خطر در کمین کودکان: شیشه شیر، تهدیدی جدی برای سلامت دندان‌ها و افزایش وزن
تحقیقات جدید نشان می‌دهد که عادات غذایی نادرست در دوران کودکی، به‌ویژه استفاده از شیشه شیر هنگام خواب، می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری برای سلامت کودکان داشته باشد.
تغذیه و الگوهای خواب کودکان در سال‌های ابتدایی زندگی، نقش حیاتی در سلامت آینده آن‌ها ایفا می‌کند. متخصصان بهداشت به طور فزاینده‌ای نگران افزایش پوسیدگی دندان و اضافه‌وزن در میان کودکان خردسال هستند. پوسیدگی دندان، ناشی از قرار گرفتن دندان‌ها در معرض قندهای طبیعی یا افزودنی موجود در نوشیدنی‌ها، به یکی از شایع‌ترین مسائل بهداشتی در این گروه سنی تبدیل شده است. از سوی دیگر، اضافه‌وزن در کودکی می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند دیابت و مشکلات قلبی در سال‌های بعد را به طور چشمگیری افزایش دهد.
کارشناسان بر این باورند که یکی از عوامل اصلی این مشکلات، تداوم استفاده از شیشه شیر در هنگام خواب است. بسیاری از کودکان تا سنین دو یا سه سالگی همچنان با شیشه شیر به رختخواب می‌روند، بدون آنکه والدین از پیامدهای منفی آن آگاه باشند. این در حالی است که توصیه‌های پزشکی اکیداً توصیه می‌کنند که کودکان از سن ۶ ماهگی به نوشیدن از فنجان عادت کنند و استفاده از شیشه شیر باید تا ۱۲ ماهگی به طور کامل قطع شود.
پژوهشگران دانشگاه سیدنی با همکاری دانشگاه وسترن سیدنی، یک مطالعه جامع بر روی بیش از ۷۰۰ کودک انجام دادند تا ارتباط بین استفاده از شیشه شیر هنگام خواب، سلامت دندان و وزن را بررسی کنند. آن‌ها با تجزیه‌وتحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شده از طریق پرسشنامه‌های مادران، معاینات دندانی و اندازه‌گیری‌های بدنی، به نتایج قابل‌توجهی دست یافتند.
این پژوهش نشان داد که بیش از ۳۰ درصد از کودکان در سن دو سالگی همچنان با شیشه شیر به خواب می‌روند. نکته قابل‌تأمل این است که کودکانی که در این سن با شیشه شیر می‌خوابیدند، تقریباً دو برابر بیشتر در معرض خطر اضافه‌وزن در دوران کودکی قرار داشتند. علاوه بر این، کودکانی که در سه‌سالگی همچنان از شیشه شیر برای خواب استفاده می‌کردند، تقریباً دو برابر بیشتر با مشکل پوسیدگی دندان مواجه بودند.
محققان در تشریح روش‌شناسی این پژوهش، تأکید کردند که بررسی الگوهای تغذیه‌ای و بهداشتی کودکان، اساس کار آن‌ها بوده است. آن‌ها داده‌های مادران را به دقت تجزیه‌وتحلیل کرده و میزان پوسیدگی دندان و وزن کودکان را به طور دقیق اندازه‌گیری کردند. سپس، با در نظر گرفتن سایر عواملی که می‌توانند بر سلامت دندان و وزن تأثیرگذار باشند، نتایج نهایی را استخراج کردند.
یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که نوشیدنی‌های رایج کودکان، از جمله شیر گاو و شیر خشک، اغلب حاوی قندهای طبیعی یا افزودنی هستند که در صورت باقی ماندن روی دندان‌ها در طول شب، می‌توانند به طور جدی زمینه‌ساز پوسیدگی دندان شوند. افزون بر این، استفاده از شیشه شیر برای خواباندن کودک، اغلب نه به دلیل گرسنگی، بلکه با هدف آرام کردن او صورت می‌گیرد. این مسئله می‌تواند منجر به پرخوری و در نتیجه افزایش وزن ناسالم شود.
اهمیت این یافته‌ها فراتر از آگاهی‌بخشی به والدین است و سیاست‌گذاران حوزه سلامت نیز باید بر اساس آن، اقدامات مناسبی را در دستور کار خود قرار دهند.
کارشناسان بهداشت عمومی معتقدند که دولت‌ها باید با اتخاذ تدابیر جامع‌تر، تلاش‌های خود را برای کاهش چاقی کودکان تشدید کنند. این اقدامات می‌تواند شامل نظارت دقیق‌تر بر برچسب‌گذاری محصولات غذایی کودکان و تبلیغات شیر خشک باشد.
همچنین، برخی از متخصصان پیشنهاد داده‌اند که خدمات دندان‌پزشکی برای کودکان تحت پوشش بیمه‌های عمومی قرار گیرد تا تمامی خانواده‌ها، صرف‌نظر از وضعیت اقتصادی، بتوانند از مراقبت‌های بهداشتی لازم بهره‌مند شوند.
شایان ذکر است که مقاله علمی پژوهشی حاصل از این مطالعه در مجله معتبر Australian and New Zealand Journal of Public Health منتشر شده و از حمایت دانشگاه‌های استرالیا برخوردار بوده است.
