انقلابی در درمان آلزایمر! / داروی جدید "NU-۹" چراغ سبز محققان را روشن کرد + روایت دانشمند ایرانی از نابودی پلاکهای سمی مغز
امید تازهای برای میلیونها بیمار مبتلا به آلزایمر و خانوادههایشان در حال ظهور است. پژوهشگران دانشگاه نورثوسترن آمریکا از داروی آزمایشی جدیدی رونمایی کردهاند که میتواند آسیبهای اولیه مغز را، دههها قبل از بروز علائم، هدف قرار داده و به شدت کاهش دهد. آیا این پایان راه آلزایمر است؟
بر اساس گزارش وبگاه علمی سایِنس دِیلی، یک کشف علمی نویدبخش میتواند رویکرد جهانی به بیماری آلزایمر را متحول کند. پژوهش جدید دانشگاه نورثوسترن نشان میدهد داروی آزمایشی به نام NU-۹ قادر است آسیبهای اولیه مغز در این بیماری را هدف گرفته و به شکل چشمگیری کاهش دهد. این استراتژی، راهکاری امیدوارکننده برای مقابله با آلزایمر در مراحل بسیار اولیه، حتی پیش از آغاز مشکلات حافظه، ارائه میکند.
دَنیِل کرَنز (Daniel Kranz)، سرپرست این مطالعه، در توضیح ضرورت این رویکرد جدید میگوید: «بیماری آلزایمر دههها پیش از آنکه علائمی نشان دهد شروع میشود. انباشت مواد سمی درون سلولهای عصبی و فعالشدن سلولهای ایمنی مغز، مدتها قبل از آشکارشدن فراموشی رخ میدهد. وقتی علائم ظاهر میشوند، آسیب از قبل پیشرفت کرده است و بسیاری از داروهای آزمایشی در مراحل بالینی شکست میخورند چون خیلی دیر وارد عمل شدهاند.»
شناسایی مقصر پنهان: پروتئین فوقسمی +ACU۱۹۳
در این مطالعه، محققان نوع جدید و فوقالعاده سمی از پروتئینهای مرتبط با آلزایمر را شناسایی کردند که به نظر میرسد جرقه اولین تغییرات مغزی را میزند. این ماده موسوم به +ACU۱۹۳، ابتدا درون نورونهای تحت استرس ظاهر شده و سپس به سطح آستروسیتها (سلولهای پشتیبان و نگهبان مغز) مهاجرت میکند.
چسبیدن این مواد سمی به آستروسیتها، میتواند آتشی از التهاب را در مغز روشن کند؛ یک پاسخ دفاعی که در نهایت به بافت مغز آسیب میزند. این فرآیند مخرب، سالها قبل از محو شدن خاطرات آغاز میشود.
نقش NU-۹: خاموش کردن آتش التهاب پیش از شعلهور شدن
داروی NU-۹ که حدود ۱۵ سال پیش توسط ریچارد سیلورمن (Richard Silverman)، مخترع داروی مشهور لیریکا، طراحی شده، با هدف پیشگیری از انباشت مواد سمی مغزی ساخته شد. در این تحقیق، NU-۹ به صورت خوراکی و روزانه به موشهای مبتلا به آلزایمر، قبل از بروز هر گونه علامت و به مدت ۶۰ روز داده شد.
نتایج این آزمایش شگفتانگیز بود:
-
واکنش التهابی اولیه و آسیبزننده سلولهای ایمنی مغز به شدت کاهش یافت.
-
تعداد مواد سمی چسبیده به این سلولها به طرز چشمگیری کم شد.
-
یک پروتئین غیرعادی دیگر مرتبط با مشکلات شناختی نیز کاهش پیدا کرد.
-
این بهبودیها در چندین ناحیه مختلف مغز مشاهده شد که نشاندهنده یک اثر ضد التهابی گسترده است.
ویلیام کلِین (William Klein)، نویسنده ارشد مقاله، در مورد این نتایج میگوید: «این نتایج شگفتانگیز است. NU-۹ تأثیری فوقالعاده بر واکنش سلولهای ایمنی مغز داشت که قلب التهاب عصبی و مرتبط با مراحل اولیه بیماری است.»
چشمانداز آینده: پیشگیری مانند کنترل کلسترول
پژوهشگران این استراتژی را به رویکردهای پیشگیرانه در بیماریهایی مانند بیماری قلبی تشبیه میکنند. ریچارد سیلورمن در این باره توضیح میدهد: «بیشتر مردم کنترل سطح کلسترول خون را عادی میدانند. کلسترول بالا به این معنا نیست که قرار است فردا حمله قلبی داشته باشید، اما مصرف دارو را شروع میکنید تا کلسترول را پایین بیاورید و از بروز حمله قلبی در سالهای بعد پیشگیری کنید. NU-۹ میتواند نقشی مشابه ایفا کند. اگر فردی نشانه اولیه در خون یا مغز (نشانگر زیستی) داشته باشد، میتواند پیش از ظهور علائم، مصرف NU-۹ را آغاز کند.»
گروه پژوهشی در حال حاضر در حال آزمایش NU-۹ بر روی مدلهای دیگر آلزایمر هستند. هدف نهایی، ترکیب آزمایشهای تشخیصی زودهنگام با دارویی است که بتواند روند بیماری را در نطفه متوقف کند.
این مطالعه با پشتیبانی مؤسسه ملی سلامت آمریکا انجام شده و در مجله Alzheimer's and Dementia منتشر خواهد شد.
