آیا انتقال آب دریا به اصفهان امکان‌پذیر است؟
طرح انتقال آب دریا به فلات مرکزی ایران در حال تبدیل به یکی از راه‌حل‌های اصلی برای رفع بحران کم‌آبی در استان‌های مرکزی و شرقی کشور است.
در حالی که کمبود منابع آبی در استان‌های مختلف ایران سال‌هاست که به یکی از مسائل حیاتی تبدیل شده، طرح انتقال آب از خلیج فارس به این مناطق همچنان در دستور کار قرار دارد. طبق گفته «مهدی جمالی‌نژاد» استاندار اصفهان، فاز اول این پروژه تا خرداد ماه سال جاری تکمیل خواهد شد و به این ترتیب امکان انتقال ۷۰ میلیون مترمکعب آب شیرین‌شده برای صنایع استان فراهم خواهد شد.
حل مشکل کم‌آبی یا هزینه‌های محیط زیستی سنگین؟
با توجه به بحران آب در حوضه آبریز زاینده‌رود، یکی از مهم‌ترین اهداف این طرح، تأمین آب مورد نیاز صنایع و کاهش مصرف آب از زاینده‌رود است. اما در گام بعدی، طبق برنامه‌ریزی‌ها، آب اضافی این پروژه برای تأمین نیازهای کشاورزی، شرب و محیط‌زیست در نظر گرفته شده است. این اقدام به بازگشت دائمی آب به زاینده‌رود منجر شده و به حل مشکلات فرونشست زمین و آلودگی‌های زیست‌محیطی کمک می‌کند.
از دیگر مزایای این پروژه، بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی استان‌های مرکزی ایران، به ویژه اصفهان، است. با تأمین منابع آبی پایدار، از مهاجرت‌های ناشی از کم‌آبی جلوگیری شده و فرصت‌های شغلی جدیدی در صنایع و بخش‌های مختلف ایجاد خواهد شد.
انتقال آب دریا، فرصتی برای توسعه یا تهدیدی برای محیط زیست؟
با این حال، طرح انتقال آب از دریا با چالش‌های جدی اقتصادی و زیست‌محیطی نیز روبه‌رو است. یکی از نگرانی‌ها، هزینه‌های بالای تأمین و انتقال آب، افزایش مصرف انرژی و اثرات منفی بر محیط‌زیست، از جمله مرگ آبزیان و افزایش آلودگی ناشی از تخلیه پساب‌ها است. علاوه بر این، تأثیرات بلندمدت این پروژه‌ها بر اکوسیستم دریایی و سلامت عمومی همچنان محل بحث است.
پروژه‌های ملی و مشارکت صنایع بزرگ
«احسان انصاری»، مدیرعامل شرکت تأمین و انتقال آب خلیج فارس، در این زمینه گفته است که پروژه‌های انتقال آب به فلات مرکزی ایران، شامل پنج خط اصلی است که برای حل بحران آب در استان‌های مرکزی و جنوبی طراحی شده‌اند. طبق اطلاعات ارائه شده، اولین خط از بندرعباس به استان کرمان و یزد منتقل می‌شود و از سال ۱۳۹۹ بهره‌برداری از آن آغاز شده است. این پروژه‌ها با مشارکت صنایع بزرگ و حمایت دولت، به تأمین منابع آبی مورد نیاز برای مصارف صنعتی و شرب کمک می‌کنند.
تاثیرات انتقال آب دریا بر استان‌ها
برای اصفهان، این پروژه به‌ویژه اهمیت دارد. انتقال آب از دریای عمان به استان از سال ۱۴۰۴ آغاز خواهد شد و پیش‌بینی می‌شود که در فاز اول حدود ۳۰ میلیون مترمکعب آب در سال به این استان منتقل شود. در آینده، ظرفیت این خط انتقال به ۴۰۰ میلیون مترمکعب در سال خواهد رسید. این طرح کمک می‌کند تا مشکلات کم‌آبی در اصفهان که سال‌هاست گریبان‌گیر آن بوده، به تدریج حل شود.
نقش فناوری نمک‌زدایی در این پروژه‌ها
در تمامی این پروژه‌ها از فناوری پیشرفته نمک‌زدایی آب دریا با استفاده از روش اسمز معکوس (RO) برای تبدیل آب شور به آب شیرین استفاده می‌شود. به گفته «احسان انصاری»، تاکنون بیش از ۱۷۰ میلیون مترمکعب آب از طریق این فناوری‌ها شیرین‌سازی و به استان‌های مختلف منتقل شده است. با تکمیل پروژه‌های انتقال آب، این فناوری به حل یکی از بزرگ‌ترین معضلات آبی کشور کمک خواهد کرد.
چالش‌های اجتماعی و اقتصادی
از یک سو، طرفداران این پروژه‌ها معتقدند که دسترسی به منابع آبی جدید برای توسعه اقتصادی، به‌ویژه در استان‌های کم‌آب، ضروری است. آن‌ها این پروژه‌ها را راهی برای مقابله با بحران کم‌آبی و جلوگیری از کاهش اشتغال در بخش‌های صنعتی می‌دانند. اما از سوی دیگر، منتقدان به هزینه‌های بالای پروژه‌ها، اثرات زیست‌محیطی و میزان مصرف صنایع نسبت به نیاز کل کشور اشاره می‌کنند. این گروه معتقدند که می‌توان بخشی از نیاز آبی را با بهینه‌سازی مصرف در بخش کشاورزی و بازچرخانی آب تأمین کرد.
با توجه به این چالش‌ها، طرح انتقال آب دریا به فلات مرکزی ایران همچنان یکی از موضوعات بحث‌برانگیز است که نیاز به بررسی دقیق‌تر و راه‌حل‌های پایدارتر دارد.
