یک شب بیخوابی؛ از شوک هورمونی صبح تا تصمیمهای خطرناک عصر
حتی یک شب نخوابیدن، تنها یک خستگی ساده نیست؛ بدن شما را در طول روز درگیر تغییرات هورمونی و فیزیکی میکند که میتواند بر تمرکز، اشتها و خلقوخو تأثیر بگذارد. این گزارش مسیر دقیق یک روز بدون خواب را برایتان روشن میکند.
کارشناسان سلامت هشدار میدهند که یک شب بیخوابی، شوکی جدی برای بدن ایجاد میکند که از صبح با اختلال در ریتم هورمونی آغاز شده و در طول روز به خطرات جسمی و روانی منجر میشود.
اثرات این نوع کمخوابی در مقایسه با بیخوابی مزمن که میتواند سیستم ایمنی را تضعیف کند، مشکلات روانی ایجاد کرده و حتی خطر حمله قلبی و سکته مغزی را بالا ببرد، کمتر است.
یک مطالعه تازه نشان داده است که بیدار ماندن ۲۴ ساعته، معادل نوشیدن چهار لیوان الکل است. همچنین نوجوانان کمخواب روز بعد برای هر ساعت استراحت از دست رفته، به طور متوسط ۲۱۰ کالری اضافی مصرف میکنند. این تحقیق نشان میدهد خواب تنها یک «لوکس» نیست، بلکه یک ضرورت فیزیولوژیکی حیاتی برای بدن است.
صبح زود: مواجهه با خستگی و گیجی
با صدای زنگ ساعت پس از یک شب بیخوابی، بدن شما با گیجی و خستگی شدید مواجه میشود. هورمونهای بیداری تلاش میکنند کمبود خواب را جبران کنند که باعث سردرگمی موقت میشود. همچنین پف چشمها و حلقههای تیره صورت، علائم قابل مشاهده این خستگی هستند، بهویژه در افرادی که شبها دیر میخوابند.
یک ساعت پس از بیداری: اوج هورمون استرس
کورتیزول، هورمون استرس، یک ساعت بعد از بیدار شدن به شدت افزایش مییابد و کمبود خواب این افزایش را تشدید میکند. نتیجه این وضعیت، افزایش موقت هوشیاری ناشی از استرس است، نه انرژی واقعی. این افزایش هورمونی میتواند اضطراب و کاهش کارکرد سیستم ایمنی را به همراه داشته باشد و اگر ادامه پیدا کند، منجر به بیخوابی مزمن خواهد شد.
نیمه صبح: مه مغزی یا بهبود موقت
در این مرحله، برخی افراد ممکن است احساس انرژی و بهبود خلق کنند، اما بسیاری دچار مه مغزی میشوند؛ حالتی که حافظه، تمرکز و توانایی حل مسئله را مختل میکند. انرژی فیزیکی کاهش یافته و زمان واکنش کند میشود، که وابسته به ریتم شبانهروزی و شرایط فرد است.
ناهار: افزایش میل به غذا
کمبود خواب، هورمونهای گرسنگی (گرلین) و سیری (لپتین) را تحت تأثیر قرار میدهد و میل به مصرف کربوهیدراتها افزایش پیدا میکند. خوردن وعدههای سنگین در این زمان میتواند باعث خوابآلودگی بیشتر شود. بهتر است وعده غذایی متعادل انتخاب شود تا از افت انرژی جلوگیری شود.
اواسط بعد از ظهر: خوابهای کوتاه و نوسانات احساسی
پنج تا هشت ساعت پس از بیداری، احتمال تجربه «خوابهای کوتاه» ناگهانی وجود دارد که حتی چند ثانیه طول میکشند اما رانندگی در این حالت بسیار خطرناک است. فعالیت بیش از حد آمیگدال باعث میشود واکنشهای احساسی شدیدتر شده و عوامل استرسزا بزرگتر به نظر برسند. برخی افراد ممکن است در اواخر روز یک «انفجار دوم انرژی» را تجربه کنند.
عصر: خستگی انباشته و تصمیمگیری دشوار
با نزدیک شدن عصر، خستگی انباشته میشود و انگیزه و تمرکز کاهش مییابد. متخصصان توصیه میکنند از چرت زدن خودداری کنید تا خواب شبانهتان مختل نشود و در عوض منتظر زمان خواب معمول بمانید. همچنین بهتر است از مصرف غذاهای فرآوری شده و شور خودداری شود، زیرا میتوانند خستگی را تشدید کنند و ریتم شبانهروزی بدن را به هم بزنند.
