چگونه از شر سنگ کلیه خلاص شویم؟ راهکارهای درمانی و پیشگیری

ادرار بدن حاوی ترکیباتی مانند نمک و املاحی است که ممکن است به‌مرورزمان در کلیه تجمع یابد. در شرایطی که میزان این املاح افزایش یابد، احتمال تشکیل کریستال‌هایی سخت و جامد به نام سنگ کلیه وجود دارد. این سنگ‌ها ممکن است در مجاری ادراری گیر کرده و باعث انسداد و درد شوند. به‌عبارتی‌دیگر، سنگ کلیه مانند یک آب‌نبات سخت که از ذرات شکر ساخته می‌شود، از تجمع مواد زائد در کلیه تشکیل می‌شود.

آیا سنگ کلیه یک‌شبه به وجود می‌آید؟

خیر! تشکیل سنگ کلیه فرآیندی تدریجی است که ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها به طول بینجامد. در اغلب موارد، افراد زمانی متوجه آن می‌شوند که سنگ در حال حرکت در مجاری ادراری است و علائم دردناک آن ظاهر می‌شود.

علائم و نشانه‌های سنگ کلیه

اولین علامت بارز سنگ کلیه معمولاً درد شدید و ناگهانی در ناحیه کمر و پهلوها است که می‌تواند به کشاله ران انتشار یابد. این درد گاهی با علائم دیگری مانند تهوع، استفراغ، تب و لرز همراه است. برخی از افراد ممکن است وجود خون در ادرار خود را مشاهده کنند یا هنگام دفع ادرار دچار سوزش و ناراحتی شوند.

سنگ کلیه چگونه درمان می‌شود؟

درمان سنگ کلیه بستگی به اندازه و محل قرارگیری آن دارد. اگر سنگ کوچک‌تر از ۵ میلی‌متر باشد، احتمالاً خودبه‌خود و بدون نیاز به مداخله پزشکی دفع خواهد شد. در این صورت، پزشک معمولاً وضعیت بیمار را تحت نظر می‌گیرد تا از عبور طبیعی سنگ از مجاری ادراری اطمینان حاصل کند. اما درصورتی‌که سنگ بزرگ‌تر از ۶ میلی‌متر باشد یا پس از گذشت چهار هفته دفع نشود، نیاز به روش‌های درمانی تخصصی‌تر خواهد داشت که شامل سنگ‌شکنی با امواج یا روش‌های جراحی می‌شود.

آیا شما در معرض خطر سنگ کلیه هستید؟

براساس تحقیقات، ۱۵ درصد افراد در طول زندگی خود دچار سنگ کلیه می‌شوند. مردان ۳۰ تا ۵۰ ساله تقریباً ۱.۵ برابر بیشتر از زنان در معرض این مشکل قرار دارند. مهم‌ترین راه برای کاهش احتمال ابتلا، شناخت عوامل خطر و پیشگیری از آن‌ها است.

مهم‌ترین دلایل ایجاد سنگ کلیه

 ژنتیک: اگر در خانواده شما سابقه سنگ کلیه وجود دارد، باید بیشتر مراقب باشید و به پزشک مراجعه کنید.

 رژیم غذایی: مصرف بیش‌ازحد نمک، پروتئین و کلسیم می‌تواند احتمال تشکیل سنگ را افزایش دهد.

 کم‌آبی بدن: مصرف کم مایعات باعث غلیظ شدن ادرار و افزایش احتمال تشکیل سنگ کلیه می‌شود.

 آب‌وهوا: افرادی که در مناطق گرم زندگی می‌کنند یا در محیط‌های بسیار گرم (مانند آشپزخانه‌های صنعتی) کار می‌کنند، بیشتر در معرض کم‌آبی و تشکیل سنگ کلیه قرار دارند.

 داروها: برخی داروهای خاص مانند داروهای صرع می‌توانند زمینه‌ساز تشکیل سنگ کلیه شوند.

سایر عواملی که احتمال سنگ کلیه را افزایش می‌دهند

مصرف زیاد مکمل‌های ویتامین C

انسداد مجاری ادراری

جراحی‌های گوارشی مانند بای‌پس معده

ابتلا به برخی بیماری‌های خاص

بیماری‌هایی که احتمال تشکیل سنگ کلیه را بالا می‌برند

 دیابت

نقرس

 فشارخون بالا

 فیبروز کیستیک

 اختلالات غدد پاراتیروئید

 بیماری‌های التهابی روده

 چاقی مفرط

 پوکی استخوان

 برخی انواع فلج‌های عضلانی

چگونه از سنگ کلیه پیشگیری کنیم؟

بهترین راه برای جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه، رعایت سبک زندگی سالم است. افزایش مصرف آب، کاهش مصرف نمک و پروتئین حیوانی، و داشتن یک رژیم غذایی متعادل از مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه محسوب می‌شوند. اگر سابقه خانوادگی ابتلا به سنگ کلیه دارید، بهتر است تحت نظر پزشک باشید و به‌طور منظم وضعیت کلیه‌های خود را بررسی کنید.

سنگ کلیه شاید دردناک و آزاردهنده باشد، اما با آگاهی و رعایت نکات پیشگیرانه، می‌توان احتمال بروز آن را به میزان قابل‌توجهی کاهش داد.