مغز پیش از شما تصمیم می‌گیرد؛ چرا دست‌تان به سمت خوراکی ناسالم می‌رود؟
آیا تا به حال فکر کرده‌اید چرا گاهی پیش از آنکه بفهمید، دست‌تان سراغ چیپس می‌رود نه میوه؟ پژوهش تازه‌ای نشان می‌دهد مغز ما خیلی زودتر از آگاهی‌مان، تصمیم می‌گیرد چه چیزی بخوریم.
تصور کنید در فروشگاه مواد غذایی ایستاده‌اید و میان قفسه‌ای از خوراکی‌ها به دنبال چیزی برای خرید می‌گردید. بدون آنکه چندان فکر کنید، از کنار بیسکویت‌های برنجی عبور می‌کنید و به سمت بسته‌ای چیپس دست دراز می‌کنید. این همان چیزی است که پژوهشگران از آن با عنوان «تصمیم‌گیری غذایی» یاد می‌کنند؛ فرایندی که در آن ذهن ما عوامل متعددی مانند طعم، سلامت و قیمت را هم‌زمان بررسی می‌کند تا انتخاب نهایی را رقم بزند.
به گزارش یورونیوز، هنوز به‌طور دقیق مشخص نیست مغز انسان چگونه از این اطلاعات برای تصمیم‌گیری درباره خوردنی‌ها بهره می‌گیرد. پرسش اصلی پژوهشگران این است که مغز چه زمانی و به چه ترتیبی داده‌های مربوط به ویژگی‌های خوراکی‌ها را در دسترس قرار می‌دهد تا بر اساس آن تصمیم گرفته شود. همین پرسش، مبنای انجام تحقیقی تازه قرار گرفت.
پژوهشی درباره لحظه‌های پنهان انتخاب
نتایج این تحقیق که در نشریه‌ی Appetite منتشر شده، نشان می‌دهد تنها در چند صدم ثانیه پس از دیدن یک خوراکی، مغز شروع به پردازش ویژگی‌های آن می‌کند. این فعالیت عصبی بسیار زودتر از آن اتفاق می‌افتد که ما به‌طور آگاهانه متوجه شویم در حال انتخاب هستیم.
این یافته‌ها نشان می‌دهد مغز انسان با سرعتی باورنکردنی داده‌ها را تحلیل می‌کند و حتی پیش از آنکه بخواهیم تصمیم بگیریم، مسیر انتخاب‌مان را تا حد زیادی تعیین کرده است.
نگاهی به درون مغز
دانشمندان می‌گویند سرعت پردازش اطلاعات مربوط به خوراکی‌ها در مغز، نقشی تعیین‌کننده در تصمیم‌های غذایی ما دارد. برای مثال، تحقیقات پیشین نشان داده‌اند که مغز طعم خوشایند یک خوراکی را سریع‌تر از سالم بودن آن تشخیص می‌دهد. همین تفاوت در سرعت پردازش، باعث می‌شود افراد معمولاً به سمت خوراکی‌های خوش‌طعم‌تر اما ناسالم‌تر گرایش پیدا کنند.
برای بررسی دقیق‌تر این روند، پژوهشگران از نوار مغزی (EEG) استفاده کردند؛ روشی که می‌تواند فعالیت الکتریکی مغز را با دقتی در حد هزارم ثانیه ثبت کند. در این آزمایش، تصاویر گوناگونی از خوراکی‌ها از جمله تنقلات، گوشت، میوه و شیرینی‌ها به شرکت‌کنندگان نشان داده شد. سپس از آن‌ها خواسته شد هر خوراکی را از نظر جنبه‌هایی چون سالم بودن، طعم، میزان کالری، آشنایی و تمایل به مصرف، امتیاز دهند.
یادگیری ماشینی در خدمت شناخت مغز
پژوهشگران در مرحله بعد با استفاده از تکنیک‌های یادگیری ماشینی، الگوهای فعالیت مغزی را با الگوهای امتیازدهی شرکت‌کنندگان مقایسه کردند. آن‌ها بررسی کردند آیا خوراکی‌هایی که از دید افراد تفاوت بیشتری داشتند، در الگوهای مغزی نیز اختلاف مشابهی نشان می‌دهند یا خیر.
به بیان ساده‌تر، هدف این بود که مشخص شود آیا تفاوت در ارزیابی ذهنی افراد نسبت به طعم یا سلامت یک خوراکی، در واکنش عصبی مغز آن‌ها نیز بازتاب دارد یا نه.
نتایج نهایی نشان داد چنین همبستگی‌ای وجود دارد؛ یعنی اطلاعات مربوط به ویژگی‌های خوراکی‌ها واقعاً در الگوهای فعالیت مغزی منعکس می‌شود. به‌این‌ترتیب، مغز پیش از آنکه ما آگاهانه تصمیم بگیریم، مسیر انتخاب را تعیین کرده است — تصمیمی که شاید به ظاهر ساده به نظر برسد، اما ریشه در سازوکار پیچیده‌ی مغز دارد.
