آیا ویتامین E درمانی مؤثر برای کبد چرب است؟

در حال حاضر، تحقیقات در مورد درمان بیماری‌های کبدی همچنان ادامه دارد. در یکی از جدیدترین مطالعات، استفاده از ویتامین E با دوز پایین به‌عنوان یک درمان مکمل برای بهبود عملکرد کبد در افرادی مبتلا به بیماری استئاتوهپاتیت مرتبط با اختلالات متابولیک (MASH) بررسی شده است.

چه ارتباطی بین ویتامین E و بیماری کبد چرب وجود دارد؟

استئاتوهپاتیت مرتبط با اختلالات متابولیک، که پیش‌تر به نام بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) شناخته می‌شد، نوعی بیماری کبدی است که به دلیل اختلالات متابولیک مانند چاقی یا دیابت نوع 2 به‌وجود می‌آید. این بیماری باعث تجمع چربی در کبد می‌شود و در صورتی که درمان نشود، می‌تواند به مشکلات جدی‌تری منجر شود.

در یک کارآزمایی بالینی انجام شده در چین، 124 نفر از مبتلایان به MASH که دیابت نداشتند، به دو گروه تقسیم شدند و برای 96 هفته به‌طور روزانه 300 میلی‌گرم ویتامین E یا دارونما دریافت کردند. به‌علاوه، این افراد در طول دوره مطالعه توصیه‌هایی برای رژیم غذایی و ورزش دریافت کردند، چرا که این موارد معمولاً بخشی از درمان بیماری MASH محسوب می‌شوند.

نتایج نشان داد که حدود 30 درصد از کسانی که ویتامین E مصرف کرده بودند، نشانگرهایی از بهبود بیماری را در آزمایش‌ها نشان دادند، در حالی که تنها 14.1 درصد از افراد گروه دارونما بهبودی داشتند. این نتایج در حالی به دست آمد که هیچ‌کدام از شرکت‌کنندگان در مطالعه به سرطان پروستات یا مشکلات قلبی عروقی مبتلا نشدند، مسائلی که معمولاً با مصرف ویتامین E در ارتباط هستند.

آیا ویتامین E می‌تواند درمان قطعی برای MASH باشد؟

در حالی که برخی پزشکان ممکن است مکمل ویتامین E را به بیماران مبتلا به MASH که دیابت ندارند، همراه با هشدارهای لازم برای بررسی خطرات بالقوه، تجویز کنند، این ویتامین هنوز به‌عنوان درمان اصلی برای بیماری MASH شناخته نمی‌شود. بررسی‌های علمی اخیر نشان داده‌اند که ویتامین E می‌تواند به کاهش التهاب کبد کمک کند، اما نتایج در کاهش اسکار کبد یا فیبروز محدود بوده است.

مطالعه‌ای که در سال 2010 انجام شد، نشان داد که مصرف 800 واحد بین‌المللی ویتامین E در روز می‌تواند سلامت کبد را در 43 درصد از بیماران مبتلا به MASH بهبود بخشد، اما نتایج بهبود در فیبروز یا بیماری‌های کبدی دیگر چندان چشمگیر نبود. علاوه بر این، این مطالعه هیچ‌گونه بررسی در مورد ایمنی طولانی‌مدت مصرف ویتامین E نداشت. جالب آن‌که پس از 96 هفته، چهار نفر از 84 شرکت‌کننده در گروه ویتامین E به دیابت مبتلا شدند، در حالی که افرادی که دارونما یا داروهای دیابت نوع 2 دریافت کرده بودند، به دیابت دچار نشدند.

دکتر کرتی شتی، متخصص کبد و پیوند کبد در دانشگاه مریلند، معتقد است که استفاده از دوز پایین‌تر ویتامین E در مطالعه اخیر ممکن است خطرات جانبی مرتبط با این ویتامین را کاهش دهد. با این حال، او افزود که این مطالعه تنها به بهبود جزئی در نمونه‌برداری‌های کبدی در پایان دوره اشاره دارد و به‌ویژه در مقیاس کوچک انجام شده است. بنابراین، تعمیم نتایج به جمعیت‌های بزرگ‌تر همچنان مورد تردید است.

درمان‌های موجود برای MASH

در حال حاضر، تنها داروی تأیید شده توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای درمان بیماری MASH، داروی رزدیفرا (رسمترین) است. این دارو معمولاً همراه با رژیم غذایی و ورزش تجویز می‌شود. در یک مطالعه بالینی فاز 3، حدود 24 تا 36 درصد از افرادی که این دارو را مصرف کردند، بهبود در وضعیت بیماری خود مشاهده کردند، در حالی که تنها 9 تا 13 درصد از افرادی که دارونما و مشاوره زندگی دریافت کرده بودند، نتایج مشابهی را تجربه کردند.

علاوه بر دارو، کاهش وزن 5 تا 10 درصد نیز می‌تواند به کاهش چربی‌های کبدی در افرادی که اضافه‌وزن دارند، کمک کند.

نتیجه‌گیری: ویتامین E، مکملی مفید اما نه درمان قطعی

گرچه شواهد اولیه حاکی از آن است که مصرف مکمل ویتامین E با دوز پایین می‌تواند به بهبود عملکرد کبد در بیماران مبتلا به MASH کمک کند، اما هنوز جایگزین درمان‌های اثبات‌شده‌ای چون داروی رزدیفرا یا تغییرات اساسی سبک زندگی نخواهد بود. افراد باید پیش از شروع هرگونه مصرف مکمل، به‌ویژه در صورت داشتن دیابت یا سابقه خانوادگی سرطان پروستات، با پزشک خود مشورت کنند.