راز جوان‌سازی پوست زیر ذره‌بین: آیا هیالورونیک اسید واقعاً بی‌خطر است؟
هیالورونیک اسید این روزها یکی از پرکاربردترین ترکیبات در دنیای محصولات مراقبت از پوست است.
هیالورونیک اسید، ترکیبی است که به طور گسترده در محصولات مرتبط با مراقبت از پوست مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده به دلیل ساختار مولکولی خاص خود، در انواع مختلفی در محصولات آرایشی و بهداشتی به کار می‌رود. نوعی از این مولکول که اندازه کوچک‌تری دارد، قادر است به عمق لایه‌های پوست نفوذ کند و رطوبت موردنیاز بافت‌های زیرین را تأمین نماید. همین ویژگی باعث شده تا بسیاری از تولیدکنندگان، آن را با عنوان «ضد پیری» معرفی کنند، زیرا به تحریک ساخت کلاژن — پروتئینی که به حفظ کشسانی و کاهش خطوط سطحی کمک می‌کند — کمک می‌نماید.
در گزارش ایسنا آمده است که علی‌رغم نام «اسید» که ممکن است موجب سوءتفاهم شود، هیالورونیک اسید در حقیقت ماده‌ای ملایم است که به‌طور معمول در فرمولاسیون محصولات پوستی به کار می‌رود. پرسشی که در این میان مطرح می‌شود، این است که تأثیر واقعی این ترکیب بر پوست چیست و آیا استفاده از آن برای کودکان و نوجوانان نیز بی‌خطر محسوب می‌شود؟
از دیدگاه علمی، هیالورونیک اسید نوعی «گلیکوزآمینوگلیکان» است، یعنی مولکولی بر پایه قند که به طور طبیعی در بخش‌هایی از بدن از جمله پوست، چشم‌ها، مایعات مفصلی و بافت‌های همبند یافت می‌شود. این ماده در حفظ رطوبت، تسهیل حرکت مفاصل و همچنین کمک به ترمیم بافت‌ها نقش مؤثری دارد.
کاربردهای هیالورونیک اسید صرفاً به لوازم آرایشی محدود نیست. این ترکیب در حوزه‌های مختلف پزشکی نظیر انتقال دارو، درمان بیماری‌های مفصلی همچون آرتروز و حتی در روند بهبود زخم نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین از آن در تهیه قطره‌های چشمی و محلول‌های مراقبتی لنزهای تماسی استفاده می‌شود.
نکته مهمی که در این گزارش به آن اشاره شده، این است که هیالورونیک اسید در محصولات پوستی، نه به صورت اسیدی بلکه عمدتاً در قالب نمک خود یعنی «سدیم هیالورونات» به کار گرفته می‌شود. به همین دلیل، بر خلاف برخی اسیدهای فعال مانند اسید سالیسیلیک که باعث لایه‌برداری پوست می‌شوند، هیالورونیک اسید عملکردی متفاوت دارد و در جذب و حفظ رطوبت نقش دارد.
به گزارش ایندیپندنت، این ماده به دلیل برخورداری از سه ویژگی کلیدی — محلول بودن در آب، زیست‌سازگار بودن با بدن انسان و تجزیه‌پذیری طبیعی — برای استفاده در محصولات مراقبت از پوست مناسب تلقی می‌شود. این ویژگی‌ها باعث می‌شود تا میزان بروز واکنش‌های آلرژیک یا حساسیت به آن بسیار اندک باشد.
در تولیدات بهداشتی، هیالورونیک اسید به دو شکل عمده مورد استفاده قرار می‌گیرد: مولکول‌های ریزتر که به لایه‌های داخلی‌تر پوست نفوذ می‌کنند و خاصیت ضدپیری دارند، و مولکول‌های درشت‌تر که روی سطح پوست باقی می‌مانند و مانع از تبخیر آب از سطح آن می‌شوند. ترکیب این دو نوع، اثر مرطوب‌کنندگی آنی و بلندمدت را فراهم می‌آورد.
در عین حال، این ماده حتی برای پوست‌های حساس هم اغلب ایمن در نظر گرفته می‌شود. اما باید در نظر داشت که بسیاری از محصولات به ظاهر ساده با برچسب «حاوی هیالورونیک اسید» ممکن است شامل ترکیبات دیگری باشند که برای پوست یا چشم تحریک‌کننده باشند. به‌ویژه رایحه‌ها، نگهدارنده‌ها و مواد فعال سطحی (که باعث ایجاد کف می‌شوند)، در برخی موارد ممکن است موجب قرمزی، سوزش یا تحریک چشم‌ها شوند، چرا که قرنیه و ملتحمه چشم نسبت به پوست حساس‌تر هستند.
نکته قابل توجه دیگری که مطرح شده، این است که بیشتر مطالعات علمی انجام‌شده درباره مواد فعال مانند هیالورونیک اسید، روی بزرگسالان و افراد مسن صورت گرفته است. در نتیجه، در مورد تأثیر دقیق این ترکیب بر پوست نوجوانان و کودکان، داده‌های کافی در دست نیست.
از همین رو، بسیاری از متخصصان پوست توصیه می‌کنند که افراد کم‌سن‌وسال و نوجوانان از مصرف محصولات حاوی ترکیبات فعال مانند رتینول، ویتامین C، اسیدهای آلفا و بتاهیدروکسی، پپتیدها و محصولاتی با عنوان‌هایی نظیر «ضدپیری»، «روشن‌کننده» یا «سفت‌کننده پوست» پرهیز کنند.
بر اساس این توصیه‌ها، نوجوانان برای مراقبت مؤثر از پوست خود تنها به سه محصول اصلی نیاز دارند: یک پاک‌کننده ملایم، یک مرطوب‌کننده ساده و یک ضدآفتاب با SPF مناسب (۳۰ یا ۵۰). در انتخاب این محصولات نیز بهتر است از انواع بدون رایحه و مناسب برای همه نوع پوست استفاده شود.
در نهایت، مشورت با یک داروساز یا متخصص پوست می‌تواند راهنمایی‌های دقیق‌تری بر اساس نوع پوست هر فرد ارائه کند. این امر به‌ویژه برای اطمینان از انتخاب مناسب‌ترین محصولات مراقبت از پوست، اهمیت زیادی دارد.
