بهار، فصل نفس‌تنگی؟ علت گرفتگی بینی و آلرژی در روزهای خوش آب‌وهوا چیست؟
اگر بهار برای شما با عطسه، آب‌ریزش بینی و خارش چشم همراه است، تنها نیستید. این فصل زیبا می‌تواند به کابوسی تنفسی برای بسیاری تبدیل شود.
در حالی‌که بهار نویدبخش طبیعتی سرزنده و پرشکوفه است، برای گروهی از مردم، همزمان با طراوت هوا، مشکلاتی چون گرفتگی بینی، عطسه‌های مکرر، خارش چشم و حتی اختلالات تنفسی شروع می‌شود. این علائم، که ناشی از آلرژی‌های فصلی هستند، می‌توانند زندگی روزمره را مختل کنند.
خبرگزاری فارس گزارش می‌دهد که با آغاز فصل گرده‌افشانی گیاهان، آلرژن‌هایی مانند گردوغبار، قارچ‌ها، موی حیوانات خانگی و حتی کپک‌ها، سلامت افراد به‌ویژه کودکان، سالمندان و بیماران تنفسی را با تهدید جدی مواجه می‌کند.
در همین رابطه، حمید زردویی، پزشک خانواده، در گفتگو با خبرنگار ما به بررسی علل شایع بروز حساسیت‌های فصلی و راهکارهای مقابله با آن‌ها پرداخت.
زردویی با اشاره به اینکه آلرژی می‌تواند حتی در افرادی که سال‌ها هیچ علائمی نداشته‌اند ناگهان بروز پیدا کند، گفت:«شناخت دقیق آلرژن‌ها بسیار مهم است؛ چرا که این مواد موجب ترشح هیستامین در بدن شده و در نتیجه علائم آلرژیک ظاهر می‌شود. گرده درختان، گل‌ها و حتی موادی که اصلاً متوجه‌شان نمی‌شویم مانند شوره بدن حیوانات خانگی از جمله رایج‌ترین آلرژن‌ها هستند.»
او تأکید کرد که گربه‌ها نسبت به سگ‌ها، آلرژن‌های بیشتری تولید می‌کنند و افرادی که علائم حساسیت دارند باید نسبت به نگهداری حیوانات خانگی هوشیار باشند. در برخی موارد، حتی لازم است حیوان خانگی از فضای زندگی جدا شود.
این پزشک همچنین از کپک‌ها به عنوان یکی از منابع بسیار حساسیت‌زا نام برد و گفت:«کپک‌ها اغلب در نقاط مرطوب مانند حمام‌ها، زیرزمین‌ها، یخچال‌های آلوده و فضاهای تاریک رشد می‌کنند. دیوارهای نم‌دار، کف‌پوش‌های خیس و گاراژهای مرطوب، محیط مناسبی برای رشد قارچ‌ها هستند.»
او ادامه داد:«حتی فضولات سوسک‌ها نیز از عوامل حساسیت‌زا به شمار می‌روند. همچنین برخی مشاغل مانند نجاری یا نانوایی، با آلرژن‌های خاصی مانند گرده چوب یا آرد درگیر هستند.»
زردویی به موجوداتی میکروسکوپی به نام مایت‌ها نیز اشاره کرد که در محیط‌هایی نظیر بالش، فرش و مبلمان وجود دارند. او درباره آن‌ها گفت:«مایت‌ها از سلول‌های مرده پوست انسان تغذیه می‌کنند. اگرچه دیده نمی‌شوند، اما فضولات و اجساد آن‌ها عامل تحریک شدید سیستم تنفسی هستند. استفاده از جاروبرقی با فیلتر قوی، شست‌وشوی ملحفه‌ها با آب داغ و حتی تعویض فرش یا مبل در موارد شدید از جمله اقدامات کنترل‌کننده محسوب می‌شوند.»
وی اضافه کرد که کنترل این موجودات بسیار دشوار است، اما با نظافت دقیق و منظم، می‌توان اثرات آن‌ها را کاهش داد.
در بخش دیگری از این گفت‌وگو، زردویی به تأثیر آلرژی در کودکان پرداخت و اظهار کرد:«آلرژی می‌تواند تمرکز، حافظه و عملکرد تحصیلی کودکان را تحت‌تأثیر قرار دهد. همچنین باعث خروپف، بی‌خوابی و عفونت‌های مکرر گوش در آن‌ها می‌شود.»
به گفته این پزشک، عوامل تشدیدکننده مانند عطرها، دود سیگار، اسپری‌ها، هوای گرم و مرطوب، بادهای شدید، لوازم آرایشی و حتی ناخن مصنوعی یا تاتو نیز در بروز علائم آلرژی نقش دارند.
او با رد این تصور که آلرژی یک بیماری عفونی است، افزود:«مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در این موارد بی‌اثر است. در عوض، اقداماتی مثل شست‌وشوی بینی با آب نمک، نوشیدن مایعات فراوان و استراحت می‌تواند تا حد زیادی در کنترل علائم مؤثر باشد.»
در مورد درمان‌های خانگی و سنتی، او بیان کرد:«ما با درمان‌های خانگی یا گیاهی مخالفتی نداریم، تا زمانی که با داروهای تجویزشده تداخل نداشته باشند. دمنوش‌هایی مانند بابونه و زنجبیل یا بخور گیاهان معطر می‌توانند به کاهش علائم کمک کنند. همچنین، مصرف مکمل‌هایی مثل پروبیوتیک‌ها نیز در تقویت سیستم ایمنی مفید است. اما تا زمانی که فرد در معرض آلرژن‌ها باشد، درمان قطعی ممکن نیست.»
زردویی در بخشی از سخنان خود به مصرف خودسرانه دارو نیز هشدار داد:«برخی افراد بدون مشورت با پزشک و با دوزهای بالا، آنتی‌هیستامین مصرف می‌کنند که می‌تواند عوارض خطرناکی به‌خصوص برای افراد مبتلا به فشار خون به‌دنبال داشته باشد. داروها باید تنها با تجویز پزشک مصرف شوند.»
او درباره استفاده پیشگیرانه از داروها گفت:«برخی داروها در پیشگیری مؤثرند، ولی باز هم باید زیر نظر پزشک مصرف شوند. درمان‌های گیاهی هم تا زمانی که با داروی اصلی تداخل نداشته باشند، قابل استفاده‌اند.»
در پایان، زردویی با اشاره به نقش کولرها و سیستم‌های تهویه در افزایش آلرژن‌ها بیان کرد:«محفظه کولرها محل مناسبی برای تجمع گردوغبار، کپک و ذرات حساسیت‌زا هستند. با شروع گرما و روشن شدن ناگهانی کولر، این ذرات در محیط پخش می‌شوند و باعث تشدید علائم می‌گردند.»
او توصیه کرد که محفظه کولرها به‌صورت منظم با مواد شوینده مناسب تمیز شوند.
در جمع‌بندی، زردویی بر اهمیت پیشگیری، شناخت آلرژن‌ها و مراجعه به پزشک متخصص تأکید کرد و هشدار داد که از درمان‌های خودسرانه باید پرهیز شود.
