کدام حالت خواب، قلب و معده را تهدید می‌کند؟

اغلب افراد کیفیت خواب را تنها با مدت‌زمان آن می‌سنجند، اما بررسی‌های علمی نشان داده‌اند که نحوه خوابیدن نیز نقش پررنگی در وضعیت جسمانی دارد. موقعیت بدن هنگام استراحت می‌تواند مسیر حرکت اسید در مری، عملکرد ریه‌ها و دیافراگم، و حتی تعادل سیستم عصبی را تغییر دهد. همین تغییرات کوچک، بهبود یا اختلالی چشمگیر در کیفیت خواب و سلامت عمومی ایجاد می‌کنند.

خوابیدن به پهلو و رفلاکس معده

مطالعه‌ای به سرپرستی «دانیل مارتین سیمادیبراتا» از دانشگاه اندونزی، حالت‌های مختلف خوابیدن را با یکدیگر مقایسه کرده است. نتایج نشان داد خوابیدن به پهلوی چپ، معده را در موقعیتی پایین‌تر از مری قرار می‌دهد و در نتیجه احتمال بروز رفلاکس اسیدی کاهش می‌یابد.
بر اساس یک فراتحلیل در سال ۲۰۲۳، خوابیدن به پهلوی چپ زمان تماس با اسید معده را حدود ۲ درصد کم‌تر کرده و فرآیند پاکسازی اسید را نیز ۷۵ تا ۸۲ ثانیه سریع‌تر می‌کند.

فناوری در خدمت خواب سالم

برای بررسی روش‌های کمک به تغییر عادت خواب، پژوهشگران دستگاهی پوشیدنی طراحی کردند که با ایجاد لرزش خفیف، فرد را از خوابیدن روی پهلوی راست بازمی‌دارد و او را به سمت چپ می‌چرخاند. در یک کارآزمایی دوسوکور، پس از دو هفته، میزان موفقیت درمانی در گروه استفاده‌کننده از این دستگاه ۴۴ درصد بود؛ در حالی‌که گروه کنترل تنها ۲۴ درصد موفقیت داشت.

ارتباط خواب و میکروب‌های روده

پژوهش‌ها نشان داده‌اند خوابیدن به پهلوی راست باعث تجمع اسید در محل اتصال معده و مری می‌شود. خوابیدن به پشت نیز نسبت به پهلوی راست بهبودی در علائم رفلاکس ایجاد نمی‌کند. برای افرادی که شب‌ها با رفلاکس از خواب بیدار می‌شوند، چرخیدن به پهلوی چپ راهی ساده و مؤثر است. همچنین، کیفیت بهتر خواب با افزایش باکتری‌های ضدالتهاب در روده در ارتباط است.

کار شیفتی و زخم معده

زندگی شیفتی و بی‌نظمی در ساعت زیستی بدن به طور مستقیم بر معده اثر می‌گذارد. یک مرور علمی در سال ۲۰۲۴ نشان داد در پنج مطالعه از هشت مطالعه بررسی‌شده، احتمال ابتلا به زخم معده در کارکنان شیفتی بیشتر گزارش شده است.

خواب و سلامت قلب

در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی، بزرگ‌شدن قلب معمولاً باعث می‌شود خوابیدن به پهلوی چپ احساس ناخوشایندی ایجاد کند. تحقیق کلاسیکی در سال ۲۰۰۱ نشان داد این بیماران تقریباً دو برابر بیشتر از دیگران به پهلوی راست می‌خوابند؛ حالتی که به بازگشت تعادل سیستم عصبی خودکار کمک می‌کند. همچنین خوابیدن به پهلو می‌تواند خروپف را کاهش دهد، در حالی که خوابیدن به پشت اغلب اختلالات تنفسی را تشدید کرده و فشار بیشتری بر قلب وارد می‌سازد.

راهکارهای عملی برای خوابی سالم‌تر

• اگر دچار رفلاکس معده هستید، سعی کنید به پهلوی چپ بخوابید و وعده شام را حداقل سه ساعت پیش از خواب میل کنید.

• در صورت ابتلا به نارسایی قلبی، خوابیدن به پهلوی راست احتمالاً گزینه مناسب‌تری است.

• ایجاد محیطی تاریک، آرام و خنک در اتاق و داشتن برنامه خواب منظم، کیفیت خواب و سلامت کلی بدن را بهبود می‌بخشد.