نشانه‌های اولیه دیابت
دیابت، قاتل خاموش دوران میانسالی و یکی از رایج‌ترین معضلات سلامتی است که می‌تواند سال‌ها بدون نشانه‌ای واضح در بدن شما در حال پیشرفت باشد.
به گزارش فرارو، در شرایطی که دیابت به عنوان یکی از شایع‌ترین و پرخطرترین بیماری‌های مزمن در سطح جهان شناخته می‌شود، آگاهی از نشانه‌های ابتدایی و اقدام در زمان مناسب، تضمین‌کننده حفظ کیفیت زندگی و پیشگیری از عواقب ناگوار آن است.
به نقل از یو اس اِی تودی، دیابت یکی از عوامل اصلی تشدیدکننده برای بیماری‌های قلبی، مشکلات کلیوی و طیف وسیعی از نارسایی‌های جدی دیگر به شمار می‌رود. با وجود توسعه خیره‌کننده در روش‌های درمانی و مدیریت این وضعیت، تشخیص زودهنگام می‌تواند به شکل قابل توجهی ریسک ابتلا به عوارض شدید را کاهش دهد. در ادامه، توضیحات کارشناسان درباره مهم‌ترین علائم و نشانه‌هایی که باید هوشیار باشید، ارائه شده است.
دیابت چگونه آغاز می‌شود؟
مطابق با توضیحاتی که توسط «مؤسسه ملی دیابت و بیماری‌های گوارشی و کلیوی» ایالات متحده ارائه شده است، دیابت زمانی رخ می‌دهد که غلظت گلوکز (قند خون) در جریان خون بیش از اندازه بالا باشد.
گلوکز، که منبع اصلی انرژی بدن است، از طریق مصرف مواد غذایی حاوی کربوهیدرات (مانند غلات کامل، سبزیجات نشاسته‌ای و حبوبات) تامین می‌شود. به طور طبیعی، هورمون انسولین که از لوزالمعده (پانکراس) ترشح می‌شود، وظیفه دارد سطح قند خون را تنظیم کند. اما در صورتی که بدن نسبت به عملکرد انسولین مقاوم شود یا نتواند مقدار کافی از این هورمون را تولید کند، گلوکز در خون تجمع یافته و منجر به بالا رفتن قند خون یا «هیپرگلیسمی» می‌شود.
انواع متعددی از دیابت وجود دارد، اما دیابت نوع دو با ۹۰ تا ۹۵ درصد از موارد تشخیصی در آمریکا، شایع‌ترین نوع محسوب می‌شود. این بیماری نتیجه مقاومت بدن به انسولین است و اغلب در افراد بزرگسال دیده می‌شود. اما به گفته‌ی دکتر جوزف آلوی، استاد پزشکی در دانشگاه ویک فارست، «آمار ابتلای نوجوانان به دیابت نوع دو نیز به‌سرعت در حال افزایش است.»
در نقطه مقابل، دیابت نوع یک یک اختلال خودایمنی است که معمولاً در سنین پایین خود را نشان می‌دهد. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های تولیدکننده انسولین در پانکراس حمله کرده و آن‌ها را از بین می‌برد، در نتیجه بدن عملاً توان تولید انسولین را از دست می‌دهد.
نشانه‌هایی که خبر از دیابت می‌دهند
علائم دیابت نوع یک و نوع دو در مواردی با یکدیگر مشابهت دارند. نشانه‌های عمومی که باید جدی گرفته شوند شامل کاهش وزن ناخواسته، تشنگی مفرط، نیاز مکرر به دفع ادرار، عفونت‌های قارچی تکرارشونده و تاری دید است. دکتر جنت اُماهونی، متخصص پزشکی داخلی در مرکز درمانی مرسی، درباره یکی از این علائم می‌گوید: «در برخی بیماران حتی ممکن است احساس شود که شماره عینک‌شان اشتباه شده است.»
در مورد دیابت نوع یک، علائم معمولاً به صورت ناگهانی و با سرعت بسیار بیشتری پدیدار می‌شوند. پیش از تشخیص قطعی، بسیاری از مبتلایان به دلیل یک وضعیت اورژانسی با عنوان «کتواسیدوز دیابتی» (DKA) که تهدیدی جدی برای حیات بیمار است، در بیمارستان بستری می‌شوند. طبق گزارش سرویس ملی سلامت بریتانیا (NHS)، این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که به علت فقدان انسولین، اسیدهایی به نام «کتون» در خون انباشته شوند.
اما تشخیص دیابت نوع دو اغلب چالش‌برانگیزتر است، چرا که علائم آن به آهستگی و طی یک دوره زمانی طولانی ظاهر می‌شوند. دکتر پریا کوندرا، متخصص غدد در بیمارستان مداستار واشنگتن، می‌گوید: «دیابت یک بیماری مزمن است که به‌مرور زمان بدتر می‌شود. اگر فرد به‌طور منظم قند خون خود را بررسی نکند، ممکن است علائم اولیه آن‌قدر خفیف باشند که اصلاً متوجه وجود مشکل نشود.»
راهکارهای حیاتی برای مدیریت و درمان
در صورت عدم رسیدگی و درمان دیابت، ریسک بروز عوارض بسیار جدی شامل بیماری‌های کلیوی، سکته مغزی، حمله قلبی، نابینایی و حتی لزوم قطع عضو به شکل فزاینده‌ای بالا می‌رود.
درمان اصلی برای مبتلایان به دیابت نوع یک، تزریق انسولین به صورت روزانه یا استفاده از پمپ انسولین است. دکتر کوندرا تاکید می‌کند که نظارت پیوسته بر قند خون با استفاده از دستگاه‌های پایش مداوم (CGM) برای این گروه از بیماران اهمیت حیاتی دارد.
درمان دیابت نوع دو اغلب با تجویز داروی خوراکی «متفورمین» شروع می‌شود، هرچند ممکن است در بعضی موارد نیاز به تزریق انسولین نیز پیش آید. در سال‌های اخیر، پیشرفت‌های چشمگیری در تولید داروهای جدید با اثربخشی بالا صورت گرفته است.
معرفی داروهای «GLP-1» یکی از بزرگترین پیشرفت‌ها در حوزه درمان دیابت محسوب می‌شود. اولین داروی این دسته در سال ۲۰۰۵ توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای درمان دیابت نوع دو تایید شد. طبق گزارش «مرکز ملی آمار سلامت» ایالات متحده، در سال ۲۰۲۴، یک نفر از هر چهار بیمار دیابت نوع دو، از این داروها استفاده کرده است. همچنین، داروهای جدید دیگری مانند مهارکننده‌های «SGLT2» نیز در بهبود وضعیت سلامت بیماران نقش بسزایی داشته‌اند.
دکتر آلوی در این‌باره می‌گوید: «تشخیص زودهنگام اهمیت حیاتی دارد. بسیاری از افراد مبتلا به پیش‌دیابت، پیش از آن‌که بیماری‌شان به دیابت کامل تبدیل شود، دچار عوارض مختلف شده‌اند.» به همین دلیل، انجمن دیابت آمریکا در سال ۲۰۲۲ دستورالعمل خود را تغییر داد و توصیه کرد که غربالگری دیابت و پیش‌دیابت که پیش از این برای افراد بالای ۴۵ سال هر سه سال یک بار بود، اکنون از سن ۳۵ سالگی آغاز شود.
اگر نتایج آزمایشات مرحله «پیش‌دیابت» را نشان دهد، این زمان طلایی‌ترین فرصت برای مداخله و جلوگیری از پیشرفت بیماری است. پزشک با توجه به وضعیت سلامت فرد، یک برنامه شخصی شامل اصلاح سبک زندگی، رژیم غذایی، ورزش و در صورت لزوم درمان دارویی تنظیم می‌کند تا از بروز خطرات جدی در آینده پیشگیری شود.
