زنگ خطر برای مصرف‌کنندگان ویپ؛ بیماری ریه پاپ‌کُرنی و آسیبی برگشت‌ناپذیر
پزشکان نسبت به بروز یک بیماری نادر و جدی ریوی به نام «ریه پاپ‌کُرنی» در میان مصرف‌کنندگان ویپ هشدار داده‌اند؛ بیماری‌ای که با آسیب‌های غیرقابل‌جبران به بافت ریه، تنفس را برای مبتلایان دشوار می‌سازد و هیچ درمان قطعی برای آن وجود ندارد.
بیماری «ریه پاپ‌کُرنی» که با عنوان علمی «برونشیولیت انسدادی» شناخته می‌شود، یکی از عوارض نادر اما خطرناک مصرف ویپ (سیگار الکترونیکی) است که اخیراً در یک نوجوان آمریکایی که به‌مدت سه سال به‌صورت پنهانی از ویپ استفاده کرده بود، تشخیص داده شده است. این بیماری با التهاب و زخم‌شدن نایژک‌های ریه، مشکلاتی جدی مانند سرفه‌های مداوم، خس‌خس سینه، احساس خستگی و تنگی نفس ایجاد می‌کند و جزو بیماری‌های مزمنی محسوب می‌شود که درمان قطعی برای آن تاکنون شناخته نشده است.
گزارش وب‌سایت The Conversation بیان می‌کند که اصطلاح «ریه پاپ‌کُرنی» نخستین بار در اوایل دهه ۲۰۰۰ و در پی بروز مشکلات تنفسی در کارگران کارخانه‌های تولید پاپ‌کُرن مطرح شد. این کارگران در معرض بخارات ماده‌ای به‌نام دی‌استیل (Diacetyl) قرار داشتند؛ ترکیبی شیمیایی که برای طعم‌دهی کره‌ای در پاپ‌کُرن استفاده می‌شد و هنگام استنشاق، برای بافت ریه بسیار آسیب‌زا شناخته شده است.
هرچند استفاده از دی‌استیل در تولید سیگارهای الکترونیکی در برخی مناطق مانند اتحادیه اروپا و بریتانیا ممنوع اعلام شده، اما در ایالات متحده و بسیاری از کشورهای دیگر همچنان قانونی است. علاوه بر این، محصولات غیرقانونی ویپ که خارج از نظارت تولید می‌شوند، ممکن است حاوی این ماده یا سایر ترکیبات ناشناخته و مضر باشند.
نکته نگران‌کننده درباره این بیماری آن است که آسیب وارده به ریه برگشت‌پذیر نیست و روش‌های درمانی صرفاً برای کنترل علائم و کاهش درد و تنگی‌نفس به‌کار می‌روند. از همین رو، متخصصان بر پیشگیری به عنوان مؤثرترین راه مقابله با آن تاکید می‌کنند.
ترکیبات معطر اما آسیب‌زا در طعم‌های ویپ
یکی از دلایل افزایش مصرف ویپ به‌ویژه در میان نوجوانان، تنوع زیاد در طعم‌هایی همچون انبه یخی، نعناع، آدامس و قهوه است. این طعم‌ها حاوی ترکیباتی‌اند که اگرچه برای مصرف خوراکی بی‌خطر شناخته شده‌اند، اما هنگام استنشاق، مکانیسم متفاوتی در بدن ایجاد می‌کنند. در صورت بلع، کبد بخشی از این مواد را سم‌زدایی می‌کند، اما در استنشاق، ترکیبات مستقیماً وارد ریه شده، سپس از طریق خون به اعضای حیاتی مانند مغز و قلب منتقل می‌شوند.
در ویپ‌ها، حتی اگر دی‌استیل به‌صورت مستقیم وجود نداشته باشد، ترکیبات جایگزین مانند «استوئین» (acetoin) نیز به‌کار می‌رود که می‌توانند آسیب مشابهی به ریه وارد کنند. مطالعات نشان می‌دهد که بیش از ۱۸۰ نوع ماده طعم‌دهنده در تولید ویپ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد که بسیاری از آن‌ها در زمان گرم‌شدن، به مواد شیمیایی ناپایدار و گاه خطرناک تبدیل می‌شوند.
در حالی‌که هنوز مشخص نشده است که آیا دی‌استیل تنها عامل بروز ریه پاپ‌کُرنی است یا خیر، شواهد پزشکی متعددی وجود دارد که ارتباط میان استفاده از ویپ و بروز این بیماری را تأیید می‌کنند. حتی در صورت نبود دی‌استیل، قرار گرفتن مداوم در معرض ترکیبات شیمیایی مختلف می‌تواند احتمال آسیب به ریه را افزایش دهد.
