند، از جمله نوشیدنی‌های گازدار، پودینگ‌ها، غذاهای کنسروی، مربا و ژله‌ها، فرآورده‌های لبنی و حتی برخی غذاهای شور مانند سس‌ها و نان. این ترکیبات معمولاً در محصولاتی که برچسب "بدون قند" یا "رژیمی" دارند، به‌کار می‌روند.
در حال حاضر، شش شیرین‌کننده مصنوعی مجوز استفاده در صنایع غذایی را دارند: آسپارتام، ساخارین، آسه‌سولفام پتاسیم، سوکرالوز، نئوتام و آدوانتام. آسپارتام یکی از رایج‌ترین این مواد است که ۲۰۰ برابر شیرین‌تر از شکر بوده و به میزان کمتری برای ایجاد طعم شیرین نیاز دارد.
مصرف آسپارتام و تأثیر آن بر سلامت
بررسی‌های علمی نشان داده‌اند که مصرف مداوم شیرین‌کننده‌های مصنوعی می‌تواند اثرات منفی متعددی بر سلامت داشته باشد. این مواد با مشکلاتی نظیر اختلال در عملکرد دستگاه گوارش، بروز سردرد، تغییر در حس چشایی و افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ و بیماری‌های قلبی مرتبط شده‌اند.
طبق گزارش مدیکال‌نیوز تودی، یک مطالعه جدید بر روی موش‌ها نشان داده که مصرف آسپارتام می‌تواند باعث افزایش سطح انسولین در بدن شود. این مسئله خطر ابتلا به آترواسکلروز (تصلب شرایین) را افزایش داده و ممکن است زمینه‌ساز بیماری‌های قلبی شود.
آسپارتام چگونه انسولین را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟
نتایج این مطالعه حاکی از آن است که تنها ۳۰ دقیقه پس از مصرف آسپارتام، سطح انسولین در بدن موش‌ها به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. این اتفاق ناشی از تحریک گیرنده‌های شناسایی طعم شیرین در دهان، روده‌ها و سایر بخش‌های بدن است که به‌طور طبیعی وظیفه تنظیم ترشح انسولین را دارند.
از آنجا که آسپارتام ۲۰۰ برابر شیرین‌تر از شکر است، بدن را فریب داده و موجب افزایش تولید انسولین می‌شود. این موضوع نه‌تنها بلافاصله پس از مصرف آسپارتام رخ می‌دهد، بلکه در موش‌هایی که برای مدت طولانی این ماده را در رژیم غذایی خود داشتند، سطح انسولین به‌طور مداوم بالا باقی مانده است. چنین شرایطی می‌تواند باعث مقاومت به انسولین شده و در نتیجه، احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش دهد.
نتیجه‌گیری
با توجه به یافته‌های علمی اخیر، نگرانی‌ها درباره تأثیرات منفی شیرین‌کننده‌های مصنوعی، به‌ویژه آسپارتام، بر سلامت انسان افزایش یافته است. اگرچه تحقیقات بیشتری برای اثبات قطعی این خطرات نیاز است، اما مصرف‌کنندگان باید نسبت به میزان مصرف این مواد در رژیم غذایی خود هوشیار باشند.
