شکلات و چای: داروی خوشمزه‌ای برای فشار خون بالا؟
اگر از آن دسته کارمندان پرمشغله‌ای هستید که روز خود را با چای آغاز می‌کنید و گاهی سراغ تکه‌ای شکلات می‌روید، شاید این عادت ساده بتواند کاری بیشتر از آرامش لحظه‌ای انجام دهد.
مطالعات جدید دانشگاهی، یافته‌هایی تازه درباره تأثیر خوراکی‌هایی مانند چای و شکلات تلخ بر سلامت قلب و عروق ارائه داده‌اند. طبق گزارشی که در نشریه European Journal of Preventive Cardiology منتشر شده است، ترکیباتی طبیعی به نام فلاوان-۳-ول‌ها، که در مواد غذایی‌ای همچون کاکائو، چای، سیب و انگور وجود دارند، می‌توانند به کاهش فشار خون و بهبود عملکرد رگ‌های خونی کمک کنند. اثر این ترکیبات به‌ویژه در میان افرادی که دچار فشار خون بالا یا افزایش‌یافته هستند، قابل توجه بوده است؛ به‌طوری‌که در برخی موارد، نتایج به‌دست‌آمده با تأثیر داروهای ضد فشار خون برابری می‌کرده است.
این خبر می‌تواند برای بسیاری از علاقه‌مندان چای و شکلات دلگرم‌کننده باشد؛ چرا که نشان می‌دهد لذت بردن از یک فنجان چای یا تکه‌ای شکلات تلخ تنها یک تجربه‌ی خوشایند روزمره نیست، بلکه ممکن است نقش مهمی در حفظ سلامت قلب داشته باشد. پژوهش‌گران با تحلیل داده‌های حاصل از ۱۴۵ آزمایش کنترل‌شده تصادفی، به این نتیجه رسیدند که مصرف منظم فلاوان-۳-ول‌ها کاهش قابل‌توجهی در فشار خون ایجاد می‌کند و عملکرد سیستم عروقی را بهبود می‌بخشد.
غذاهایی مانند شکلات تلخ، چای سیاه و سبز، سیب، پودر کاکائو، و انواع انگور قرمز یا بنفش از منابع اصلی این ترکیبات به‌شمار می‌روند. به‌طور مثال، هر فنجان چای سبز می‌تواند بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلی‌گرم فلاوان-۳-ول در اختیار بدن قرار دهد. همچنین شکلات تلخ، بسته به میزان کاکائوی موجود در آن، ممکن است در هر ۱۰ گرم بین ۱۰۰ تا ۶۰۰ میلی‌گرم از این ترکیب مفید را تأمین کند. در این میان، پودر کاکائو نیز یکی از غلیظ‌ترین منابع این ترکیب شناخته می‌شود.
تأثیرات این ترکیبات تنها به کاهش فشار خون محدود نمی‌شود؛ بلکه به گفته محققان، فلاوان-۳-ول‌ها با بهبود عملکرد اندوتلیوم – یعنی لایه داخلی رگ‌های خونی – نقش کلیدی در ارتقاء سلامت قلبی-عروقی ایفا می‌کنند.
با این حال، نباید از تفاوت منابع غذایی مختلف غافل شد. شکلات تلخ با کاکائوی بالای ۷۰ درصد یکی از غنی‌ترین منابع فلاوان-۳-ول‌ها به‌شمار می‌رود و در هر ۱۰ گرم می‌تواند تا ۶۰۰ میلی‌گرم از این ترکیب را فراهم کند. در مقابل، شکلات شیری محتوای بسیار پایین‌تری دارد و معمولاً کمتر از ۵۰ میلی‌گرم فلاوان-۳-ول دارد. شکلات سفید نیز به‌طور کلی فاقد این ترکیب است، زیرا حاوی جامدات کاکائو نیست. همچنین برخی روش‌های فرآوری مانند قلیایی‌سازی می‌توانند مقدار این ترکیبات را به‌طور چشمگیری کاهش دهند. در نتیجه، انتخاب شکلات خام یا با حداقل فرآوری می‌تواند گزینه‌ای مؤثرتر باشد.
پروفسور کریستین هایس، نویسنده اصلی این پژوهش و استاد پزشکی قلب و عروق، درباره یافته‌های به‌دست‌آمده گفت:«این یافته‌ها برای افرادی که به دنبال روش‌های در دسترس برای مدیریت فشار خون و حمایت از سلامت قلب خود از طریق تغییرات غذایی لذت‌بخش هستند، دلگرم‌کننده است. گنجاندن مقادیر کمی از غذاهای رایج مانند چای، سیب، شکلات تیره، یا پودر کاکائو در یک رژیم غذایی متعادل روزانه می‌تواند مقدار مفیدی از فلاوان-۳-ول‌ها را فراهم کند.
هرچند این جایگزین داروهای تجویز شده یا توصیه‌های پزشکی نیست، اما افزودن غذاهای غنی از فلاوان-۳-ول به برنامه روزانه می‌تواند مکملی ارزشمند برای سبک زندگی سالم باشد، به‌ویژه برای افرادی با فشار خون بالاتر. این یافته‌ها، هرچند امیدوارکننده، نیاز به تحقیقات مداوم دارند.»
مطالعات انجام‌شده با تأکید بر حفظ سلامت قلب، نگاهی انتقادی نیز به نقش صنایع غذایی و فرآوری آن‌ها در کاهش اثربخشی ترکیبات مفید دارند. موضوعی که می‌تواند توجه مصرف‌کنندگان را نسبت به انتخاب‌های غذایی‌شان افزایش دهد.
