ضربه مغزی و پیامدهای پنهان آن؛ تأثیرات این آسیب بر شنوایی و عملکرد مغز

سرگیجه، گیجی، سردرد، خستگی، تاری دید و حساسیت به نور از علائم رایج ضربه مغزی محسوب می‌شوند. بااین‌حال، زمانی که این نشانه‌ها به تدریج کاهش پیدا می‌کنند و فرد به روال عادی زندگی بازمی‌گردد، برخی عوارض جانبی دیرهنگام، مانند زنگ زدن گوش، مشکلات شنوایی و حساسیت به صدا ممکن است ظاهر شوند.

ضربه مغزی که در اصطلاح پزشکی به عنوان آسیب خفیف مغزی (mTBI) شناخته می‌شود، می‌تواند بر ساختار سلولی مغز، از جمله سلول‌های مرتبط با شنوایی، تأثیر بگذارد. در برخی موارد این تغییرات موقتی هستند، اما در برخی دیگر، آسیب‌های ایجادشده دائمی خواهند بود.

عوامل خطر و مکانیسم آسیب

برخی از فاکتورهایی که احتمال ضربه مغزی را افزایش می‌دهند شامل درگیری‌های فیزیکی، مصرف الکل و سابقه قبلی این آسیب هستند. همچنین، این نوع آسیب ممکن است در اثر ضربه مستقیم به سر یا انتقال نیروی ضربه از دیگر نواحی بدن به سر ایجاد شود.

یکی از پیامدهای نگران‌کننده این آسیب، تأثیر آن بر شنوایی است. چه بر اثر سقوط، تصادف با وسیله نقلیه یا دوچرخه‌سواری بدون کلاه ایمنی، این ضربه می‌تواند باعث اختلالات شنوایی شود. علاوه بر این، گروه‌هایی مانند ورزشکاران و سربازان نیز به دلیل شرایط حرفه‌ای خود در معرض چنین آسیب‌هایی قرار دارند.

تأثیر ضربه مغزی بر عملکرد گوش

حلزون گوش داخلی دارای سلول‌های حسگر ظریفی است که تحت عنوان سلول‌های مویی شناخته می‌شوند. این سلول‌ها نقش مهمی در انتقال ارتعاشات صوتی از پرده گوش و استخوان‌های گوش میانی به سیگنال‌های الکتریکی دارند که به مغز ارسال می‌شوند.

برای درک بهتر این موضوع، می‌توان این سلول‌های مویی را به برگ‌های علف تشبیه کرد. وقتی پا روی علف‌ها گذاشته شود، برخی از برگ‌ها دوباره به حالت اولیه بازمی‌گردند، اما برخی دیگر شکسته باقی می‌مانند. در گوش نیز سلول‌های مویی که بر اثر ضربه مغزی آسیب می‌بینند، دیگر قابلیت بازسازی ندارند و در نتیجه، ارسال سیگنال‌های صوتی به مغز مختل می‌شود.

این آسیب‌ها می‌توانند منجر به مشکلاتی مانند وزوز گوش، افت شنوایی، افزایش حساسیت به صدا و دشواری در درک گفتار شوند.

اهمیت توجه به مشکلات شنوایی پس از ضربه مغزی

نشریه تخصصی مدیکال اکسپرس گزارش داده است که افراد در هر سنی، در اثر فعالیت‌های روزمره یا سوانح مختلف، ممکن است دچار ضربه مغزی شوند. اگر کودکی پس از تجربه چنین آسیبی همچنان از سرگیجه، وزوز گوش یا مشکلات شنوایی شکایت دارد، بررسی فوری این علائم ضروری است. برخی از این مشکلات ممکن است گذرا باشند، اما برخی دیگر ممکن است اثرات بلندمدتی بر سلامت فرد داشته باشند.

همچنین، مشکلات پردازش صدا ممکن است به شکل کاهش تمرکز یا دشواری در انجام تکالیف درسی ظاهر شوند که نباید نادیده گرفته شود.

مراجعه به متخصص و پیگیری درمان

در صورت مشاهده علائم شنوایی پس از ضربه مغزی، مراجعه به متخصص گوش، حلق و بینی (ENT) ضروری است. این متخصصان می‌توانند وضعیت سلامت گوش را ارزیابی کرده و بررسی کنند که آیا مشکلات شنوایی ناشی از این آسیب بوده یا عوامل زمینه‌ای دیگری در بروز آن نقش داشته‌اند. پیگیری به‌موقع و دریافت مشاوره تخصصی می‌تواند در کنترل این عوارض و جلوگیری از تشدید مشکلات شنوایی مؤثر باشد.