وضعیت پیچیده ایران: نه جنگ، نه صلح – جامعه در انتظار یک تحول بزرگ
پس از توقف درگیری‌های مستقیم میان ایران و اسرائیل، کشور وارد شرایطی شده که نه می‌توان آن را جنگ نامید و نه صلح؛ وضعیتی که تحلیلگران آن را «تعلیق استراتژیک» می‌خوانند و نگرانی‌ها از پیامدهای آن در جامعه و سیاست خارجی همچنان ادامه دارد.
ایران هم‌اکنون در وضعیتی میان جنگ و صلح قرار گرفته است؛ وضعیتی که با گذر زمان پیچیده‌تر شده و کارشناسان معتقدند طرف مقابل ایران عمداً این تعلیق را برای اهداف مشخصی ایجاد کرده است. این حالت زمانی رخ می‌دهد که کشورها در حالت تخاصم هستند، اما نه درگیر جنگ مستقیم‌اند و نه آتش‌بس رسمی برقرار است. نتیجه این وضعیت، شکنندگی و تعلیق کلی شرایط کشور است.
به گزارش فرارو، مفهوم «نه جنگ، نه صلح» پس از جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت. این وضعیت به گفته ناظران، بر تصمیم‌گیری‌های داخلی، تحلیل‌های خارجی و آرامش روانی جامعه تأثیر مستقیم دارد. شخصیت‌های سیاسی داخلی نیز در ماه‌های اخیر بارها به این شرایط اشاره کرده‌اند؛ وضعیتی که می‌توان آن را «تعلیق استراتژیک» نامید.
بیش از پنج ماه از توقف درگیری مستقیم میان ایران و اسرائیل گذشته و تأکید بر توقف درگیری اهمیت بالایی دارد. پس از بمباران تاسیسات هسته‌ای ایران، طرفین درگیری را متوقف کردند؛ اما نه مذاکرات آتش‌بس انجام شد و نه توافقی رسمی به دست آمد.
این وضعیت نخستین بار در گفتگوی ویژه خبری ۵ تیر توسط سیدعباس عراقچی توضیح داده شد: «به طرف مقابل اعلام شد که ایران آتش‌بس را نمی‌پذیرد، اما در صورت توقف حملات رژیم صهیونیستی، ایران نیز عملیات خود را ادامه نخواهد داد.»
با گذشت زمان و مشخص نبودن آینده، رسانه‌های خارجی به انتشار اخباری درباره احتمال درگیری مجدد پرداخته‌اند؛ از جمله تحرکات نظامی اسرائیل در آسمان منطقه و تمرین‌های هوایی آمریکا و انگلیس بر فراز خلیج فارس، اردن و مرز سوریه – عراق. این وضعیت، جامعه را در حالت نگرانی و انتظار نگه داشته است.
کارشناسان می‌گویند که در کشوری با مختصات ایران و شرایط اقتصادی موجود، وضعیت نه جنگ و نه صلح می‌تواند التهابات روانی و اجتماعی را افزایش دهد. تحلیل‌ها نشان می‌دهد که طرف مقابل ایران عمدتاً قصد دارد کشور را در همین وضعیت حفظ کند.
دو دیدگاه متضاد در داخل کشور وجود دارد:
برخی رسانه‌ها مانند مشرق معتقدند ایران می‌تواند «با مقاومت و حتی حمله پیشدستانه، دشمن را از ورود به حریم خود برای همیشه ترساند.» این سایت در مطلبی نوشت: «یادمان باشد مردم ایران آماده جنگ و مشتاق زندگی هستند.»
روزنامه جوان با مقایسه ایران با فنلاند دوران جنگ سرد، کره شمالی و جنوبی از ۱۹۵۳ تا امروز و ویتنام از دهه ۱۹۸۰، بر لزوم تمرکز بر انسجام داخلی، توسعه اقتصادی و پیشرفت اجتماعی تأکید کرد. دیگر رسانه‌ها نیز از جمله نورنیوز و همشهری، مسیرهای مدیریت این وضعیت را تحلیل کرده‌اند. برخی معتقدند ایران باید مسیر دیپلماسی را دنبال کند تا از این وضعیت خارج شود، مسیری که موافقان و مخالفان خاص خود را دارد.
در مواضع رسمی نیز ایران بارها اعلام کرده است که آغازگر جنگ نخواهد بود و تجربه اخیر پس از ۷ اکتبر نشان داد کشور از ورود به درگیری مستقیم خودداری کرده است.
وضعیت نه جنگ، نه صلح همچنین بر روابط خارجی و تصمیم‌گیری کشورهای دیگر در قبال ایران تأثیر می‌گذارد. به خصوص کشورهایی مانند چین که شریک اقتصادی اصلی ایران هستند، در مواجهه با اخبار و تحولات سیاسی، قدرت تصمیم‌گیری خود را از دست می‌دهند. در حوزه سیاست خارجی و همکاری‌های بین‌المللی، مسیر روشنی برای ایران جهت برون‌رفت از این وضعیت وجود ندارد.
